สุภาษิต “ตักบาตรอย่าถามพระ” ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายว่า “การจะให้ของสิ่งใดแก่ผู้ที่เขาเต็มใจรับของสิ่งนั้นอยู่แล้ว ไม่ควรถามว่าอยากได้หรือไม่”
ถ้าตามที่พจนานุกรมไทยแปลไว้นี้ เราจึงไม่ควรถามเมื่อเราจะถวายของให้แก่พระ หรือบางคนก็ให้เหตุผลที่ไม่ควรถามพระ เพราะว่า พระไม่ควรเลือกอาหารที่จะฉัน การไปถามคือการเปิดโอกาสให้พระเลือกของที่ต้องการฉันได้
แต่เท่าที่เจอด้วยประสบการณ์ของตนเองว่า ทำไมตักบาตรจึงไม่ควรถามพระ อีกเหตุผลหนึ่งคือ
ถ้าเรามีสิ่งของที่ได้ตั้งใจจะถวายแก่พระท่าน ไม่ว่าสิ่งที่ถวายนั้นจะเป็นอาหารหรือสิ่งของเครื่องใช้อะไรก็ตาม
หากเราได้ถามพระก่อนที่เราจะถวายว่า พระคุณเจ้ายินดีที่จะรับสิ่งของที่ข้าพเจ้าได้นำมาถวายหรือไม่ แล้วโดนพระท่านบอกว่า ไม่จำเป็น ไม่ต้องถวายก็ได้ เพราะของที่เราตั้งใจจะถวายท่านคือ สิ่งที่ท่านมีอยู่แล้ว หรือเหตุผลไหนก็แล้วแต่ มันก็เป็นเหตุผลที่ทำเราไม่อยากหรือไม่กล้าถวายท่าน เพราะถูกท่านปฏิเสธในการรับถวายของแล้ว
เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ส่งผลให้หมดโอกาสที่ทำบุญทำกุศลที่จะถวายของไปในครั้งนั้น เพราะไม่ได้ถวายของตามที่ได้ตั้งใจไว้แล้ว
ถ้าอย่างนี้ เวลาเราทำบุญ ก็ไม่ต้องถามพระดีกว่า คิดจะถวายอะไร ก็ถวายไปเลย ได้บุญเต็มที่ พระท่านไม่ปฏิเสธเมื่อเราใส่บาตรหรือยกประเคนถวายอยู่แล้ว
และการถวายของที่ได้ประโยชน์แก่พระภิกษุ-สามเณร ก็ได้มีคำแนะนำตาม website ต่างๆ ซึ่งเราจะเลือกถวายตามข้อมูลนี้ก็ได้หรือไม่ถวายตามก็ได้ เพราะข้อมูลของควรถวายที่เขาบอกมา อาจจะสิ่งที่พระบางรูปมีของสิ่งนั้นอยู่เยอะแล้วหรือมีจนพอแล้วก็ได้
10 อันดับของสังฆทานที่ทำแล้วพระสงฆ์ได้รับประโยชน์มากที่สุด
อันดับที่ 1 เครื่องเขียนและอุปกรณ์การเรียน
อันดับที่ 2 มีดโกน
อันดับที่ 3 ผ้าไตรจีวร
อันดับที่ 4 หนังสือธรรมะ
อันดับที่ 5 รองเท้า
อันดับที่ 6 ยารักษาโรค
อันดับที่ 7 ผ้าขนหนู
อันดับที่ 8 เครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์คอมพิวเตอร์
อันดับที่ 9 ผลิตภัณฑ์และชุดอุปกรณ์ทำความสะอาด
อันดับที่ 10 แชมพูสระผม
https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/763140
นี่คือข้อมูลที่เป็นภาพรวมใหญ่ในเรื่องสิ่งของที่นำไปถวายพระแล้วสามารถสร้างประโยชน์ให้พระได้มาก
แต่ในความเป็นจริงแล้ว ของบางอย่างอาจจะสร้างประโยชน์ไม่ได้มากให้กับพระผู้รับของอย่างที่เราคิดก็ได้ เพราะพระท่านมีสิ่งของอย่างเดียวกับที่เราต้องการถวายท่านอยู่แล้ว และอาจทำให้เราถวายของที่ไม่ตรงตามวัตถุประสงค์ของพระท่าน เช่น ท่านต้องการยาแก้ท้องเสีย แต่เราถวายยาแก้ไข้หวัด ท่านต้องการผ้าอังสะ แต่เราไปถวายรองเท้า เป็นต้น
