สิมเก่าเมืองโคราชบ้านเอ๋ง ... วัดสามัคคีสโมสร - บ้านโป่งแดง อำเภอขามทะเลสอ

สิม มาจากคำว่าสีมาแปลว่า แดนหรือเขต
ในวัฒนธรรมไทย-ลาว หมายถึง โบสถ์หรือพระอุโบสถ

แบ่งเป็น
สิมบก ... อยู่บนบก
สิมน่ำ ... อบู่ในน้ำ
สิมป่า ... อยู่ในป่า ... ใช้แค่เป็นที่ประชุมสงฆ์เพื่อทำสังฆกรรมเท่านั้น ไม่มีสิทธิ์เป็นเจ้าของ

หลาย ๆ วัดได้รับอิทธิพลสมัยใหม่ ประกอบกับชุมชนมีขนาดใหญ่ขึ้น
ได้เปลี่ยนสิมดั้งเดิม เป็น สิมที่สวยงามอลังการณ์ดั่งที่พบเห็นได้ทั่วไป

การได้ไปเห็นสิมโบราณที่ได้ถูกบูรณะ เก็บไว้ให้คนรุ่นหลัง
จึงเป็นหน้าที่ของเราที่ได้ไปพบ และจะนำมาถ่ายทอดต่อไป

สิมบกมี 3 ประเภทคือ
สิมไม้ เป็นที่นิยมในอีสานเพราะมีไม้เป็นทรัพยากรหลักที่มีอยู่มาก สอดแทรกวิธีการเข้าไม้ การแกะสลักไม้ ที่ทำเพื่อเป็นพุทธบูชา
สิมก่อ มีการก่อผนังทั้งสี่ด้าน
สิมโถง ... ไม่มีฝาผนัง คล้ายศาลา หรืออาจมีแค่ตรงพระประธาน

สิมมีขนาดเล็ก เพราะจะใช้ในพิธีการที่เกี่ยวกับพระสงฆ์เท่านั้น เช่นการบวช การกฐิน
ส่วนที่เกี่ยวกับฆราวาสมักทำพิธีกันที่ศาลาการเปรียญ ... จึงมีขนาดใหญ่







วันหนึ่งเมื่อสองปีก่อน อยากไปตามหาร่องรอยของสะพานเดินข้ามนาที่มีอยู่จริง
ใกล้โคราชที่สุดก็ที่ตำบลโป่งแดง อำเภอขามทะเลสอ





ในอดีตเป็นบริเวณที่มีสัตว์ชุกชุม และลงมากินดินโป่งซึ่งมีลักษณะเป็นสีแดงเหนียว
อันเป็นที่มาของชื่อ โป่งแดง





เป็นพื้นที่ลุ่มมีสายลำตะคองไหลผ่าน และมีคลองซอยมากมาย





จึงเป็นพื้นที่ที่เหมาะสำหรับการทำนากันมาแต่ช้านาน





เคยเป็นชุมชนหมู่บ้านลาว
หมู่บ้านถูกทิ้งร้าง วัดก็ถูกทิ้งร้าง
คงเหลืออยู่แต่ร่องรอยของรากฐานที่เคยเป็นวัด

มีผู้คนจากที่อื่นอพยพเข้ามาอยู่
เมื่อได้แผ้วถางจึงได้พบอาคารถูกต้นไม้ขึ้นปกคลุมชอนไชจนเสียหาย
และหลวงพ่อแก่นจันทร์ ถูกเสาทับอยู่
จึงได้อัญเชิญหลวงพ่อแก่นจันทร์มาประดิษฐานอยู่ที่วัด สามัคคีสโมสรในปัจจุบัน

ศิลปะล้านช้าง
ลักษณะที่สำคัญคือ มีเบ้าพระกรรณ(หู) ขนาดใหญ่ ติ่งพระกรรณห้อยยาวโค้งออกจากลำคอ
เพื่อนบอกว่าอิทธิพลอยุธยา เพราะฐานสูงและมีผ้าทิพย์ มีไรพระศก





วัดอุดมสามัคคี หรือวัดลาว หรือวัดใน หรือวัดโป่งเหนือ
สร้างปี พ.ศ. 2392 ในรัชสมัยรัชการที่ 3

