เล่าสู่กันฟัง:ว่าด้วย7วันก่อนตาย
17 พฤศจิกายน 2568
ขอบคุณ:นพ.ชวลิต รักษามะเร็งที่รพ.จุฬาลงกรณ์ ที่มาข้อคิดและภาพข่าวครับ
"หมอครับ... อีกนานไหมครับ?"
นี่เป็นหนึ่งในคำถามที่หมอได้ยินบ่อยที่สุดจากญาติผู้ป่วย โดยเฉพาะในช่วงท้ายของการดูแลครับ
หมอต้องบอกตรงๆ ว่ามันเป็นคำถามที่ตอบยากที่สุดคำถามหนึ่งเลย เพราะไม่มีใครรู้เวลาที่แน่นอนได้
แต่ในฐานะหมอที่ดูแลผู้ป่วยมะเร็งมานาน หมอพอจะเล่า "สัญญาณ" หรือ "การเปลี่ยนแปลง" ที่มักจะเกิดขึ้นในช่วงประมาณ 1-2 สัปดาห์สุดท้าย หรือ 7 วันสุดท้ายให้ฟังได้
จุดประสงค์ไม่ใช่เพื่อตอกย้ำความเศร้าครับ แต่เพื่อให้เรา "เตรียมตัว" และ "เตรียมใจ" ที่จะดูแลเขาให้ดีที่สุดในช่วงเวลาสำคัญนี้ นี่คือหัวใจของการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) ที่เราเน้นให้ผู้ป่วย "สบายที่สุด" ครับ
หมอเคยพูดเรื่องนี้ให้ฟังแล้วใน YouTube สามารถดูได้ใน comment ข้างล่าง
แต่จะขอสรุปให้ฟังสั้นๆหากไม่มีเวลาดูคลิป ดังนี้
😴 การเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนที่สุด: การนอนและพลังงาน
ในช่วงสัปดาห์สุดท้าย พลังงานของผู้ป่วยจะลดลงอย่างมากครับ เขาจะเริ่มนอนหลับนานขึ้น ตื่นน้อยลงเรื่อยๆ
ช่วงเวลาที่ตื่นก็อาจจะดูสับสน หรือง่วงซึม พูดคุยได้เป็นประโยคสั้นๆ หรืออาจจะตอบสนองช้าลง นี่เป็นกระบวนการปกติของร่างกายที่กำลังจะพักผ่อนครับ ไม่ใช่ว่าเขาไม่อยากคุยกับเรานะครับ
🍎 เรื่องการกินและดื่ม (ที่ญาติกังวลมากที่สุด)
"หมอคะ เขาไม่ยอมกินอะไรเลย" นี่คือสิ่งที่หมอมักจะได้ยินเสมอ
หมออยากให้ญาติสบายใจนะครับว่า ร่างกายในช่วงสุดท้ายไม่ต้องการพลังงานจากอาหารหรือน้ำเหมือนเดิมอีกต่อไปแล้ว ระบบย่อยอาหารก็ทำงานช้าลง การที่ผู้ป่วยไม่อยากอาหารหรือปฏิเสธอาหาร/น้ำ จึงเป็นเรื่อง "ปกติ" มากๆ ครับ
• สิ่งที่เราควรทำ: คือการดูแลความชุ่มชื้นในช่องปาก
• ใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำสะอาดเช็ดในปาก หรือจิบน้ำทีละน้อย
• ใช้น้ำแข็งก้อนเล็กๆ ให้เขาอม (ถ้ายังทำได้)
• ทาลิปบาล์มที่ริมฝีปากบ่อยๆ
• สิ่งสำคัญคือ: อย่า "บังคับ" ป้อนอาหารหรือน้ำ เพราะอาจทำให้เขาสำลัก ไอ หรือแน่นท้อง ซึ่งจะยิ่งทำให้เขาทรมานกว่าเดิมครับ
---
👂 "เขาอาจจะยังได้ยินเราอยู่"
แม้ว่าผู้ป่วยอาจจะดูไม่ตอบสนอง ไม่ลืมตา หรือดูเหมือนหลับลึก มีหลายการศึกษาที่เชื่อว่า "การได้ยิน" มักจะเป็นประสาทสัมผัสสุดท้ายที่ยังทำงานอยู่ครับ