เพราะฉะนั้น การเชื่อและทำทานตามข้อมูล 10 อันดับของสังฆทานที่ทำแล้วพระสงฆ์ได้รับประโยชน์มากที่สุด ก็เป็นการทำทานสามารถสร้างประโยชน์ให้พระได้มาก แต่ก็อาจไม่ใช่ประโยชน์อย่างมากอย่างที่เราคิดในทุกกรณีไป
วิธีการทำทานที่ดีและมีประโยชน์มากแก่พระอีกวิธีหนึ่งคือ ให้ขอปวารณาพระท่าน บอกกับท่านไว้ว่า หากพระคุณเจ้าขาดเหลือสิ่งใด ก็ให้บอกข้าพเจ้ามาเถิด ถ้าสิ่งที่ท่านบอกกล่าวมาไม่ขัดต่อพระธรรมวินัย และเรามีกำลังทรัพย์พอที่จะถวายท่านได้หรือถวายแล้วเราไม่เดือดร้อน ก็ให้ถวายของที่ท่านบอกกล่าวมาแก่ท่านไป
เรื่องสัจจะวาจาในการทำทานนี่ พยายามอย่าให้ผิดพลาด กล่าวจะทำทานอะไร ต้องพยายามทำให้ได้หากในขณะนั้นไม่มีอุบัติเหตุให้เดือดร้อนเรื่องทรัพย์จริงๆ เพราะเมื่อไม่ได้ทำตามที่กล่าวไว้ กรรมย่อมส่งผลให้ผู้ขอปวารณาประสบการค้าขายขาดทุนได้ ประสบวิบากกรรมทางการเงินได้ ซึ่งชาวพุทธจำนวนมากก็ทำผิดพลาดในเรื่องนี้เยอะพลาดในเรื่องนี้เยอะ และไม่รู้ด้วยว่ากำลังทำผิดอยู่ เรื่องนี้มีความสำคัญ ควรจะทำให้ถูกต้องไว้ จะเป็นผลดีแก่ผู้กระทำเอง
อีกเรื่องหนึ่งของการทำทาน ที่ได้ยินกันมามาก ก็คือว่า การทำทานเพื่อหวังความร่ำรวยหรือหวังทรัพย์สินเงินทองเป็นการเพิ่มกิเลส จากประสบการณ์ที่ผ่านมาในเรื่องนี้ คำพูดนี่ไม่น่าเป็นความจริงได้
การทำทานที่หวังความร่ำรวยนั้น ถึงแม้ว่าเป็นการทำทานอย่างมีกิเลสเจือปนอยู่ก็จริง แต่ยังไงสภาวะจิตที่ละความโลภจากการได้ทำทานก็ต้องอยู่เหนือกว่ากิเลสที่หวังรวยนั้น
เพราะจิตมนุษย์เราต้องอยู่อารมณ์ปัจจุบันที่ชัดเจนที่สุด ขณะให้ทาน ละความโลภ เป็นอารมณ์ปัจจุบัน ที่แสดงออกมาทางกาย เป็นสภาวะอารมณ์ปัจจุบันที่ชัดเจนสุด แต่ความฝันว่าจะร่ำรวยจากการทำทาน นั้นนึกคิดอยู่ในใจ เป็นเพียงสภาวะความนึกฝันซึ่งจะได้อย่างที่นึกฝันหรือเปล่าก็ไม่รู้ เป็นอารมณ์ที่ไม่ชัดเจน เช่นนี้แล้ว สภาวะความฝันซึ่งเป็นอารมณ์รองจะมาอยู่เหนือกว่าสภาวะอารมณ์หลักของการเป็นผู้ให้และการละความโลภได้อย่างไร คำพูดที่ว่า"ทำทานหวังรวย"เป็นสิ่งที่ไม่ดีนั้น เป็นสิ่งที่ต้องพิสูจน์เอาว่า ไม่ดีอย่างที่เขาพูดไหม เป็นการเพิ่มกิเลสจริงหรือเปล่า
แต่การทำทานที่ดีที่สุด คือ การทำทานที่ไม่หวังผลตอบแทน สามารถชำระความโลภออกใจได้ดีที่สุด ช่วยให้การปฏิบัติธรรมก้าวหน้าได้ดีที่สุด ใครทำได้เช่นนี้ ก็น่ายกย่อง
