ผมมาแชร์เรื่องราวเพื่อเป็นอุทาหรณ์สำหรับใครหลายคนที่รับงาน Freelance และอยากจะปรึกษาคนที่เคยเจอเรื่องแบบนี้มาก่อน
เรื่องมีอยู่ว่า...
ขอแนะนำตัวเองก่อนนะครับ ผมทำงานเป็น 3D/Designer ที่ออกแบบ Booth/Exhibtion/Stage เป็นงานประจำ และเวลาหลังเลิกงานหรือช่วงวันหยุด ผมจะรับงาน Freelance มาทำที่บ้านโดยที่ไม่กระทบงานออฟฟิศแต่อย่างใด และเจ้านายอนุญาติให้ทำด้วยครับ ซึ่งเป็นเรื่องปกติของ Designer ทั่วไป ซึ่งแรกๆ ก็โดนเบี้ยวเงินบ้าง โดนจ่ายช้าบ้างเป็นเรื่องธรรมดา แต่หลังๆก็จะฉลาดขึ้น ทำสัญญาจ่าย 50% ก่อนเริ่มงานและจ่ายที่เหลือตอนจบงาน ขอเข้าเรื่องเลยแล้วกันครับ
ตอน...รับBriefครั้งแรก 22/11/2014
รุ่นน้องที่ออฟฟิศ Line มาหาช่วงเสาร์อาทิตย์วานให้ช่วยรับงานหน่อย ซึ่งตอนแรกก็จะไม่รับมาทำเพราะงานเยอะอยู่แล้วแต่ว่าโดนตื๊อและเห็นว่า เงินก้อนนี้เอามาแต่งบ้านได้ (เพิ่งซื้อบ้านไปเมื่อปี่ที่ผ่านมาครับ) ก็เลยรับมาทำ โดยที่ไม่ได้ทำสัญญาอะไรเพราะเห็นเป็นน้องที่ออฟฟิศ และตอนบรีฟ น้องก็ได้บอกผมว่า "งานรีบจะ Set Up หลังปีใหม่" หลังจากรับ Brief เสร็จก้จัดการ หา Reference สเก็ตช์แบบ ขึ้นแบบจนเสร็จแล้วก้ส่งเมล์ไปให้น้อง ซึ่งน้องดูไปแล้วว่าน่าจะโอเค สวยดี ตรงตามบรีฟลูกค้า "ขอคลีนๆ ขาวๆ Modernๆ เหล็กๆ"
ตอน...แก้แบบ
แก้งานครั้งที่1
8/12/2014
ลูกค้าเปลี่ยนใจ อยากได้แนว "Retro ไม้ๆสีโอ๊ค เหล็กดำ" ก้แก้กันไปส่งไปอีกรอบ
แก้งานครั้งที่2
24/1/2015
ลูกค้าเปลี่ยนใจบอกว่าดิบไป อยากมี "ลาย Grafiti เหล็กพ่นขาว บลาๆๆๆ" ก้แก้กันไปส่งไปอีกรอบ
แก้งานครั้งที่3
13/2/2015
ลูกค้าไม่เปลี่ยนใจแล้วแต่ขอแก้ Detail ซึ่งผมก็แก้ไปตามบรีมและจัดการส่งเมล์ให้น้องเหมือนเดิม
แก้งานครั้งที่4
**/2/2015
ลูกค้าขอเปลี่ยนลาย นู่นนี่นั่น ก้แก้กันไป
***แก้แบบแต่ละครั้งคือรื๊อแบบนะครับ ปกติแก้เกิน 3 ครั้งก็จะคิดเงินเพิ่มแต่ทำไงได้ไม่ได้ทำสัญญาเห็นเป็นรุ่นน้อง
และแล้วลูกค้าก็หายไป 3 เดือนจ้าาาาาา ซึ่งผมถามอยู่ตลอดว่าลูกค้าถึงไหนแล้ว เป็นไงบ้าง หายไปไหน ก็จะได้คำตอบเดิมว่า ลูกค้าติดต่อไม่ได้ ลูกค้าไปต่างประเทศ ลูกค้าเงียบ บลาๆๆ "เพื่อนกำลังตามให้อยู่" สะดุดประโยคนี้มั้ยครับ "เพื่อนกำลังตามให้อยู่" เอาละสิ น้องไม่ได้รับงานจากลูกค้าโดยตรง เพื่อนจ้างน้องมาอีกทีครับ ทีนี้ก็เลยหายสงสัยว่าทำไมถึงไม่ถูกใจลูกค้าซักที นาย ก. บรีฟนาย ข. / นาย ข.บรีฟนาย ค. / นายค.