[CR] ✮ศูนย์หนังสือสนามหลวง โคราช ร้านการ์ตูนร้านสุดท้ายกับความท้าทายของกาลเวลา ✮

ถ้าใครเป็นเด็กโคราชคงคุ้นเคยกับ “ศูนย์หนังสือสนามหลวง” เป็นอย่างดี และสำหรับบางคนที่ไม่ใช่คนพื้นที่ก็อาจเคยได้ยินกิตติศัพท์อันเลื่องชื่อของร้านนี้กันบ้าง เนื่องจากเป็นร้านขายการ์ตูนที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัด ครบสำนักพิมพ์ที่สุด หนังสือเยอะที่สุด และ (เคย) อยู่กลางเมืองที่สุด (ร้านเดิมอยู่ตรงแยกไนท์บาซ่าร์ กลางเมืองเลยแหละ) หลายๆ คนเติบโตมาพร้อมกับแหล่งสุมหัวที่มีชื่อเล่นว่า “สลัม” ร้านนี้มาตั้งแต่เป็นเด็กประถมหรือบางคนอาจจะตั้งแต่เกิดด้วยซ้ำ เมื่อวันเวลาพัดผ่าน หลายๆ สิ่ง หลายๆ อย่างเปลี่ยนแปลง เทคโนโลยีการสื่อสารที่พัฒนาไปอย่างรวดเร็ว ทำให้รูปแบบของการเสพการ์ตูนนั้นไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป แล้วร้านการ์ตูนอย่าง “สนามหลวง” นั้นจะอยู่อย่างไร อยู่ได้ไหม

ปัจจุบันศูนย์หนังสือสนามหลวง โคราช ประกอบไปด้วยร้านหนังสือทั้งหมด 3 ร้าน ได้แก่ร้านหลัก ตั้งอยู่ที่ถนนสุรนารายณ์ เส้นทางระหว่างมหาลัยราชภัฏไปตำบลจอหอ ที่นี่เป็นร้านที่ใหญ่ที่สุด พื้นที่กว้างมาก และเป็นร้านที่เราจะรีวิวกัน ร้านสาขาที่อยู่ตรงข้ามกับเดอะมอลล์โคราช และร้านเช่าหนังสือ อมตะ แถวๆ ตลาดประตูผีสี่แยกกองเมือง ไม่กี่ปีก่อนหน้านี้ยังมีร้านขายการ์ตูนอื่นๆ อีก 2-3 ร้าน แต่ตอนนี้ก็เลิกกิจการกันไปหมดแล้ว เหลือแต่ร้านสนามหลวงนี่แหละที่ยังอดทนยืนหยัดอยู่คู่นักอ่านโคราชจนถึงทุกวันนี้

บุคคล 4 ท่านที่เราจะควรจะรู้จักถ้าเราได้เป็นลูกค้าขาประจำ คนแรกคือ “เฮียเล็ก” เจ้าของร้านที่เป็นผู้ริเริ่มการจำหน่ายการ์ตูนเป็นไลน์หลักของร้าน ต่อไปคือ “เจ๊น้อย” ภรรยาคู่ทุกข์คู่ยากของเฮีย “น้องเตย” ลูกสาวผู้ดูแลร้านสาขากับร้านเช่า และ “น้องเก้” พนักงานคู่บุญของร้านที่ผมยังต้องทึ่งในความรู้เรื่องการ์ตูนของเค้า คือน้องเก้จะรู้เรื่องการ์ตูนกว้างมากๆ แม้จะไม่รู้ลึกมากก็ตาม ประมาณว่าถามเรื่องอะไรรู้จักหมด รู้ว่าหนังสือวางตรงไหน ถึงเล่มที่เท่าไหร่ มีความคืบหน้าอะไรบ้าง แค่บอกเรื่องย่อหรือตัวละครสักคน แกจะหามาให้ถึงตัวเลย ร้าน Animate สนไหมครับ 555

ด้วยรูปแบบการอ่านที่เปลี่ยนไปของนักอ่านการ์ตูนยุคนี้ที่พึ่งพาเทคโนโลยีการสื่อสารเป็นปัจจัยที่ 5 ในชีวิต มันได้เปลี่ยนแปลงสถานการณ์ของวงการหนังสืออย่างรุนแรง กำลังซื้อหาย – ยอดขายหด – ลดยอดพิมพ์ คือสิ่งที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน ศูนย์หนังสือสนามหลวงล่ะจะต้องเจอกับอะไรบ้าง ไปฟังคำตอบจากปากเฮียเล็กโดยตรงกันเลยครับ
★ Admin : ศูนย์หนังสือสนามหลวงเปิดมากี่ปีแล้ว ร้านที่ไนท์บาซ่าร์เป็นร้านแรกหรือเปล่าครับ
✰ เฮียเล็ก : ร้านสนามหลวงเปิดมาตั้งแต่ปี 2528 ก็ผ่านมา 31 ปีแล้ว แต่ยังจำวันที่เปิดร้านวันแรกได้อยู่เลย ช่วงแรกๆ เปิดสองร้านพร้อมกันนะมีที่แถวๆ บขส. เก่าอีกร้านนึง แต่ตอนหลังก็ปิดตัวไป หันไปเน้นร้านที่ไนท์บาซ่าร์ที่เป็นร้านใหญ่ร้านเดียว

