ธาตุรู้มีลักษณะเป็นสมาธิ เข้าถึงได้ด้วย
1.การรู้พร้อมทั้งกายใจ รู้สึกตัวพร้อม  
2.เพราะมีสมาธิ (ฌาน) ทำให้จิตมีลักษณะรู้คลุมขันธ์5 อันเป็นตัวทุกข์  จิตจึงมีลักษณะเป็นอภิภายตน  
3.การมีลักษณะเป็นอภิภายตน ทำให้จิตมีปัญญา เห็นการเกิดดับของขันธ์5 ที่เป็นผัสสะกระทบจิตได้รอบ(วิญญานกระทบจิต)

     เมื่อนักตำราทำฌานไม่ได้  ทำความรู้สึกตัวทั่วพร้อมไม่ได้ จึงไม่มี สติ สมาธิ ปัญญาเห็นจิต เห็นได้แต่ตัววิญญาน ที่เกิดแล้วดับไปแต่ละขณะเท่านั้น  ไม่อาจเห็น อินทรีย์ าัมโพชฌงค์ การมีสติ สมรธิ ปัญญา จากการเป็นอภิภายตน เป็นเหตุให้เกิดอินทรีย์สัมโพชฌงค์