บรีฟ นาย ง. ผมนาย ง. มีหน้าที่ออกแบบตามบรีฟ ไม่ได้ฟังบรีฟมากับหูนี่หน่า ผิดขั้นตอนไหนจนป่านนี้ก้ยังไม่รู้ ผ่านไปหลายเดือนเข้าสู่เดือนที่ 5/2015 ผมเริ่มทำใจได้แล้วว่าลูกค้าคงหายไปและคงไม่ได้เงินแล้ว และได้บอกกับน้องไปว่าพี่คงไม่ทำแล้วนะ มันนานไป ไหนบอกหลังปีใหม่จะ Set งาน พูดยังไม่ทันขาดคำลูกค้ากลับมาอีกครั้ง น้องก้จัดการBriefผม ซึ่งช่วงนั้นผมงานเยอะมากก็เลยปฎิเสธไปว่า คงไม่ทำแล้วเพราะลูกค้าแก้บ่อย ถ้าอยากทำต่ออยากให้จ่ายเงินมาส่วนนึงก่อน หรือทั้งหมดก็ได้เพื่อความชัวร์ แต่ก็ขอไม่ได้ น้องก็บอกว่า "แก้อีกครั้งเดียวพี่ ครั้งนี้ได้เงินแน่น๊อนนนนนน" ก้เลยรับมาทำ 5555+ ก้เงิน 5หลัก ใครจะไม่เอาเล่าาาาาา
ตอน...ตูไม่น่าเลย
เป็นไงล่ะ ส่งงานไปแล้วผ่านไปเดือนครึ่ง รุ่นน้องลาออกไปแล้ว ผมก็ติดต่อ/ตามอยู่ทุกวันเป็นยังไงบ้าง ลูกค้ายังอยู่มั้ย เงินพี่ละ เมื่อไรจะได้ คำตอบที่ได้ก็เช่นเคย เพื่อนยังตามเงินไม่ได้ ลูกค้าไปต่างประเทศ ลูกค้าติดต่อไม่ได้ ลูกค้าเงียบ บลาๆๆๆ.............ตอนนี้ก็ด่าน้องมันอยู่ทุกวัน ให้ตาม แต่ก็เหมือนจะไม่มีประโยชน์เพราะ ไม่รู้เพื่อนน้องมันตามให้หรือเปล่า อาจจะได้เงินไปแล้วแต่เอามาหมุนก่อน ผมก้ได้แค่คิดไปเรื่อย เพราะเคยเจอปัญหาแบบนี้มาหลายรูปแบบมาก
ตอน...ผ่านไป 6 เดือนผมควรทำยังไงต่อครับ
ซึ่งผมก็ไม่มีคำตอบสำหรับเรื่องนี้เลย มีใครพอจะคิดหาทางช่วยผมได้มั้ยครับ ผมสงสัยมากเลยว่าทำไมคนสมัยนี้ชอบเข้าใจว่า "Freelance = Free" คือเห็นคำว่าFree เลยคิดว่าไม่ต้องจ่ายก้ได้เหรอ? คนที่รับงาน Freelance ทุกคนมีค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน ต้องซื้อข้าวกินทุกวัน ผ่อนบ้าน อะไรต่ออะไร ไม่งั้นจะเหนื่อยแบกงานกลับมาทำที่บ้านทำไม หรือเพราะผมไม่ได้ขายของตามตลาดเสาร์อาทิตย์ ซึ่งเวลาคุณไปซื้อของกันที่ตลาด คุณก็ต้องจ่ายเงินสดทันที จะบอกว่าขอจ่ายเดือนหน้าคงเป็นไปได้ยาก คุณลองไปทานก๋วยเตี๋ยวแล้วบอกแม่ค้าสิ อีก 6 เดือนผมมาจ่ายนะ แม่ค้าคงด่าพ่อให้ฟัง ตอนนี้ผมยังคงนั่งตำหนิตัวเองอยู่ว่า ทำไมถึงไม่ให้น้องทำสัญญาจ้างเหมือนที่ทำกับลูกค้าคนอื่น คนใกล้ตัวแท้ๆที่น่ากลัว
สิ่งที่อยากจะบอก Freelance ทุกคนคือ "อย่าลืมให้ลูกค้าทุกคนเซ็นสัญญาก่อนเริ่มงาน" ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน/เพื่อนของเพื่อน/ญาติเพื่อน/เพื่อนญาติ/ญาติหลวงพ่อ/แฟนดารา/ดารา/ร.ภ.ป. การมีสัญญายังไงก็ดีกว่าไม่มีครับ
ปล.พิมพ์ผิดพลาดประการใดขออภัยด้วยครับ ผมเป็นลูกครึ่งไม่ได้โตที่ไทย สำนวนอาจจะแปลกๆไปบ้าง ขออภัยด้วยครับ
บทเรียนของการรับงาน Freelance จากคนที่ไว้ใจ...สัญญาลมปาก
เรื่องมีอยู่ว่า...