นี่คือ "ช่วงเวลาทอง" ของญาติๆ ครับ
• จับมือเขา ลูบหัวเบาๆ
• พูดคุยกับเขาด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยน เล่าเรื่องราวดีๆ
• เปิดเพลงที่เขาชอบฟังเบาๆ หรือบทสวดมนต์
• นี่คือช่วงเวลาสำคัญที่สุดที่เราจะ "สื่อสารความในใจ" ครับ การบอกรัก, การขอบคุณ, การขอโทษ หรือการบอกลา ให้เขาสบายใจ... เขากำลังรับฟังเราอยู่ครับ
---
🌬️ การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอื่นๆ (เล่าให้ฟังเพื่อไม่ให้ตกใจ)
เมื่อร่างกายเริ่มเข้าสู่การพักผ่อนเต็มที่ เราอาจสังเกตเห็นสิ่งเหล่านี้ได้ครับ:
• การหายใจ: อาจจะช้าลง หรือเร็วสลับช้า หรือมีช่วงที่เหมือนหยุดหายใจไปชั่วครู่ (Apnea) หรืออาจมีเสียง "ครืดคราด" ในลำคอ ซึ่งเกิดจากเสมหะหรือน้ำลายที่ค้างอยู่ แต่ผู้ป่วยมักจะไม่รู้สึกทรมานจากเสียงนี้ครับ
• อุณหภูมิ: มือ เท้า อาจจะเริ่มเย็นลง หรือสีผิวอาจเปลี่ยนไปเล็กน้อย เพราะเลือดไปเลี้ยงส่วนปลายน้อยลง ให้เราห่มผ้าให้ความอบอุ่นกับเขาครับ
• ความสับสน: บางครั้งผู้ป่วยอาจพูดถึงคนที่จากไปแล้ว หรือพูดถึง "การเดินทาง" ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการครับ
---
🎗️ สรุปง่ายๆ จากใจหมอครับ
ในช่วง 7 วันสุดท้าย หรือช่วงเวลาสุดท้ายของชีวิต หน้าที่ของเราคือการ "ดูแลให้เขาสบายที่สุด" และ "อยู่เคียงข้างเขา" ครับ
* อาการต่างๆ ที่เกิดขึ้น (นอนเยอะ, ไม่กิน, หายใจเปลี่ยน) เป็น "กระบวนการปกติ" ของการจากไปอย่างสงบ ไม่ใช่ความทรมานเสมอไป
* สิ่งที่เขาต้องการที่สุดคือ "ความสบาย" (ไม่เจ็บปวด ไม่หอบเหนื่อย) และ "การได้ยินเสียง" ของคนที่เขารัก
* อย่ากลัวที่จะพูดความในใจครับ นี่คือของขวัญชิ้นสุดท้ายที่ล้ำค่าที่สุดที่เราจะมอบให้กันและกันได้
การจากลาเป็นเรื่องธรรมชาติ แม้จะเจ็บปวด แต่การเข้าใจกระบวนการเหล่านี้จะช่วยให้เราผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้ไปได้อย่างสงบและดีที่สุดครับ
หมอขอเป็นกำลังใจให้ผู้ป่วยและญาติผู้ดูแลทุกท่านนะครับ
#หมอชวลิต #มะเร็งระยะสุดท้าย #การดูแลประคับประคอง #PalliativeCare #เตรียมตัวก่อนจากลา
CR
https://www.facebook.com/share/p/1AMEcMm1Kw/?mibextid=wwXIfr
เล่าสู่กันฟัง:ว่าด้วย7วันก่อนตาย
17 พฤศจิกายน 2568
ขอบคุณ:นพ.ชวลิต รักษามะเร็งที่รพ.จุฬาลงกรณ์ ที่มาข้อคิดและภาพข่าวครับ
"หมอครับ... อีกนานไหมครับ?"
