ที่มาของการเขียนบทความนี้คือผมอยากให้ผู้ที่สนใจหรือกำลังศึกษาอยู่ได้เข้าใจและเห็นภาพรวม ของอนาคตที่พวกเขาอาจจะได้เจอ (หากยังทำงานอยู่ในสายที่เรียนมานะครับ) ตัวผมเองก็เป็นคนหนึ่งที่เรียนมาในสายนี้ และปัจจุบันก็ยังทำงานเป็นพนักงานประจำในบริษัทเอกชนที่เกี่ยวข้องกับงานสายนี้อยู่
ผมเองอาจไม่ใช่ผู้คร่ำหวอดในวงการ ประสบการณ์การทำงานยังไม่มาก แต่ก็อยากเป็นคนหนึ่งที่ได้มาแลกเปลี่ยนและแบ่งปันประสบการณ์ที่ได้มาทั้งจากการทำงานและการใช้ชีวิต ผมคิดว่ามันคงเป็นเรื่องที่ดีมาก หากเรามีเพื่อนที่อยู่ในสายงานเดียวกันที่สามารถแบ่งปันความรู้กันได้ครับ
จบ food science ไปทำงานอะไร จะตกงานไหม เป็นคำถามที่ผมเห็นน้องนักเรียน รวมถึงนักศึกษาปีต้น ๆ ถามกันมาก ก่อนที่จะเข้าใจว่าทำอะไร เราคงต้องบอกก่อนว่ามันคืออะไรล่ะกับสิ่งที่เราต้องเรียนรู้ หลายคนมีพื้นฐานความเข้าใจที่ไม่ตรงนักมาตั้งแต่แรก เช่น คนเรียน food science ต้องทำอาหารเป็น ซึ่งไม่ผิด แต่แค่ควรจะเป็นไม่ใช่ถึงกับต้องเป็น เนื่องจากสาขานี้ต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับอาหารโดยใช้วิทยาศาสตร์มาอธิบาย ซึ่งเน้นไปที่ระดับอุตสาหกรรมเป็นหลัก
ยกตัวอย่างนะครับ ถ้าเป็นโรงงานผลิตอาหาร โรงงานก็จะมีหลายฝ่ายหรือแผนกที่มีหน้าที่รับผิดชอบต่างกัน แต่มีความเกี่ยวข้องกันและต้องพึ่งพาอาศัยกัน เพื่อให้งานของบริษัทคืบหน้าต่อไปได้ โดยในส่วนของคนที่จบ food science จะเข้ามามีบทบาทในแผนกหลักๆ ดังนี้ ครับ
1. แผนกวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ ถ้าดูจากลำดับการเกิดขึ้นของสินค้าแล้ว แผนกนี้นับเป็นจุดเริ่มต้นที่จะได้เห็นขั้นตอนแต่ละขั้นที่ทำให้ได้สินค้าขึ้นมา ตั้งแต่เป็นตัวอย่างในห้องปฏิบัติการ ดำเนินการทดลองในสายการผลิตจริง จนถึงมีการผลิตจริงในปริมาณมาก หน้าที่หลักของแผนกนี้ คือ การพัฒนาสินค้าใหม่ๆให้ออกขายได้ในตลาด โดยพัฒนาด้านหน้าตาสินค้า รสชาติ สารอาหาร อาจรวมถึงพัฒนากระบวนการผลิตหรือหาวิธีปรับปรุงสินค้าที่มีอยู่แล้วให้มีต้นทุนต่ำลง แต่มีคุณภาพดีเหมือนเดิม เป็นต้น
สมมุติเราต้องการทำโรงงานไก่ทอดขาย ก่อนที่จะผลิตไก่ทอดในปริมาณมากเราคงต้องมีการพัฒนาสูตร รวมถึงกระบวนการผลิตสำหรับการผลิตสินค้าตัวอย่างที่สามารถนำไปผลิตจริงได้ในระดับอุตสาหกรรม
2. แผนกผลิต มีหน้าที่ในการดำเนินการผลิตสินค้าที่ต้องการ โดยอาศัยกำลังคนหรือเครื่องจักรที่มีอยู่ให้ได้ประสิทธิภาพสูงที่สุด พูดง่ายๆ ก็คือ เสียค่าใช้จ่ายและเวลาให้น้อยแต่ได้ปริมาณสินค้าที่ต้องการมาก และสินค้ายังคงมีคุณภาพให้ได้ตามกฎหมายและข้อกำหนดของลูกค้า
หากเราต้องการที่จะผลิตไก่ทอด สิ่งแรกที่คนจะนึกถึงคงเป็นคนทอด (พนักงาน) ไก่ (วัตถุดิบ) เตา (เครื่องจักร อุปกรณ์) ส่วนสูตรและกระบวนการผลิตจะได้รับการส่งต่อจากแผนกวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์