★ Admin : คิดยังไงมาเปิดร้านขายหนังสือการ์ตูนครับ
✰ เฮียเล็ก : ตอนแรกๆ เราไม่ได้ขายหนังสือการ์ตูนนะแต่เราขายหนังสือทุกอย่าง แต่ขายไปขายมายอดขายมันนิ่ง ก็เลยคิดว่าต้องหาลูกค้าประจำเพื่อเพิ่มยอด คำตอบก็ออกมาเป็นหนังสือการ์ตูนนี่แหละที่ยอดขายมีแนวโน้มสูงขึ้นตลอดเวลา

★ Admin : การขายหนังสือการ์ตูนสมัยก่อนกับสมัยนี้ต่างกันมั้ยครับเฮีย
✰ เฮียเล็ก : ต่างกันลิบลับเลยล่ะ เมื่อก่อนโน้นร้านหนังสือการ์ตูนคือจุดนัดพบของเหล่าเด็กๆ หลังเลิกเรียนต้องพุ่งมาที่ร้านเฮียก่อนเลย ยิ่งแถวๆ นี้มีโรงเรียนอย่ละแวกเดียวกันเกือบสิบแห่ง ลูกค้าแน่นร้านไปหมด โดยเฉพาะวันที่มีแมกกาซีนดังๆ ออก (Admin : น่าจะหมายถึงพวกรายสัปดาห์อย่าง Talent ไม่ก็ The Zero) ขายดีมากขนาดต้องต่อแถวกันจ่ายเงินเลยทีเดียว แต่ทุกวันนี้มีแต่ลูกค้าวัยสามสิบขึ้นทั้งนั้นที่มาซื้อหนังสือเป็นประจำ นอกนั้นก็เป็นเด็กวัยรุ่นกลุ่มไม่ใหญ่นักอีกกลุ่มนึง ส่วนพวกเด็กๆ และวัยรุ่นส่วนใหญ่ไม่เข้าร้านหนังสือการ์ตูนกันแล้ว
★ Admin : เด็กๆ ไม่อ่านหนังสือการ์ตูนกันแล้วเหรอครับ วัยไหนที่ยังอ่านกันเยอะๆ
✰ เฮียเล็ก : เด็กยุคนี้ไม่อ่านหนังสือการ์ตูนกันแล้วจริงๆ หันไปเล่นมือถือกับคอมพิวเตอร์กันหมด ถามเด็กแถวๆ นี้เขาก็อ่านก็ดูการ์ตูนกันอยู่นะแต่พวกเค้าบอกว่ามันหาอ่านฟรีในเน็ทได้ ทำไมต้องจ่ายเงินซื้อด้วย เอาเงินไปเติมเน็ทดีกว่า อ่านการ์ตูนก็ได้ ดูการ์ตูนก็ได้ (Admin : เฮียคงหมายถึงการ์ตูนอนิเมะ) เล่นเกมก็ได้ โซเชียลก็ได้ ลูกค้าที่เหลืออยู่ส่วนใหญ่อยู่ในวัย 30 ขึ้นไปจนถึงวัย 70 โน่นเลย

★ Admin : ได้ยินมาจากลูกๆ ของเฮียบอกว่าอาจจะพิจารณายุบสาขาหน้าเดอะมอลล์กับร้านเช่าหนังสืออมตะ เพื่อให้เหลือสาขาใหญ่สาขาเดียวจริงหรือเปล่า
✰ เฮียเล็ก : จริง แต่ไม่ใช่ตอนนี้นะ อย่างน้อยก็อีก 3-4 ปีหลังจากนี้ค่อยคิด และยังไม่ได้ตัดสินใจแน่นอนด้วย เป็นแค่แนวคิดเฉยๆ เพราะการขาดทุนมีโอกาสเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา อนาคตอาจจะเปิดร้านอาหารแทน

★ Admin : วางแผนระยะยาวไว้ยังไงบ้างครับ
✰ เฮียเล็ก : ตอนย้ายร้านใหม่ๆ ตั้งใจว่าจะให้เวลาร้านหนังสือการ์ตูนร้านใหม่ 7 ปี ตอนนี้ผ่านไป 2 ปีแล้ว โดยรวมยังขาดทุน สาขาเดียวที่มีกำไรตอนนี้ก็คือร้านหน้าเดอะมอลล์ ส่วนร้านใหญ่กับร้านเช่ายังติดลบอยู่ ถ้าครบ 7 ปีแล้วยันไม่ไหวก็คงต้องปิดร้านไปทำอย่างอื่นแทน

