หลักฐานที่บ่งบอกว่า คนอยุทธยาก่อนรวมสุโขมัยคือกลุ่มคนเขมรมอญเดิม(แต่หนักยีนแบบมอญพะโค)

ถ้าในเอกสารจากนักประวัตศาสตร์สยามต้นรัตนโกสินทร์  อยุธยาไม่ได้รวมสุโขทัยอย่างสิ้นเชิง แต่มีการแทรกแซงอำนาจและลดทอนฐานะของสุโขทัยลงจนกลายเป็นรัฐบริวารในที่สุด โดยเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1349 เมื่อกองทัพอยุธยาบุกรุกและทำให้สุโขทัยกลายเป็นเมืองขึ้น และต่อมาในปี ค.ศ. 1438 พระยาบรมราชาธิราชที่ 2 แห่งกรุงศรีอยุธยาได้สถาปนาพระราเมศวร (บรมไตรโลกนาถ) ขึ้นเป็นอุปราชในสุโขทัย ซึ่งเป็นการยืนยันการสิ้นสุดของสุโขทัยในฐานะอาณาจักรอิสระ  ช่วงนั้นล้านนาก็รบกับพม่าบุเรงนอง ไม่มีกำลังมาสนับสุนนด้วยสุโขทัย สุดท้ายพม่าได้ล้านนา บุเรงนองตีล้านนาได้ในปี ค.ศ. 1558แต่ตั้งอำนาจเบล็ดเสร็จที่เชียงใหม่จริงๆปี ค.ศ. 1578บุเรงนองได้ส่งพระราชโอรส คือ "ฟ้าสาวัตถีนรภามังค้อย" เข้ามาปกครองเชียงใหม่โดยตรง เนื่องจากความพยายามที่จะตั้งตนเป็นอิสระจากพม่าของพระเมกุฏิคนล้านนาที่บุเรงนองให้ปกครองกันเอง  หลังจากที่ขาดกำลังสุโขทัยที่โดยอยุทธยาตีได้ก่อน1438หรืออาจจะหลังกว่านี้(แต่ดีที่ยีนคนล้านนาส่วนใหญ่ไม่มียีนพม่าผสมมาก ตามdna แม้จะมีบ้างพวกยีนละว้า(มอญละว้าก็พบในยีนคนพม่าส่วนใหญ่อยู่แล้ว)จะเห็นได้ว่าล้านนาไม่ชอบทั้งอยุทธยาและพม่าแต่จะเกลียดพม่ามากกว่า  อยุทธยาได้สุโขทัย ( ในส่วนของอยุทธยาจะใช้วิธีกลืนมากกว่าของพม่า ซึ่งวิธีนี้ใช้มาถึงยุครัตนโกสินทร์จนถึงปัจจุบัน ซึ่งจะแตกต่างกับที่ล้านนาที่ไม่ยอมทั้งพม่าและอยุทธยาถึงปัจจุบันจะมีการยอมไปมากก็เถอะ และอยุทธยาใช้วิธีการดองญาติสุโขทัย โดยยีนและหน้าตาที่เปลี่ยนไปของคนสุโขทัยในปัจจุบัน และ เปลี่ยนมาใช้ภาษาผสมไตกะไดแบบสุโขทัยผสมมอญเขมรสันสฤต(รากดั้งเดิมภาษาอยุทธยาและกัมพูชาคือภาษาเขมรมอญผสมภาษาสันสฤตกลุ่มลูกหลานศรีเทพที่มีกลุ่มแขกทมิฬมาผสมว้ายุคแรกๆ) ที่พัฒนากลายเป็นภาษาไทยในปัจจุบัน ในการลดทอนความเกลียดชังระหว่าง2กลุ่มเผ่าพันธุ์ แต่ยังคงไว้พิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์แบบเขมรและยกภาษาเขมรเป็นกลุ่มใช้พูดกับกษัตริย์ ซึ่งพิธีกรรมต่างๆที่พวกเขมรมีใช้กัน กลุ่มไตกะไดไม่มี ว่าจะที่ล้านนา หรือ รัฐชานที่กลุ่มเจ้าไตใหญ่เคยปกครองก็ดี)

หลักฐานที่บ่งบอกว่า อยุทธยามีคือกลุ่มคนเขมรมอญเดิม(แต่หนักยีนแบบมอญพะโค)