นี่เป็นหนึ่งในคำถามที่หมอได้ยินบ่อยที่สุดจากญาติผู้ป่วย โดยเฉพาะในช่วงท้ายของการดูแลครับ
หมอต้องบอกตรงๆ ว่ามันเป็นคำถามที่ตอบยากที่สุดคำถามหนึ่งเลย เพราะไม่มีใครรู้เวลาที่แน่นอนได้
แต่ในฐานะหมอที่ดูแลผู้ป่วยมะเร็งมานาน หมอพอจะเล่า "สัญญาณ" หรือ "การเปลี่ยนแปลง" ที่มักจะเกิดขึ้นในช่วงประมาณ 1-2 สัปดาห์สุดท้าย หรือ 7 วันสุดท้ายให้ฟังได้
จุดประสงค์ไม่ใช่เพื่อตอกย้ำความเศร้าครับ แต่เพื่อให้เรา "เตรียมตัว" และ "เตรียมใจ" ที่จะดูแลเขาให้ดีที่สุดในช่วงเวลาสำคัญนี้ นี่คือหัวใจของการดูแลแบบประคับประคอง (Palliative Care) ที่เราเน้นให้ผู้ป่วย "สบายที่สุด" ครับ
หมอเคยพูดเรื่องนี้ให้ฟังแล้วใน YouTube สามารถดูได้ใน comment ข้างล่าง
แต่จะขอสรุปให้ฟังสั้นๆหากไม่มีเวลาดูคลิป ดังนี้
😴 การเปลี่ยนแปลงที่ชัดเจนที่สุด: การนอนและพลังงาน
ในช่วงสัปดาห์สุดท้าย พลังงานของผู้ป่วยจะลดลงอย่างมากครับ เขาจะเริ่มนอนหลับนานขึ้น ตื่นน้อยลงเรื่อยๆ
ช่วงเวลาที่ตื่นก็อาจจะดูสับสน หรือง่วงซึม พูดคุยได้เป็นประโยคสั้นๆ หรืออาจจะตอบสนองช้าลง นี่เป็นกระบวนการปกติของร่างกายที่กำลังจะพักผ่อนครับ ไม่ใช่ว่าเขาไม่อยากคุยกับเรานะครับ
🍎 เรื่องการกินและดื่ม (ที่ญาติกังวลมากที่สุด)
"หมอคะ เขาไม่ยอมกินอะไรเลย" นี่คือสิ่งที่หมอมักจะได้ยินเสมอ
หมออยากให้ญาติสบายใจนะครับว่า ร่างกายในช่วงสุดท้ายไม่ต้องการพลังงานจากอาหารหรือน้ำเหมือนเดิมอีกต่อไปแล้ว ระบบย่อยอาหารก็ทำงานช้าลง การที่ผู้ป่วยไม่อยากอาหารหรือปฏิเสธอาหาร/น้ำ จึงเป็นเรื่อง "ปกติ" มากๆ ครับ
• สิ่งที่เราควรทำ: คือการดูแลความชุ่มชื้นในช่องปาก
• ใช้ผ้าก๊อซชุบน้ำสะอาดเช็ดในปาก หรือจิบน้ำทีละน้อย
• ใช้น้ำแข็งก้อนเล็กๆ ให้เขาอม (ถ้ายังทำได้)
• ทาลิปบาล์มที่ริมฝีปากบ่อยๆ
• สิ่งสำคัญคือ: อย่า "บังคับ" ป้อนอาหารหรือน้ำ เพราะอาจทำให้เขาสำลัก ไอ หรือแน่นท้อง ซึ่งจะยิ่งทำให้เขาทรมานกว่าเดิมครับ
---
👂 "เขาอาจจะยังได้ยินเราอยู่"
แม้ว่าผู้ป่วยอาจจะดูไม่ตอบสนอง ไม่ลืมตา หรือดูเหมือนหลับลึก มีหลายการศึกษาที่เชื่อว่า "การได้ยิน" มักจะเป็นประสาทสัมผัสสุดท้ายที่ยังทำงานอยู่ครับ