★ Admin : หนังสือการ์ตูนยังลดราคาอยู่หรือเปล่า
✰ เฮียเล็ก : ส่วนใหญ่ก็ยังลดประมาณ 5% นะ มีบางสำนักพิมพ์ที่ไม่ได้ลดแล้วเพราะมีข้อจำกัดกับทางสายส่งเค้า บางทีหนังสือที่ส่งมาไม่รับคืนบ้าง หรือถ้าจะคืนต้องออกค่าส่งคืนเองบ้าง วันดีคืนดีก็มาสั่งให้เราคืนหนังสือของเขาเพื่อเอาไปขายในงานสัปดาห์หนังสือแล้วยังให้เราออกค่าขนเองด้วย ทั้งๆ ที่เราขายให้ หักเปอร์เซ็นก็หักแล้ว ไม่รู้จะเอาอะไรอีก ทำให้เราลดราคาหนังสือของบางสำนักพิมพ์ไม่ได้ การ์ตูนบางเล่มก็ไม่ส่ง บอกว่าตกลงกับร้านมินิมาร์ทกับร้านแฟรนไชนส์หนังสือชื่อดังเอาไว้ ไม่รู้เหรอว่าเป็นร้านหนังสือการ์ตูนอย่างเราต่างหากที่ทำยอดขายให้ได้มากที่สุด ถูกเขาเอาจำนวนสาขามาขายฝันว่ามีเกือบหมื่นสาขา แค่ขายได้สาขาละเล่มก็กำไรแล้ว ซึ่งจริงๆ มันไม่ใช่ แทบจะไม่มีใครซื้อหนังสือการ์ตูนในร้านสะดวกซื้อหรอก แถมต้องแบ่งเปอร์เซ็นหนังสือมากกว่าร้านอย่างเราเยอะ ก็ตามใจเค้าเถอะ

★ Admin : ตอนนี้เฮียท้อมั้ยครับ
✰ เฮียเล็ก : ไม่ท้อนะ เราอยู่ตรงนี้มาตั้ง 30 ปีเจออะไรต่อมิอะไรมาเยอะ

★ Admin : อยากฝากอะไรไปถึงลูกค้าทั้งขาจรขาประจำบ้างหรือเปล่าครับ
✰ เฮียเล็ก : มากันเถอะ มากันเยอะๆ เฮียอยากเจอทั้งลูกค้าเก่าลูกค้าใหม่ เด็กๆ มาเฮียก็มีกำลังใจสู้ต่อ อย่างน้อยก็ยังได้เห็นว่ามีเด็กๆ เลือกที่จะอ่านการ์ตูนกันอยู่
เรื่องราวของศูนย์หนังสือสนามหลวงอาจจะเป็นกระจกสะท้อนสิ่งที่เกิดขึ้นกับร้านหนังสือการ์ตูนมากมายทั่วประเทศในวันนี้ แต่แม้ว่าสถานการณ์ธุรกิจหนังสือการ์ตูนจะวิกฤติขนาดไหน ผู้ที่เกี่ยวข้องทั้งหลายก็พยายามดิ้นรนอย่างที่สุดที่จะเอาตัวรอดไปให้ได้ อย่างร้านสนามหลวงนี่ก็ต้องหารายได้อื่นนอกจากการขายการ์ตูนด้วย ขายทั้งหนังสือทั่วไป ทั้งเครื่องดื่ม ทั้งขนมปังปิ้ง แล้วยังรับซื้อ-ขายหนังสือการ์ตูนมือสองอีกต่างหาก เฮียเป็นคนที่ขยันเอามากๆ ครับ ไม่เคยปล่อยให้ตัวเองว่าง กระนั้นเฮียยังบ่นให้ผมฟังเสมอว่ากลัวไม่มีอะไรให้ทำแล้วร้านขาดทุนมากกว่า

ฝั่งนักอ่านอย่างพวกเราก็ต้องคอยช่วยและเป็นแรงผลักดันให้พวกเขามีกำลังใจที่จะไปต่อ เริ่มจากการ ลด-ละ-เลิก การอ่านการ์ตูนฟรีหรือการ์ตูนแสกนที่ผิดลิขสิทธิ์ต่างๆ แล้วหันมาอ่านจากหนังสือกันให้มากขึ้น เพิ่มจิตสำนึกและให้เกียรติตัวเองอีกนิด หากตอนนี้เรายังไม่ทำอะไรกันเลย รับรองได้ว่าในอนาคตจะไม่มีหนังสือการ์ตูนให้อ่าน ไม่มีร้านการ์ตูนให้ซื้อกันอีก และถ้าถึงตอนนั้นก็คงได้แต่โทษตัวเองว่าที่ผ่านมาเราทำอะไรลงไป เชื่อเถอะว่าไม่มีแฟนการ์ตูนคนไหนอยากให้ถึงวันนั้นหรอก...

ใครอยากติดต่อร้านสนามหลวงดูได้ที่เพจนี้เลยครับ ศูนย์หนังสือสนามหลวง

บทความต้นฉบับจากเพจ ถนนสายนี้สีการ์ตูน เป็นเพจของผู้เขียนเองครับ เอาไว้พูดคุยการ์ตูนเรื่อง Orange Road แล้วก็อาจจะมีรีวิวหนังสือการ์ตูนหรือหนังที่สร้างมาจากเกมหรือการ์ตูนด้วยถ้าว่างทำ ว่างๆ ก็ไปเยี่ยมเยือนกันได้นะครับ