พระโอวาท "สมเด็จครู" ในเรื่องงานสร้างสรรค์ ดนตรี และ ละคร

พลเอก สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจิตรเจริญ กรมพระยานริศรานุวัดติวงศ์

สมเด็จครู นายช่างใหญ่แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ทรงพระปรีชาสามารถ ในด้านงานศิลปะ หลายแขนง

งานด้านสถาปัตยกรรม ที่ทรงออกแบบ
และมีชื่อเสียงไปในนานาประเทศ
คือการออกแบบ พระอุโบสถ
วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร
เป็นพระอุโบสถจตุรมุข ที่ไม่เหมือนพระอุโบสถที่ใด
ประกอบด้วย หินอ่อนจากอิตาลี

ด้วยรูปทรง และวัสดุที่งดงาม
เป็นที่เลื่องลือทั้งใน และต่างประเทศ

จนชาวต่างประเทศขนานนามว่า "Marble Temple"

งานด้านดนตรี
ทรงนิพนธ์เพลงไทยอมตะ
ที่แสนไพเราะ เป็นที่รู้จักแพร่หลาย
และติดหูนักฟังเพลงไทย
มาจนปัจจุบันนี้
คือเพลง เขมรไทรโยค นั่นเอง

สำหรับงานด้านละคร
ทรงร่วมมือกับ เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (ม.ร.ว. หลาน กุญชร)
เจ้าของโรงละคร "ดึกดำบรรพ์"
สร้างวิถีการละครรำ ขึ้นมาใหม่

โดยดำเนินเรื่องอย่างกระชับฉับไว
มีแทรกบทพูดเป็นคำกลอน
ตัดบทบรรยายที่เยิ่นเย้อ
แต่ยังคง "ขนบ" หน้าพาทย์ไว้
ด้วยความเคารพ ดังเดิม ทุกประการ

ส่วนดนตรีประกอบ
ก็ตัดเครื่องดนตรีที่เสียงแหลมออก
เช่น ฆ้องวงเล็ก ซอด้วง ระนาดเอกเหล็ก
เพื่อให้เหมาะสมกับการบรรเลงในโรงละครปิด
คล้ายกับ Chamber Music ของสากล นั่นเอง

ชาวบ้านชาวเมืองที่ไปชม
ต่างนิยมชมชอบ
และพลอยเรียกละรแบบใหม่นี้ว่า
"ละครดึกดำบรรพ์" ตามชื่อโรงละครไปด้วย.