การทำทานนั้นเป็นสิ่งที่ดี ขอให้ทำอย่างถูกต้อง และละเว้นข้อผิดพลาดในการทำสิ่งที่ไม่ดี ย่อมเกิดผลดีหลายด้านแก่ผู้กระทำ
คิดอย่างไรกันบ้างกับคำว่า ตักบาตรอย่าถามพระ
ถ้าตามที่พจนานุกรมไทยแปลไว้นี้ เราจึงไม่ควรถามเมื่อเราจะถวายของให้แก่พระ หรือบางคนก็ให้เหตุผลที่ไม่ควรถามพระ เพราะว่า พระไม่ควรเลือกอาหารที่จะฉัน การไปถามคือการเปิดโอกาสให้พระเลือกของที่ต้องการฉันได้
แต่เท่าที่เจอด้วยประสบการณ์ของตนเองว่า ทำไมตักบาตรจึงไม่ควรถามพระ อีกเหตุผลหนึ่งคือ
ถ้าเรามีสิ่งของที่ได้ตั้งใจจะถวายแก่พระท่าน ไม่ว่าสิ่งที่ถวายนั้นจะเป็นอาหารหรือสิ่งของเครื่องใช้อะไรก็ตาม
หากเราได้ถามพระก่อนที่เราจะถวายว่า พระคุณเจ้ายินดีที่จะรับสิ่งของที่ข้าพเจ้าได้นำมาถวายหรือไม่ แล้วโดนพระท่านบอกว่า ไม่จำเป็น ไม่ต้องถวายก็ได้ เพราะของที่เราตั้งใจจะถวายท่านคือ สิ่งที่ท่านมีอยู่แล้ว หรือเหตุผลไหนก็แล้วแต่ มันก็เป็นเหตุผลที่ทำเราไม่อยากหรือไม่กล้าถวายท่าน เพราะถูกท่านปฏิเสธในการรับถวายของแล้ว
เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็ส่งผลให้หมดโอกาสที่ทำบุญทำกุศลที่จะถวายของไปในครั้งนั้น เพราะไม่ได้ถวายของตามที่ได้ตั้งใจไว้แล้ว
ถ้าอย่างนี้ เวลาเราทำบุญ ก็ไม่ต้องถามพระดีกว่า คิดจะถวายอะไร ก็ถวายไปเลย ได้บุญเต็มที่ พระท่านไม่ปฏิเสธเมื่อเราใส่บาตรหรือยกประเคนถวายอยู่แล้ว
และการถวายของที่ได้ประโยชน์แก่พระภิกษุ-สามเณร ก็ได้มีคำแนะนำตาม website ต่างๆ ซึ่งเราจะเลือกถวายตามข้อมูลนี้ก็ได้หรือไม่ถวายตามก็ได้ เพราะข้อมูลของควรถวายที่เขาบอกมา อาจจะสิ่งที่พระบางรูปมีของสิ่งนั้นอยู่เยอะแล้วหรือมีจนพอแล้วก็ได้
10 อันดับของสังฆทานที่ทำแล้วพระสงฆ์ได้รับประโยชน์มากที่สุด
อันดับที่ 1 เครื่องเขียนและอุปกรณ์การเรียน
อันดับที่ 2 มีดโกน
อันดับที่ 3 ผ้าไตรจีวร
อันดับที่ 4 หนังสือธรรมะ
อันดับที่ 5 รองเท้า
อันดับที่ 6 ยารักษาโรค
อันดับที่ 7 ผ้าขนหนู
อันดับที่ 8 เครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์คอมพิวเตอร์
อันดับที่ 9 ผลิตภัณฑ์และชุดอุปกรณ์ทำความสะอาด
อันดับที่ 10 แชมพูสระผม
https://www.chiangmainews.co.th/page/archives/763140
นี่คือข้อมูลที่เป็นภาพรวมใหญ่ในเรื่องสิ่งของที่นำไปถวายพระแล้วสามารถสร้างประโยชน์ให้พระได้มาก
แต่ในความเป็นจริงแล้ว ของบางอย่างอาจจะสร้างประโยชน์ไม่ได้มากให้กับพระผู้รับของอย่างที่เราคิดก็ได้ เพราะพระท่านมีสิ่งของอย่างเดียวกับที่เราต้องการถวายท่านอยู่แล้ว และอาจทำให้เราถวายของที่ไม่ตรงตามวัตถุประสงค์ของพระท่าน เช่น ท่านต้องการยาแก้ท้องเสีย แต่เราถวายยาแก้ไข้หวัด ท่านต้องการผ้าอังสะ แต่เราไปถวายรองเท้า เป็นต้น