นี่คือ "ช่วงเวลาทอง" ของญาติๆ ครับ
• จับมือเขา ลูบหัวเบาๆ
• พูดคุยกับเขาด้วยน้ำเสียงที่อ่อนโยน เล่าเรื่องราวดีๆ
• เปิดเพลงที่เขาชอบฟังเบาๆ หรือบทสวดมนต์
• นี่คือช่วงเวลาสำคัญที่สุดที่เราจะ "สื่อสารความในใจ" ครับ การบอกรัก, การขอบคุณ, การขอโทษ หรือการบอกลา ให้เขาสบายใจ... เขากำลังรับฟังเราอยู่ครับ
---
🌬️ การเปลี่ยนแปลงทางร่างกายอื่นๆ (เล่าให้ฟังเพื่อไม่ให้ตกใจ)
เมื่อร่างกายเริ่มเข้าสู่การพักผ่อนเต็มที่ เราอาจสังเกตเห็นสิ่งเหล่านี้ได้ครับ:
• การหายใจ: อาจจะช้าลง หรือเร็วสลับช้า หรือมีช่วงที่เหมือนหยุดหายใจไปชั่วครู่ (Apnea) หรืออาจมีเสียง "ครืดคราด" ในลำคอ ซึ่งเกิดจากเสมหะหรือน้ำลายที่ค้างอยู่ แต่ผู้ป่วยมักจะไม่รู้สึกทรมานจากเสียงนี้ครับ
• อุณหภูมิ: มือ เท้า อาจจะเริ่มเย็นลง หรือสีผิวอาจเปลี่ยนไปเล็กน้อย เพราะเลือดไปเลี้ยงส่วนปลายน้อยลง ให้เราห่มผ้าให้ความอบอุ่นกับเขาครับ
• ความสับสน: บางครั้งผู้ป่วยอาจพูดถึงคนที่จากไปแล้ว หรือพูดถึง "การเดินทาง" ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการครับ
---
🎗️ สรุปง่ายๆ จากใจหมอครับ
ในช่วง 7 วันสุดท้าย หรือช่วงเวลาสุดท้ายของชีวิต หน้าที่ของเราคือการ "ดูแลให้เขาสบายที่สุด" และ "อยู่เคียงข้างเขา" ครับ
* อาการต่างๆ ที่เกิดขึ้น (นอนเยอะ, ไม่กิน, หายใจเปลี่ยน) เป็น "กระบวนการปกติ" ของการจากไปอย่างสงบ ไม่ใช่ความทรมานเสมอไป
* สิ่งที่เขาต้องการที่สุดคือ "ความสบาย" (ไม่เจ็บปวด ไม่หอบเหนื่อย) และ "การได้ยินเสียง" ของคนที่เขารัก
* อย่ากลัวที่จะพูดความในใจครับ นี่คือของขวัญชิ้นสุดท้ายที่ล้ำค่าที่สุดที่เราจะมอบให้กันและกันได้
การจากลาเป็นเรื่องธรรมชาติ แม้จะเจ็บปวด แต่การเข้าใจกระบวนการเหล่านี้จะช่วยให้เราผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากนี้ไปได้อย่างสงบและดีที่สุดครับ
หมอขอเป็นกำลังใจให้ผู้ป่วยและญาติผู้ดูแลทุกท่านนะครับ
#หมอชวลิต #มะเร็งระยะสุดท้าย #การดูแลประคับประคอง #PalliativeCare #เตรียมตัวก่อนจากลา
CR https://www.facebook.com/share/p/1AMEcMm1Kw/?mibextid=wwXIfr