💡 คอนเซ็ปต์คือ “Sacrificial Design”
หรือการออกแบบให้ชิ้นส่วนหนึ่ง เสียหายได้ง่าย เพื่อปกป้องชิ้นส่วนที่แพงกว่า
ใช้หลักการ “Fail-safe design” ออกแบบให้พังอย่างปลอดภัย
วิศวกรรมหลายแขนงใช้แนวคิดนี้ เช่น เครื่องบิน รถไฟ หรือแม้แต่เบรกมอไซค์
🏍️ ใช้ในรถวิบาก/รถแข่ง มานานแล้ว
ก้านเบรกของรถวิบาก มัก หักครึ่งได้ เพราะการล้มเป็นเรื่องธรรมดาในสนามแข่ง ....
การออกแบบให้หักเฉพาะบางส่วน จึงช่วยให้ โครงสร้างหลักของระบบเบรกไม่เสียหาย เช่น ปั๊มเบรก กระบอกสูบ หรือแฮนด์
บางค่ายทำเป็น “ก้านพับหรืองอได้” (folding lever) เช่น:
ARC,ZETA,ASV = แบรนด์ระดับสูงที่ออกแบบให้ก้านพับขึ้นเวลาโดนกระแทก
หักยาก แต่ยังรักษาระยะเบรกให้ “ขี่ต่อได้” แบบไม่ต้องเปลี่ยนทั้งก้าน
ถ้าเป็นแบรนด์โรงงาน (OEM) เช่น KTM,Yamaha WR,Honda CRF,Husqvarna
บางรุ่นเซาะร่องไว้ตรงปลายก้าน เพื่อให้ หักเฉพาะปลาย เรียก “จุดหัก” (Break-away point)
⭕ หักเฉพาะปลายก้าน (ประมาณ 1/3 ส่วนปลาย)
⭕ ส่วนโคนยังใช้งานได้พอหยุดรถกลับบ้านหรือเข้าพิท
🔅 จุดสังเกตว่า “ก้านเบรกออกแบบให้หักได้” จริงหรือเปล่า?
⭕ มีร่องกลึงเฉียง ๆ / คอคอดเฉพาะจุด
⭕ มักหักเฉพาะปลาย ไม่ใช่ครึ่งท่อน
⭕ ยังสามารถ “ใช้งานเบรกต่อได้” ชั่วคราว
⭕ วัสดุไม่เปราะ (อลูฯอัดขึ้นรูป/เหล็ก spring)
ก้านเบรกแต่ง บางยี่ห้อ “หักง่ายแต่ไม่ดี”
ไม่ใช่ก้านหักทุกอันจะดี ต้องดูว่า “หักอย่างวิศวกรรม” หรือ “หักเพราะเหล็กห่วย”
.
ก้านแต่งไม่มีมาตรฐาน มักใช้ อลูมิเนียมอัดรีดแข็งแต่เปราะที่ไม่ยอมงอ พอรับแรงก็หักครึ่ง
ก้านดีจะ ยอม “งอเล็กน้อยก่อน” เพื่อดูดซับแรงและมีจุดควบคุมการแตก (controlled break point)
.
📌 จุดสังเกตว่า “ก้านหักดี” หรือ “ก้านหักพัง”
🏵️ จุดหัก
ของดี (มีรอยหัก) ปลายก้าน
ของห่วย (หักสุ่ม) กลางก้าน / โคนก้าน
🏵️ วัสดุ
ของดี (มีรอยหัก) มีความยืดหยุ่นก่อนหัก
ของห่วย (หักสุ่ม) เปราะ หักกรอบ
🏵️ หลังหัก
ของดี (มีรอยหัก) ระบบเบรกยังใช้งานได้
ของห่วย (หักสุ่ม) ใช้เบรกไม่ได้เลย
🏵️ ความปลอดภัย
ของดี (มีรอยหัก) ป้องกันมือเจ็บจากการกระแทก
ของห่วย (หักสุ่ม) อาจแทงมือ / งัดกระบอกเบรก
🏵️ การมีจุด "Break Point" เป็นมาตรฐานของมอไซค์ยุโรปหลายรุ่น
รถยุโรปเช่น BMW, KTM, Ducati, Aprilia มักมีการเว้น "ร่อง" หรือเจาะรูไว้ใกล้ปลายก้านเบรก
🏵️ ทีมแข่งระดับ MotoGP,WSBK ใช้อะไร?
ในสนามแข่ง ไม่ว่าจะระดับ MotoGP หรือ Superbike
.
🛵 ไม่มีใครใช้ก้านเบรกที่ “แข็ง-ไม่ยอมงอ” เพราะมันเสี่ยงเกินไป
นักแข่งส่วนมาก ใช้ก้านแบบ:พับได้ (folding) หรือก้าน CNCที่มีจุด “ปลดแรง”(Pivotจุดพับเหมือนข้อศอก)
เวลาล้ม เขาจะ “ลุกขึ้นมาแข่งต่อ” ได้ทันที โดยไม่ต้องเปลี่ยนเบรกกลางสนาม
.
วัสดุที่นิยมนำมาทำ คือ Aluminium Forged/CNC 6061-T6 (แข็ง+ยืดหยุ่น)
ผลการทดสอบจริง (จากฟอรัมต่างประเทศ)
มีการทดสอบก้านเบรกแบบต่าง ๆ โดยใช้แรงกระแทกในระดับเดียวกัน
พบว่า:
🔖 ก้าน OEM (ติดรถ) และแบรนด์พรีเมียม = หักเฉพาะปลาย / ยังเบรกได้
ก้านจีนถูก = หักจากโคน / กระแทกแล้วงอไปเบียดแฮนด์ / เบรกไม่ออก
📌 ทริคการดู “ก้านแต่งที่ดี”
⭕ มีแบรนด์รับประกัน เช่น ASV,Brembo,Puig,ZETA
⭕ อ่านรีวิวจากผู้ใช้จริง
⭕ ดูรอยเจาะ / จุดพับ / วัสดุ CNC แบบไม่มีคม
⭕ เลือกขนาดที่พอดีนิ้ว ไม่ยาวเกินไปจนหักง่าย
ชุมชนมอไซค์ต่างมีแนวคิดคล้ายๆกันว่า .....
"Better to break the lever than to break your hand — or your ride home."
"หักก้าน ยังดีกว่าโดนแทงมือ หรือกลับบ้านไม่ได้"
ทำไมวิศวกรบางแบรนด์ “ตั้งใจออกแบบให้ก้านเบรกหักได้” ? “Sacrificial Design”
การออกแบบให้หักเฉพาะบางส่วน จึงช่วยให้ โครงสร้างหลักของระบบเบรกไม่เสียหาย เช่น ปั๊มเบรก กระบอกสูบ หรือแฮนด์