ขอแนะนำตัวเองก่อนนะครับ ผมทำงานเป็น 3D/Designer ที่ออกแบบ Booth/Exhibtion/Stage เป็นงานประจำ และเวลาหลังเลิกงานหรือช่วงวันหยุด ผมจะรับงาน Freelance มาทำที่บ้านโดยที่ไม่กระทบงานออฟฟิศแต่อย่างใด และเจ้านายอนุญาติให้ทำด้วยครับ ซึ่งเป็นเรื่องปกติของ Designer ทั่วไป ซึ่งแรกๆ ก็โดนเบี้ยวเงินบ้าง โดนจ่ายช้าบ้างเป็นเรื่องธรรมดา แต่หลังๆก็จะฉลาดขึ้น ทำสัญญาจ่าย 50% ก่อนเริ่มงานและจ่ายที่เหลือตอนจบงาน ขอเข้าเรื่องเลยแล้วกันครับ
ตอน...รับBriefครั้งแรก 22/11/2014
รุ่นน้องที่ออฟฟิศ Line มาหาช่วงเสาร์อาทิตย์วานให้ช่วยรับงานหน่อย ซึ่งตอนแรกก็จะไม่รับมาทำเพราะงานเยอะอยู่แล้วแต่ว่าโดนตื๊อและเห็นว่า เงินก้อนนี้เอามาแต่งบ้านได้ (เพิ่งซื้อบ้านไปเมื่อปี่ที่ผ่านมาครับ) ก็เลยรับมาทำ โดยที่ไม่ได้ทำสัญญาอะไรเพราะเห็นเป็นน้องที่ออฟฟิศ และตอนบรีฟ น้องก็ได้บอกผมว่า "งานรีบจะ Set Up หลังปีใหม่" หลังจากรับ Brief เสร็จก้จัดการ หา Reference สเก็ตช์แบบ ขึ้นแบบจนเสร็จแล้วก้ส่งเมล์ไปให้น้อง ซึ่งน้องดูไปแล้วว่าน่าจะโอเค สวยดี ตรงตามบรีฟลูกค้า "ขอคลีนๆ ขาวๆ Modernๆ เหล็กๆ"
ตอน...แก้แบบ
แก้งานครั้งที่1 8/12/2014
ลูกค้าเปลี่ยนใจ อยากได้แนว "Retro ไม้ๆสีโอ๊ค เหล็กดำ" ก้แก้กันไปส่งไปอีกรอบ
แก้งานครั้งที่2 24/1/2015
ลูกค้าเปลี่ยนใจบอกว่าดิบไป อยากมี "ลาย Grafiti เหล็กพ่นขาว บลาๆๆๆ" ก้แก้กันไปส่งไปอีกรอบ
แก้งานครั้งที่3 13/2/2015
ลูกค้าไม่เปลี่ยนใจแล้วแต่ขอแก้ Detail ซึ่งผมก็แก้ไปตามบรีมและจัดการส่งเมล์ให้น้องเหมือนเดิม
แก้งานครั้งที่4 **/2/2015
ลูกค้าขอเปลี่ยนลาย นู่นนี่นั่น ก้แก้กันไป
***แก้แบบแต่ละครั้งคือรื๊อแบบนะครับ ปกติแก้เกิน 3 ครั้งก็จะคิดเงินเพิ่มแต่ทำไงได้ไม่ได้ทำสัญญาเห็นเป็นรุ่นน้อง
และแล้วลูกค้าก็หายไป 3 เดือนจ้าาาาาา ซึ่งผมถามอยู่ตลอดว่าลูกค้าถึงไหนแล้ว เป็นไงบ้าง หายไปไหน ก็จะได้คำตอบเดิมว่า ลูกค้าติดต่อไม่ได้ ลูกค้าไปต่างประเทศ ลูกค้าเงียบ บลาๆๆ "เพื่อนกำลังตามให้อยู่" สะดุดประโยคนี้มั้ยครับ "เพื่อนกำลังตามให้อยู่" เอาละสิ น้องไม่ได้รับงานจากลูกค้าโดยตรง เพื่อนจ้างน้องมาอีกทีครับ ทีนี้ก็เลยหายสงสัยว่าทำไมถึงไม่ถูกใจลูกค้าซักที นาย ก. บรีฟนาย ข. / นาย ข.บรีฟนาย ค. / นายค.