กำหนดทุกข์ได้

เมื่อเกิดความยินดี พอใจ เสียใจ โลภ โกรธ หลง สุข ทุกช์ ทุกสิ่งเหล่านี้เป็นสังขาร เวทนา เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นมา ให้รู้ทัน เมื่อรู้ทันจะเห็นว่า เริ่มจากมีหน่อเล็กๆ ของสังขาร เวทนา นั้น เริ่มผุดขึ้น

หนึ่งประโยคประกอบด้วย ประธาน กิริยา กรรม ขันธ์5 รูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน เป็นตัว กรรม ในประโยค เมื่อระลึกรู้อะไร จึงต้องมีครบทั้ง ประธาน กิริยา กรรม การระลึกรู้จึงจะสมบูรณ์ในแต่ละขณะ จิตตระหนัก

ระยะหนึ่งแล้ว ในการใช้ชีวิตประจำวัน มีอาการของสมาธิ ที่ไม่ควานหาที่ตั้ง ไม่กำหนดใดๆ แต่รู้ว่ามีสมาธิ ความเกิดดับ หรือรู้เห็นการเกิดดับหายไป แต่ก็เห็นความแปรปรวน เหมือนไม่รู้แต่ก็รู้ เหมือนไม่เห็นแต่

สติปัฏฐาน4 คือระลึกรู้ตามความเป็นจริงทั้ง4ฐาน ให้สัมพันธิ์กัน เห็นการเกิดดับ ของสติทั้ง4ฐานเป็นอนัตตา เป็นวิปัสสนาญาณ ไปกำหนดให้รู้เฉพาะฐานใดฐานหนึ่ง เช่นไปกำหนดให้รู้เฉพาะที่กายก็เกิดอัตตวานุปาทาน เจ