หลายๆคนเคยสงสัยไหมว่า
เศรษฐกิจไทยในปัจจุบันมีความเป็นมาอย่างไร มันเริ่มต้นมาจากยุคไหน หรือได้รับอิทธิพลจากสมัยโบราณมากน้อยเพียงใด
หลายๆคำถามที่ว่ามานี้ล้วนเกี่ยวข้องเเละมีที่มาตั้งเเต่สมัยเริ่มเเรกของอาณาจักรไทย นั่นคือ ”สมัยสุโขทัย”
หากเราย้อนกลับไปตั้งเเต่เพิ่งเริ่มก่อตั้งอาณาจักรใหม่ๆ ราวๆต้นพุทธศตวรรษที่ 18 อาณาจักรสุโขทัยได้ก่อตั้งขึ้นโดยการสถาปนาของพ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง แรกๆยังไม่ค่อยเข้าที่เข้าทาง แต่ก็ค่อยๆเจริญขึ้นเรื่อยๆจนถึงยุคของพ่อขุนรามคำแหง ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นยุคที่เจริญที่สุดของสุโขทัย จากหลักฐานต่างๆ เช่น ศิลาจารึกหลักที่ 1 ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ได้กล่าวถึงสุโขทันในหลายแง่มุมทั้งเรื่องราชวงศ์ ประเพณี ศาสนา ศิลปวัฒณธรรม ภาษา รวมถึงเศรษฐกิจ การค้าขาย ถ้อยคำหนึ่งกล่าวไว้ว่า
“…เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว…” แสดงให้เห็นว่าในสมัยนั้นบ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ เน้นการทำนาเป็นอาชีพหลัก ที่น่าสนใจก็คือ จากที่คณะสำรวจโบราณคดีกรมศิลปากรมหาวิทยาลัยฮาวายได้ขุดค้น เศษเครื่องปั่นดินเผา มีรอยแกลบข้าวติดอยู่ ณโนนนกทา ตำบลบ้านโคกอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งเมื่อนำไปศึกษาพบว่ามีอายุราว 3,500 ปี ก่อนคริสต์ศักราช หรือ ราวๆ5,500 ปีที่เเล้ว นั่นเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าข้าวที่เรารับประทานเป็นอาหารหลักอยู่ในทุกวันนี้มีมาตั้งเเต่อดีตกาล เพียงเเต่มีการปรับเปลี่ยนสายพันธุ์ไปบ้าง อาชีพที่เรียกได้ว่าเป็นกระดูกสันหลังของชาติอย่าง ชาวนา จึงเป็นอาชีพที่อยู่คู่กับชาวไทยมาช้านาน
ต่อจากนั้นก็คือ “เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ลู่ทาง เพื่อจูงวัวไปค้าขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า ใครจัดใคร่ค้าเงินค้าทองค้าไพร่ฟ้าหน้าใส" ตีความได้ว่า ในสมัยนั้นการค้าเป็นการค้าแบบเสรี เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคนได้ทำมาค้าขายกันโดยไม่มีการเรียกเก็บภาษี(จังกอบ หรือจกอบ) พอมาวิเคราะห์ เปรียบเทียบกับปัจจุบัน จุดต่างคือในปัจจุบันมีการเรียกเก็บภาษีจากสินค้าที่ขายที่เรียกว่า ภาษีมูลค่าเพิ่ม ส่วนสิ่งที่เหมือนกันก็คือการค้ายังคงเน้นความเสรี ให้สิทธิเสรีภาพในการผลิตและบริโภค ถึงแม้ว่าเศรษฐกิจในปัจจุบันเป็นระบบเศรษฐกิจเเบบผสม ซึ่งก็คือไม่ได้ผูกขาดการค้ากับรัฐแต่ก็ไม่ได้เสรี 100% แต่ก็ยังถือว่าเสรีอยู่มาก เพราะรัฐบาลจะมาเเทรกเเซงได้เฉพาะในยามเกิดสิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ นี่จึงเเสดงถึงการค้าขายเเบบเสรีที่มีมาตั้งเเต่สมัยสุโขทัยเเล้วนั่นเอง
กล่าวโดยสรุป เศรษฐกิจไทย ได้ผ่านการพัฒนาและปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัยต่างๆ แต่โดยรากฐานของมันนั้นยังคงมีที่มา หากเราพอมีเวลาที่จะศึกษาค้นคว้า ก็จะได้เห็นว่าเเต่ละสิ่งล้วนเชื่อมโยงและเป็นเหตุเป็นผลของมัน