บรีฟ นาย ง. ผมนาย ง. มีหน้าที่ออกแบบตามบรีฟ ไม่ได้ฟังบรีฟมากับหูนี่หน่า ผิดขั้นตอนไหนจนป่านนี้ก้ยังไม่รู้ ผ่านไปหลายเดือนเข้าสู่เดือนที่ 5/2015 ผมเริ่มทำใจได้แล้วว่าลูกค้าคงหายไปและคงไม่ได้เงินแล้ว และได้บอกกับน้องไปว่าพี่คงไม่ทำแล้วนะ มันนานไป ไหนบอกหลังปีใหม่จะ Set งาน พูดยังไม่ทันขาดคำลูกค้ากลับมาอีกครั้ง น้องก้จัดการBriefผม ซึ่งช่วงนั้นผมงานเยอะมากก็เลยปฎิเสธไปว่า คงไม่ทำแล้วเพราะลูกค้าแก้บ่อย ถ้าอยากทำต่ออยากให้จ่ายเงินมาส่วนนึงก่อน หรือทั้งหมดก็ได้เพื่อความชัวร์ แต่ก็ขอไม่ได้ น้องก็บอกว่า "แก้อีกครั้งเดียวพี่ ครั้งนี้ได้เงินแน่น๊อนนนนนน" ก้เลยรับมาทำ 5555+ ก้เงิน 5หลัก ใครจะไม่เอาเล่าาาาาา
ตอน...ตูไม่น่าเลย
เป็นไงล่ะ ส่งงานไปแล้วผ่านไปเดือนครึ่ง รุ่นน้องลาออกไปแล้ว ผมก็ติดต่อ/ตามอยู่ทุกวันเป็นยังไงบ้าง ลูกค้ายังอยู่มั้ย เงินพี่ละ เมื่อไรจะได้ คำตอบที่ได้ก็เช่นเคย เพื่อนยังตามเงินไม่ได้ ลูกค้าไปต่างประเทศ ลูกค้าติดต่อไม่ได้ ลูกค้าเงียบ บลาๆๆๆ.............ตอนนี้ก็ด่าน้องมันอยู่ทุกวัน ให้ตาม แต่ก็เหมือนจะไม่มีประโยชน์เพราะ ไม่รู้เพื่อนน้องมันตามให้หรือเปล่า อาจจะได้เงินไปแล้วแต่เอามาหมุนก่อน ผมก้ได้แค่คิดไปเรื่อย เพราะเคยเจอปัญหาแบบนี้มาหลายรูปแบบมาก
ตอน...ผ่านไป 6 เดือนผมควรทำยังไงต่อครับ
ซึ่งผมก็ไม่มีคำตอบสำหรับเรื่องนี้เลย มีใครพอจะคิดหาทางช่วยผมได้มั้ยครับ ผมสงสัยมากเลยว่าทำไมคนสมัยนี้ชอบเข้าใจว่า "Freelance = Free" คือเห็นคำว่าFree เลยคิดว่าไม่ต้องจ่ายก้ได้เหรอ? คนที่รับงาน Freelance ทุกคนมีค่าใช้จ่ายในชีวิตประจำวัน ต้องซื้อข้าวกินทุกวัน ผ่อนบ้าน อะไรต่ออะไร ไม่งั้นจะเหนื่อยแบกงานกลับมาทำที่บ้านทำไม หรือเพราะผมไม่ได้ขายของตามตลาดเสาร์อาทิตย์ ซึ่งเวลาคุณไปซื้อของกันที่ตลาด คุณก็ต้องจ่ายเงินสดทันที จะบอกว่าขอจ่ายเดือนหน้าคงเป็นไปได้ยาก คุณลองไปทานก๋วยเตี๋ยวแล้วบอกแม่ค้าสิ อีก 6 เดือนผมมาจ่ายนะ แม่ค้าคงด่าพ่อให้ฟัง ตอนนี้ผมยังคงนั่งตำหนิตัวเองอยู่ว่า ทำไมถึงไม่ให้น้องทำสัญญาจ้างเหมือนที่ทำกับลูกค้าคนอื่น คนใกล้ตัวแท้ๆที่น่ากลัว
สิ่งที่อยากจะบอก Freelance ทุกคนคือ "อย่าลืมให้ลูกค้าทุกคนเซ็นสัญญาก่อนเริ่มงาน" ไม่ว่าจะเป็นเพื่อน/เพื่อนของเพื่อน/ญาติเพื่อน/เพื่อนญาติ/ญาติหลวงพ่อ/แฟนดารา/ดารา/ร.ภ.ป. การมีสัญญายังไงก็ดีกว่าไม่มีครับ
ปล.พิมพ์ผิดพลาดประการใดขออภัยด้วยครับ ผมเป็นลูกครึ่งไม่ได้โตที่ไทย สำนวนอาจจะแปลกๆไปบ้าง ขออภัยด้วยครับ