เพราะฉะนั้น การเชื่อและทำทานตามข้อมูล 10 อันดับของสังฆทานที่ทำแล้วพระสงฆ์ได้รับประโยชน์มากที่สุด ก็เป็นการทำทานสามารถสร้างประโยชน์ให้พระได้มาก แต่ก็อาจไม่ใช่ประโยชน์อย่างมากอย่างที่เราคิดในทุกกรณีไป
วิธีการทำทานที่ดีและมีประโยชน์มากแก่พระอีกวิธีหนึ่งคือ ให้ขอปวารณาพระท่าน บอกกับท่านไว้ว่า หากพระคุณเจ้าขาดเหลือสิ่งใด ก็ให้บอกข้าพเจ้ามาเถิด ถ้าสิ่งที่ท่านบอกกล่าวมาไม่ขัดต่อพระธรรมวินัย และเรามีกำลังทรัพย์พอที่จะถวายท่านได้หรือถวายแล้วเราไม่เดือดร้อน ก็ให้ถวายของที่ท่านบอกกล่าวมาแก่ท่านไป
เรื่องสัจจะวาจาในการทำทานนี่ พยายามอย่าให้ผิดพลาด กล่าวจะทำทานอะไร ต้องพยายามทำให้ได้หากในขณะนั้นไม่มีอุบัติเหตุให้เดือดร้อนเรื่องทรัพย์จริงๆ เพราะเมื่อไม่ได้ทำตามที่กล่าวไว้ กรรมย่อมส่งผลให้ผู้ขอปวารณาประสบการค้าขายขาดทุนได้ ประสบวิบากกรรมทางการเงินได้ ซึ่งชาวพุทธจำนวนมากก็ทำผิดพลาดในเรื่องนี้เยอะพลาดในเรื่องนี้เยอะ และไม่รู้ด้วยว่ากำลังทำผิดอยู่ เรื่องนี้มีความสำคัญ ควรจะทำให้ถูกต้องไว้ จะเป็นผลดีแก่ผู้กระทำเอง
อีกเรื่องหนึ่งของการทำทาน ที่ได้ยินกันมามาก ก็คือว่า การทำทานเพื่อหวังความร่ำรวยหรือหวังทรัพย์สินเงินทองเป็นการเพิ่มกิเลส จากประสบการณ์ที่ผ่านมาในเรื่องนี้ คำพูดนี่ไม่น่าเป็นความจริงได้
การทำทานที่หวังความร่ำรวยนั้น ถึงแม้ว่าเป็นการทำทานอย่างมีกิเลสเจือปนอยู่ก็จริง แต่ยังไงสภาวะจิตที่ละความโลภจากการได้ทำทานก็ต้องอยู่เหนือกว่ากิเลสที่หวังรวยนั้น
เพราะจิตมนุษย์เราต้องอยู่อารมณ์ปัจจุบันที่ชัดเจนที่สุด ขณะให้ทาน ละความโลภ เป็นอารมณ์ปัจจุบัน ที่แสดงออกมาทางกาย เป็นสภาวะอารมณ์ปัจจุบันที่ชัดเจนสุด แต่ความฝันว่าจะร่ำรวยจากการทำทาน นั้นนึกคิดอยู่ในใจ เป็นเพียงสภาวะความนึกฝันซึ่งจะได้อย่างที่นึกฝันหรือเปล่าก็ไม่รู้ เป็นอารมณ์ที่ไม่ชัดเจน เช่นนี้แล้ว สภาวะความฝันซึ่งเป็นอารมณ์รองจะมาอยู่เหนือกว่าสภาวะอารมณ์หลักของการเป็นผู้ให้และการละความโลภได้อย่างไร คำพูดที่ว่า"ทำทานหวังรวย"เป็นสิ่งที่ไม่ดีนั้น เป็นสิ่งที่ต้องพิสูจน์เอาว่า ไม่ดีอย่างที่เขาพูดไหม เป็นการเพิ่มกิเลสจริงหรือเปล่า
แต่การทำทานที่ดีที่สุด คือ การทำทานที่ไม่หวังผลตอบแทน สามารถชำระความโลภออกใจได้ดีที่สุด ช่วยให้การปฏิบัติธรรมก้าวหน้าได้ดีที่สุด ใครทำได้เช่นนี้ ก็น่ายกย่อง
การทำทานนั้นเป็นสิ่งที่ดี ขอให้ทำอย่างถูกต้อง และละเว้นข้อผิดพลาดในการทำสิ่งที่ไม่ดี ย่อมเกิดผลดีหลายด้านแก่ผู้กระทำ