เศรษฐกิจในสมัยสุโขทัย ฝังรากฐานในสังคมไทยอย่างไร
เศรษฐกิจไทยในปัจจุบันมีความเป็นมาอย่างไร มันเริ่มต้นมาจากยุคไหน หรือได้รับอิทธิพลจากสมัยโบราณมากน้อยเพียงใด
หลายๆคำถามที่ว่ามานี้ล้วนเกี่ยวข้องเเละมีที่มาตั้งเเต่สมัยเริ่มเเรกของอาณาจักรไทย นั่นคือ ”สมัยสุโขทัย”
หากเราย้อนกลับไปตั้งเเต่เพิ่งเริ่มก่อตั้งอาณาจักรใหม่ๆ ราวๆต้นพุทธศตวรรษที่ 18 อาณาจักรสุโขทัยได้ก่อตั้งขึ้นโดยการสถาปนาของพ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมือง แรกๆยังไม่ค่อยเข้าที่เข้าทาง แต่ก็ค่อยๆเจริญขึ้นเรื่อยๆจนถึงยุคของพ่อขุนรามคำแหง ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นยุคที่เจริญที่สุดของสุโขทัย จากหลักฐานต่างๆ เช่น ศิลาจารึกหลักที่ 1 ของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ได้กล่าวถึงสุโขทันในหลายแง่มุมทั้งเรื่องราชวงศ์ ประเพณี ศาสนา ศิลปวัฒณธรรม ภาษา รวมถึงเศรษฐกิจ การค้าขาย ถ้อยคำหนึ่งกล่าวไว้ว่า
“…เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว…” แสดงให้เห็นว่าในสมัยนั้นบ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ เน้นการทำนาเป็นอาชีพหลัก ที่น่าสนใจก็คือ จากที่คณะสำรวจโบราณคดีกรมศิลปากรมหาวิทยาลัยฮาวายได้ขุดค้น เศษเครื่องปั่นดินเผา มีรอยแกลบข้าวติดอยู่ ณโนนนกทา ตำบลบ้านโคกอำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งเมื่อนำไปศึกษาพบว่ามีอายุราว 3,500 ปี ก่อนคริสต์ศักราช หรือ ราวๆ5,500 ปีที่เเล้ว นั่นเป็นหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าข้าวที่เรารับประทานเป็นอาหารหลักอยู่ในทุกวันนี้มีมาตั้งเเต่อดีตกาล เพียงเเต่มีการปรับเปลี่ยนสายพันธุ์ไปบ้าง อาชีพที่เรียกได้ว่าเป็นกระดูกสันหลังของชาติอย่าง ชาวนา จึงเป็นอาชีพที่อยู่คู่กับชาวไทยมาช้านาน
ต่อจากนั้นก็คือ “เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ลู่ทาง เพื่อจูงวัวไปค้าขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า ใครจัดใคร่ค้าเงินค้าทองค้าไพร่ฟ้าหน้าใส" ตีความได้ว่า ในสมัยนั้นการค้าเป็นการค้าแบบเสรี เปิดโอกาสให้ประชาชนทุกคนได้ทำมาค้าขายกันโดยไม่มีการเรียกเก็บภาษี(จังกอบ หรือจกอบ) พอมาวิเคราะห์ เปรียบเทียบกับปัจจุบัน จุดต่างคือในปัจจุบันมีการเรียกเก็บภาษีจากสินค้าที่ขายที่เรียกว่า ภาษีมูลค่าเพิ่ม ส่วนสิ่งที่เหมือนกันก็คือการค้ายังคงเน้นความเสรี ให้สิทธิเสรีภาพในการผลิตและบริโภค ถึงแม้ว่าเศรษฐกิจในปัจจุบันเป็นระบบเศรษฐกิจเเบบผสม ซึ่งก็คือไม่ได้ผูกขาดการค้ากับรัฐแต่ก็ไม่ได้เสรี 100% แต่ก็ยังถือว่าเสรีอยู่มาก เพราะรัฐบาลจะมาเเทรกเเซงได้เฉพาะในยามเกิดสิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจ นี่จึงเเสดงถึงการค้าขายเเบบเสรีที่มีมาตั้งเเต่สมัยสุโขทัยเเล้วนั่นเอง
กล่าวโดยสรุป เศรษฐกิจไทย ได้ผ่านการพัฒนาและปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัยต่างๆ แต่โดยรากฐานของมันนั้นยังคงมีที่มา หากเราพอมีเวลาที่จะศึกษาค้นคว้า ก็จะได้เห็นว่าเเต่ละสิ่งล้วนเชื่อมโยงและเป็นเหตุเป็นผลของมัน