[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้ฌาน 2 (การเพ่ง2)
ฌานแบ่งออกเป็นสองประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่
อารัมมณูปนิชฌาน
การเพ่งอารมณ์
ได้แก่ สมาบัติ 8 คือ รูปฌาน 4 และอรูปฌาน 4
ลักขณูปนิชฌาน
การเพ่งลักษณะ
ได้แก่ วิปัสสนา มรรค ผลวิปัสสนา ชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน เพราะพินิจสังขารโดยไตรลักษณ์
มรรค ชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน เพราะยังกิจแห่งวิปัสสนานั้นให้สำเร็จ
ผล ชื่อว่า ลักขณูปนิชฌาน เพราะเพ่งนิพพาน
อันมีลักษณะเป็น สุญญตะ อนิมิตตะ และอัปปณิหิตะ อย่างหนึ่ง
และเพราะเห็นลักษณะอันเป็นสัจจภาวะของนิพพาน อย่างหนึ่ง
พระโยคาวจรพิจารณาเห็นสังขารนิมิต โดยความเป็นภัย
มีจิตน้อมไปในนิพพานอันไม่มีสังขารนิมิต ถูกต้องแล้วๆ
ย่อมเห็นความเสื่อมไป เพิกเฉยความเป็นไปแล้ว
คำนึงถึงนิพพานอันเป็นที่ดับ ไม่มีสังขารนิมิต
แล้วย่อมเข้าสมาบัติ นี้ชื่อว่า อนิมิตตวิหารสมาบัติ
พิจารณาเห็นตัณหาอันเป็นที่ตั้งโดยความเป็นภัย
มีจิตน้อมไปในนิพพานอันไม่มีตัณหาเป็นที่ตั้ง
ถูกต้องแล้วๆ ย่อมเห็นความเสื่อมไป
เพิกเฉยความเป็นไปแล้ว คำนึงถึงนิพพานอันเป็นที่ดับ
ไม่มีตัณหาเป็นที่ตั้ง
แล้วย่อมเข้าสมาบัติ นี้ชื่อว่า อัปปณิหิตวิหารสมาบัติ
พิจารณาเห็นความถือมั่นว่าตนโดยความเป็นภัย
มีจิตน้อมไปในนิพพานอันว่างจากตน ถูกต้องแล้วๆ
ย่อมเห็นความเสื่อมไป เพิกเฉยความเป็นไปแล้ว
คำนึงถึงนิพพานอันเป็นที่ดับ ว่างจากตน
แล้วย่อมเข้าสมาบัตินี้ชื่อว่า สุญญตวิหารสมาบัติ ฯ
วิปัสสนาคือฌาน