17.
อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ
ตนนั่นแล เป็นที่พึ่งแห่งตน
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ประโยค "ตนนั่นแล เป็นที่พึ่งแห่งตน" ความหมายโดยตรงก็คือ ตัวเราเองนี่แหละคือที่พึ่งที่แท้จริงของเรา ไม่มีใครหรือสิ่งภายนอกใดที่จะช่วยเราได้อย่างยั่งยืนเท่ากับตัวเราเอง
ในทางพุทธศาสนา ประโยคนี้ไม่ได้หมายความว่าให้เราเห็นแก่ตัวหรือตัดขาดจากผู้อื่น แต่หมายถึงการให้เรา หันกลับมาพึ่งพาตนเองในทางธรรม โดยการฝึกฝนและพัฒนาตนเองในด้านต่าง ๆ เพื่อให้สามารถพ้นจากความทุกข์ได้จริง ซึ่งสามารถแบ่งความหมายย่อยออกได้ดังนี้
- ที่พึ่งคือการกระทำของเราเอง พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนให้เราไปขอพรจากสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือพึ่งพาผู้อื่นให้มาช่วยแก้ปัญหา แต่สอนให้เราลงมือปฏิบัติด้วยตัวเอง เช่น ถ้าอยากมีความสุข เราต้องสร้างเหตุแห่งความสุขด้วยการทำความดี ละเว้นความชั่ว ถ้าอยากพ้นทุกข์ เราต้องฝึกสติและปัญญาเพื่อดับทุกข์ด้วยตัวเอง
- ที่พึ่งคือสติและปัญญา การพึ่งพาตนเองที่แท้จริงคือการใช้ สติ ระลึกรู้ถึงสิ่งต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น และใช้ ปัญญา พิจารณาหาเหตุผลและความจริงของสิ่งนั้น ๆ เมื่อเรามีสติและปัญญา เราจะสามารถมองเห็นปัญหาและหนทางแก้ไขได้ด้วยตัวเอง ทำให้ไม่หลงเชื่ออะไรง่าย ๆ และสามารถก้าวข้ามอุปสรรคต่าง ๆ ได้ด้วยตนเอง
- ที่พึ่งคือความเพียรพยายาม การจะบรรลุเป้าหมายใด ๆ ในชีวิต ทั้งทางโลกและทางธรรม จำเป็นต้องอาศัยความเพียรพยายามของตัวเองเป็นหลัก เช่น การฝึกสมาธิเพื่อให้จิตใจสงบ การศึกษาธรรมะเพื่อให้เกิดความรู้แจ้ง หรือการทำงานเพื่อเลี้ยงชีพ ก็ล้วนต้องใช้ความเพียรของเราเองทั้งสิ้น
สรุป "ตนนั่นแล เป็นที่พึ่งแห่งตน" จึงเป็นคำสอนที่ปลุกเร้าให้เรา มีความรับผิดชอบต่อชีวิตของตนเอง และ ไม่ฝากชีวิตไว้กับโชคชะตาหรือคนอื่น แต่ให้ลงมือทำความดี ฝึกฝน และพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่องจนกว่าจะพบหนทางพ้นทุกข์ได้ด้วยตัวเองนั่นเองครับ
ตนเป็นที่พึ่งแท้.........แห่งตน
คนอื่นยากหวังผล......พึ่งได้
กิจน้อยใหญ่ใคร่ทน...บากบั่น
เพียรหมั่นฝึกฝนไว้....เพื่อให้มิอับจน
ตนคือที่พึ่งล้ำ...........ค้ำตน
ดีชั่วกรรมตัวดล........แน่แท้
บุญบาปสุขทุกข์ผล...ตนก่อ
จ่อนรกสวรรค์แล้.......แน่ล้วนเฉพาะตน.
มวลชีวิต เวียนวน อยู่บนโลก
บ้างสุขโศก ระคนไป ในห้วงฝัน
แสวงหา ที่พึ่งพิง อิงทุกวัน
ไม่นึกผัน พึ่งตัว มัวรอใคร
ธรรมบริสุทธิ์ พุทธองค์ ทรงชี้ทาง
ส่องสว่าง นำชีวา ฝ่าทุกข์ใหญ่
ตนนั่นจึง ที่พึ่งแท้ แน่กว่าใคร
จะดับไฟ ทุกข์สลาย ได้ด้วยตน
เพียรขยัน หมั่นทำ กรรมดีไว้
ฝึกกายใจ บริสุทธิ์ ผุดผ่องผล
เสริมปัญญา มาประดับ มิอับจน
ตนพึ่งตน พ้นภัย ใคร่สุขนาน.
[คติธรรม] ตนนั่นแล เป็นที่พึ่งแห่งตน
ตนนั่นแล เป็นที่พึ่งแห่งตน
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้
ตนเป็นที่พึ่งแท้.........แห่งตน
คนอื่นยากหวังผล......พึ่งได้
กิจน้อยใหญ่ใคร่ทน...บากบั่น
เพียรหมั่นฝึกฝนไว้....เพื่อให้มิอับจน
ตนคือที่พึ่งล้ำ...........ค้ำตน
ดีชั่วกรรมตัวดล........แน่แท้
บุญบาปสุขทุกข์ผล...ตนก่อ
จ่อนรกสวรรค์แล้.......แน่ล้วนเฉพาะตน.
มวลชีวิต เวียนวน อยู่บนโลก
บ้างสุขโศก ระคนไป ในห้วงฝัน
แสวงหา ที่พึ่งพิง อิงทุกวัน
ไม่นึกผัน พึ่งตัว มัวรอใคร
ธรรมบริสุทธิ์ พุทธองค์ ทรงชี้ทาง
ส่องสว่าง นำชีวา ฝ่าทุกข์ใหญ่
ตนนั่นจึง ที่พึ่งแท้ แน่กว่าใคร
จะดับไฟ ทุกข์สลาย ได้ด้วยตน
เพียรขยัน หมั่นทำ กรรมดีไว้
ฝึกกายใจ บริสุทธิ์ ผุดผ่องผล
เสริมปัญญา มาประดับ มิอับจน
ตนพึ่งตน พ้นภัย ใคร่สุขนาน.