วิหาร
เคยเป็นสิมเก่า แต่ได้ถอนเสมาไปสร้างโบสถ์ใหม่แล้ว
ทำด้วยไม้ หันหน้าไปทางทิศตะวันออก





ขนาด 3 ห้อง ด้านหน้าและด้านหลังเป็นโถงระเบียง









ช่องหน้าต่างมีซี่ลูกกรงไม้ด้านล่าง





บานประตู









พระประธานศิลปะล้านช้าง
เพื่อนบอกว่าอิทธิพลรัตนโกสินทร์ ที่ขอบสบงมีสองขอบเริ่มมีตอนสมัยรัชกาลที่ 3





หินทรายแดง หลงเหลืออยู่ข้างโบสถ์ หรือจะเป็นเสมาที่ถูกถอน





มีผู้คนอยู่เพิ่มมากขึ้น
ปี พ.ศ. 2664 มีการสร้างวัด วัดสุริยาเย็น หรือ วัดโป่งใต้ขึ้น





ถูกวางไว้แถวบริเวณสิมเก่า





หน้าบันด้านหลังสิมทางทิศตะวันตก
รูปพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ ... เทพประจำทิศตะวันออก
ไม่ทราบว่าหน้าบันทิศตะวันออกจะเป็นรูปพระนารายณ์ทรงครุฑ อิทธิพลศิลปะอยุธยาหรือไม่ เพราะกำลังขุดบ่อจึงเข้าไปเก็บภาพไม่ได้





ภายใน





พระประธาน





พระโมคคัลลา พระสารีบุตร





โกลน และ แบบพิมพ์





ด้านหลังพระประธานบรรจุอัฐิพระครูอินทรีย์สังวรณ์ เจ้าอาวาสองค์แรกและเจ้าคณะแขวงสูงเนิน
สร้างทั้งสิ้น 1,612.80 บาท





ปี 2513
ได้รวมวัด อุดมสามัคคี หรือวัดโป่งเหนือ และวัดสุริยาเย็นหรือวัดโป่งใต้
ซึ่งอยู่ติดกันให้เป็นวัดเดียวกัน ชื่อว่าวัดสามัคคีสโมสรบ้านโป่งแดง
ได้ถอนเสมาทั้งสองโบสถ์ และตั้งโบสถ์ใหม่





หบ้าบันทิศตะวันออกเป็นพระอินทร์ทรงช้างเอราวัณ





ชาวบ้านในชุ่มชนโป่งแดงจะอยู่ร่วมกันในหมู่บ้าน
และต่างมีที่นาที่อยู่ล้อมรอบหมู่บ้าน





ในการเดินทางไปที่นาของตนที่อาจไม่ได้อยู่ติดถนน
จึงทำสะพานไม้กระดานเพื่อทอดไปยังที่นา ทั้งเพื่อใช้ขนข้าวจากนา และเดินทางในหน้าน้ำ
และใช้เป็นเส้นทางเดินตัดนาถึงบ้านละลมหม้อ ข้ามคลองลำตะคอง  เพื่อเข้ามายังตัวเมืองขามทะเลสอ





ไปตามหาสะพานด้านหลังของวัดสามัคคีสโมสร





ที่เคยเป็นสะพานไม้เปลี่ยนเป็นสะพานปูน และถนนดินแดงเข้าไปยังที่นา





สะพานไม้ในอดีต





เล่าว่ามีอยู่หลายสะพาน บางสะพานเชื่อมกันได้ระหว่างบ้านต่าง ๆ





ต้นตาลกับกอไผ่ ต้นเดียวกันหรือไม่ ?













เพราะเป็นแหล่งปลูกข้าว
จึงเป็นอีกแหล่งที่ผลิตหมี่โคราชที่เรียกว่าหมี่น้ำฉ่า ที่บ้านน้ำฉ่า ตำบลโป่งแดง
และที่พิเศษที่หมี่น้ำฉ่าไม่เหมือนหมี่โคราชทั่วไปที่เป็นผัดหมี่ ... แต่หมี่น้ำฉ่าเป็นยำหมี่







ขอบคุณภาพสะพานไม้ในอดีต และหมี่น้ำฉ่า ... เครดิต เฟสบุ๊ค "เรื่องเล่าชาวโป่งแดง"

สารบัญที่นี่ค่ะ https://pantip.com/topic/36574038