3. แผนกควบคุมและประกันคุณภาพ เมื่อมีการผลิตสินค้าใดเกิดขึ้นก็จำเป็นจะต้องมีการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพของสินค้านั้นให้อยู่ในเกณฑ์ที่เราต้องการ แผนกนี้จะต้องคอยตรวจสอบวัตถุดิบ กระบวนการผลิต ผลิตภัณฑ์ ความสะอาด(สุขลักษณะ) ความปลอดภัย เป็นต้น เพื่อให้แน่ใจว่าสินค้าของเราจะได้ตามเกณฑ์หรือมาตรฐานที่ต้องการ นอกจากการตรวจสอบแล้ว ยังจำเป็นต้องประกันคุณภาพของสินค้าด้วยการจัดทำระบบคุณภาพต่าง ๆ เช่น GMP, HACCP, ISO, BRC เป็นต้น เมื่อไก่ทอดถูกผลิตออกมาแล้ว แน่นอนว่าต้องมีการตรวจสอบคุณภาพว่าหน้าตา สีสัน รสชาติ ยังโอเคไหม แล้วมันปลอดภัยสำหรับการบริโภคหรือเปล่า เป็นไปตามกฏหมายหรือข้อตกลงกับลูกค้าหรือไม่
นอกจาก 3 แผนกหลักที่พูดถึงไปแล้วงานขายก็เป็นอีกงานที่เราสามารถทำได้ โดยเฉพาะงานขายที่เกี่ยวกับอุตสาหกรรมอาหาร เช่น ผลิตภัณฑ์อาหาร วัตถุเจือปนอาหาร ซึ่งต้องการผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับ food science เพื่อที่จะได้สามารถแนะนำและสื่อสารกับลูกค้าได้อย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังมีบางตำแหน่งที่เฉพาะลงไปอีก ซึ่งอาจจะมีในบางบริษัทที่มีความต้องการเป็นพิเศษ เช่น Regulation affairs ซึ่งมีหน้าที่ในการขออนุญาตด้านอาหาร เช่น อนุญาตผลิต นำเข้า ขึ้นทะเบียนอาหารและสนับสนุนข้อมูลทางกฏหมายอาหารให้กับบริษัท หากบางคนสนใจงานทางราชการคนที่จบมาด้านนี้ก็สามารถทำงานในหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องได้ เช่น สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กรมวิชาการเกษตร เป็นต้น รวมถึงสามารถเป็นอาจารย์สอนในมหาวิทยาลัยได้อีกด้วยครับ
จากที่ได้เล่ามาทั้งหมดจะเห็นว่าคนที่เรียนมาทางด้าน food science มีทางเลือกในการประกอบอาชีพไม่น้อยเลย ดังนั้นสำหรับผู้ที่สนใจสาขานี้ก็เป็นสาขาหนึ่งที่เป็นทางเลือกในการประกอบอาชีพในอนาคตครับ
แนะนำ จบ food science ไปทำอะไรดี
ผมเองอาจไม่ใช่ผู้คร่ำหวอดในวงการ ประสบการณ์การทำงานยังไม่มาก แต่ก็อยากเป็นคนหนึ่งที่ได้มาแลกเปลี่ยนและแบ่งปันประสบการณ์ที่ได้มาทั้งจากการทำงานและการใช้ชีวิต ผมคิดว่ามันคงเป็นเรื่องที่ดีมาก หากเรามีเพื่อนที่อยู่ในสายงานเดียวกันที่สามารถแบ่งปันความรู้กันได้ครับ
จบ food science ไปทำงานอะไร จะตกงานไหม เป็นคำถามที่ผมเห็นน้องนักเรียน รวมถึงนักศึกษาปีต้น ๆ ถามกันมาก ก่อนที่จะเข้าใจว่าทำอะไร เราคงต้องบอกก่อนว่ามันคืออะไรล่ะกับสิ่งที่เราต้องเรียนรู้ หลายคนมีพื้นฐานความเข้าใจที่ไม่ตรงนักมาตั้งแต่แรก เช่น คนเรียน food science ต้องทำอาหารเป็น ซึ่งไม่ผิด แต่แค่ควรจะเป็นไม่ใช่ถึงกับต้องเป็น เนื่องจากสาขานี้ต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับอาหารโดยใช้วิทยาศาสตร์มาอธิบาย ซึ่งเน้นไปที่ระดับอุตสาหกรรมเป็นหลัก
ยกตัวอย่างนะครับ ถ้าเป็นโรงงานผลิตอาหาร โรงงานก็จะมีหลายฝ่ายหรือแผนกที่มีหน้าที่รับผิดชอบต่างกัน แต่มีความเกี่ยวข้องกันและต้องพึ่งพาอาศัยกัน เพื่อให้งานของบริษัทคืบหน้าต่อไปได้ โดยในส่วนของคนที่จบ food science จะเข้ามามีบทบาทในแผนกหลักๆ ดังนี้ ครับ
1. แผนกวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์ ถ้าดูจากลำดับการเกิดขึ้นของสินค้าแล้ว แผนกนี้นับเป็นจุดเริ่มต้นที่จะได้เห็นขั้นตอนแต่ละขั้นที่ทำให้ได้สินค้าขึ้นมา ตั้งแต่เป็นตัวอย่างในห้องปฏิบัติการ ดำเนินการทดลองในสายการผลิตจริง จนถึงมีการผลิตจริงในปริมาณมาก หน้าที่หลักของแผนกนี้ คือ การพัฒนาสินค้าใหม่ๆให้ออกขายได้ในตลาด โดยพัฒนาด้านหน้าตาสินค้า รสชาติ สารอาหาร อาจรวมถึงพัฒนากระบวนการผลิตหรือหาวิธีปรับปรุงสินค้าที่มีอยู่แล้วให้มีต้นทุนต่ำลง แต่มีคุณภาพดีเหมือนเดิม เป็นต้น
สมมุติเราต้องการทำโรงงานไก่ทอดขาย ก่อนที่จะผลิตไก่ทอดในปริมาณมากเราคงต้องมีการพัฒนาสูตร รวมถึงกระบวนการผลิตสำหรับการผลิตสินค้าตัวอย่างที่สามารถนำไปผลิตจริงได้ในระดับอุตสาหกรรม
2. แผนกผลิต มีหน้าที่ในการดำเนินการผลิตสินค้าที่ต้องการ โดยอาศัยกำลังคนหรือเครื่องจักรที่มีอยู่ให้ได้ประสิทธิภาพสูงที่สุด พูดง่ายๆ ก็คือ เสียค่าใช้จ่ายและเวลาให้น้อยแต่ได้ปริมาณสินค้าที่ต้องการมาก และสินค้ายังคงมีคุณภาพให้ได้ตามกฎหมายและข้อกำหนดของลูกค้า
หากเราต้องการที่จะผลิตไก่ทอด สิ่งแรกที่คนจะนึกถึงคงเป็นคนทอด (พนักงาน) ไก่ (วัตถุดิบ) เตา (เครื่องจักร อุปกรณ์) ส่วนสูตรและกระบวนการผลิตจะได้รับการส่งต่อจากแผนกวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์
3. แผนกควบคุมและประกันคุณภาพ เมื่อมีการผลิตสินค้าใดเกิดขึ้นก็จำเป็นจะต้องมีการตรวจสอบและควบคุมคุณภาพของสินค้านั้นให้อยู่ในเกณฑ์ที่เราต้องการ แผนกนี้จะต้องคอยตรวจสอบวัตถุดิบ กระบวนการผลิต ผลิตภัณฑ์ ความสะอาด(สุขลักษณะ) ความปลอดภัย เป็นต้น เพื่อให้แน่ใจว่าสินค้าของเราจะได้ตามเกณฑ์หรือมาตรฐานที่ต้องการ นอกจากการตรวจสอบแล้ว ยังจำเป็นต้องประกันคุณภาพของสินค้าด้วยการจัดทำระบบคุณภาพต่าง ๆ เช่น GMP, HACCP, ISO, BRC เป็นต้น เมื่อไก่ทอดถูกผลิตออกมาแล้ว แน่นอนว่าต้องมีการตรวจสอบคุณภาพว่าหน้าตา สีสัน รสชาติ ยังโอเคไหม แล้วมันปลอดภัยสำหรับการบริโภคหรือเปล่า เป็นไปตามกฏหมายหรือข้อตกลงกับลูกค้าหรือไม่
นอกจาก 3 แผนกหลักที่พูดถึงไปแล้วงานขายก็เป็นอีกงานที่เราสามารถทำได้ โดยเฉพาะงานขายที่เกี่ยวกับอุตสาหกรรมอาหาร เช่น ผลิตภัณฑ์อาหาร วัตถุเจือปนอาหาร ซึ่งต้องการผู้ที่มีความรู้เกี่ยวกับ food science เพื่อที่จะได้สามารถแนะนำและสื่อสารกับลูกค้าได้อย่างถูกต้อง นอกจากนี้ยังมีบางตำแหน่งที่เฉพาะลงไปอีก ซึ่งอาจจะมีในบางบริษัทที่มีความต้องการเป็นพิเศษ เช่น Regulation affairs ซึ่งมีหน้าที่ในการขออนุญาตด้านอาหาร เช่น อนุญาตผลิต นำเข้า ขึ้นทะเบียนอาหารและสนับสนุนข้อมูลทางกฏหมายอาหารให้กับบริษัท หากบางคนสนใจงานทางราชการคนที่จบมาด้านนี้ก็สามารถทำงานในหน่วยงานราชการที่เกี่ยวข้องได้ เช่น สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กรมวิชาการเกษตร เป็นต้น รวมถึงสามารถเป็นอาจารย์สอนในมหาวิทยาลัยได้อีกด้วยครับ
จากที่ได้เล่ามาทั้งหมดจะเห็นว่าคนที่เรียนมาทางด้าน food science มีทางเลือกในการประกอบอาชีพไม่น้อยเลย ดังนั้นสำหรับผู้ที่สนใจสาขานี้ก็เป็นสาขาหนึ่งที่เป็นทางเลือกในการประกอบอาชีพในอนาคตครับ