ก่อนจะพูดถึงนักวิจารณ์ ผมขอพูดถึงมนุษย์ทั่วไปก่อน พวกเราทุกคนนั้นล้วนมีความต้องการและตัณหาด้วยกันหมดทั้งสิ้นครับ และในที่นี้ผมจะพูดแค่เพียงหนึ่งในความต้องการของมนุษย์ครับ นั่นก็คือ "
การชมภาพยนตร์"นั่นเอง โฟกัสแค่จุดนี้นะ อย่าพยายามโยงไปประเด็นอื่นนะครับ
ผมจะไม่พูดถึงมหรสพชนิดอื่นนะครับ โขน หนังตะลุง ลิเก โอเปร่า จำอวดท้องพระโรง ฯลฯ (ยกตัวอย่างแค่นี้นะครับ ละไว้ในฐานที่เข้าใจก็พอ) เพราะสิ่งเหล่านี้คือพื้นฐานของภาพยนตร์นั่นเองครับ เพราะภาพยนตร์ยุคปัจจุบัน ก็วิวัฒนาการมาจากงานแสดงจำพวกที่ผมกล่าวมานั่นเอง
ทีนี้ เมื่อมีดีมาน มันก็ต้องมีซับพลายเป็นของธรรมดา เป็นเวลาร้อยกว่าปีแล้ว ที่โลกเรามีภาพยนตร์ขึ้นมาให้มนุษย์ได้เสพ ได้อิ่มเอม ได้ฟิน ได้รู้สึกไปกับมัน เมื่อพวกเรามีหลายเชื้อชาติ หลากศาสนา หลายอาชีพ การเลี้ยงดูที่ต่างกัน ความรู้ความเข้าใจที่ต่างกัน บนโลกนี้จึงมีภาพยนตร์ที่มีแนวหลากหลายมากมายหลายสิ่ง หลายภาษา และเหตุผลในการดูภาพยนตร์ของทุกคนก็ต่างกันครับ แต่ส่วนใหญ่ก็เพื่อต้องการความบันเทิง ซึ่งนิยามคำว่าบันเทิงของแต่ละคนก็ต่างกันไปอีก นี่ละครับ ประเด็น "
เราทุกคนมีความต้องการที่ต่างกัน"
และไม่ว่าผู้กำกับท่านนั้นจะอาร์ทและติสแตกขนาดไหน ยังไงซะภาพยนตร์ก็คือศิลปะแขนงหนึ่ง และศิลปินคือผู้สร้างสรรงานศิลปะ ไม่มีศิลปินท่านไหนต้องการเก็บงานตัวเองไว้ดูคนเดียวหรอกครับ อย่างน้อยก็ต้องเผยแพร่ให้ผู้อื่นได้เสพงานศิลป์ของตนเองด้วยกันทั้งนั้น จะมากหรือน้อยก็แล้วแต่
และปัจจุบันเกือบ100% ในภาพยนตร์ที่ผลิตออกมา คือการแสวงหากำไรครับ เพราะทีมงานผู้ทำภาพยนตร์ทุกคนก็ต้องกินต้องใช้ ภาพยนตร์หลากหลายแนวที่เจาะจงกลุ่มคนดู จึงถูกผลิตออกมาให้คนกลุ่มนั้นได้เสพ
แอคชั่น ดราม่า คอมมาดี้ ซัซสเป๊นส์ แอดเวนเจอร์ ฮอเรอร์ เรทอาร์ เรทเอ๊กซ์ หนังโป๊ ฯลฯ ก็แล้วแต่ความต้องการของใครของมันละครับ ในการเลือกเสพภาพยนตร์แนวไหน
เมื่อถึงจุดนึง ก็มีคำว่า "
นักวิจารณ์ภาพยนตร์" เกิดขึ้นมาในวงการฯนี้ ซึ่งนักวิจารณ์มีทุกสาขาอาชีพละครับ แต่ผมจะพูดถึงแค่นักวิจารณ์ภาพยนตร์เท่านั้น นักวิจารณ์ภาพยนตร์เกิดขึ้นมาตอนไหน อย่างไร อันนี้คงจะเกิดขึ้นพร้อมๆกับการมีภาพยนตร์ละครับ และมีทั้งแบบวิจารณ์ได้เงิน และวิจารณ์ไม่ได้เงิน ผมจำแนกไว้แค่สองจำพวกนะครับ และแน่นอนว่า ส่วนใหญ่ก็ได้เงินนั่นละ จะทางตรง หรือทางอ้อม บริษัทหนังจ้าง โรงหนังจ้าง เจ้าของค่ายหนังจ้าง สื่อต่างๆจ้าง หรือไม่มีใครจ้างแต่เอาค่าโฆษณาจากยอดวิวหรือกระแสแทน บลาๆๆ ฯลฯ ก็คือหากินจากการวิจารณ์ภาพยนตร์ตรับ (ขออภัยหากใช้คำที่ฟังดูแรงไป) และพวกส่วนน้อยคือพวกวิจารณ์เฉยๆ อาจจะคนดูทั่วไปนี่ละ ที่ไปดูแล้วมาวิจารณ์
แน่นอนว่าผมก็คือ มนุษย์คนหนึ่งซึ่งมีความต้องการต่างจากทุกคน ฉนั้น
นี่คือมุมมองของผมที่มีต่อการวิจารณ์ภาพยนตร์ของมนุษย์ผู้อื่นครับ สำหรับผมแล้ว นักวิจารณ์ภาพยนตร์ที่ดี ควรจะไม่มีอคติ ควรจะมองจุดดีจุดด้อยในภาพยนตร์เหล่านั้นให้ออก ใช้คอมมอนเซ้นส์หรือประสาทรับรู้แรกเริ่มในการรับชมภาพยนตร์ และจำแนกออกมาเป็นคำพูดหรือตัวหนังสือให้เห็นภาพมากที่สุด ไม่ควรชี้นำไปในทางใดทางหนึ่งมากนัก ถ้ามันแย่กว่าดี คุณต้องมองจุดดีให้เจอ (ผมยังมีความเชื่อว่า ทุกๆสิ่งมีจุดที่ดีในตัวของมันทั้งนั้น) หรือถ้าดีมากกว่าแย่ คุณก็ไม่จำเป็นต้องไปนั่งจับผิดมัน เสียสุขภาพจิตเปล่าๆ แต่ถ้ามันแย่จริงๆ คุณก็ไม่ควรใช้ปากคุณ หรือปากกา หรือคีย์บอร์ด เพื่อทำลายภาพยนตร์เรื่องนั้นครับ หรือถ้าคุณมีอคติมากกับภาพยนตร์เรื่องนั้น ไม่เป็นกลาง ก็ไม่ควรไปวิจารณ์ครับ และผมจะไม่ให้ราคากับผู้วิจารณ์แบบนั้น เพราะภาพยนตร์หนึ่งเรื่อง มีคนเกี่ยวข้องนับร้อยนับพันชีวิตครับ
และสุดท้าย ผู้อ่านบทวิจารณ์ของคุณ จะเป็นคนตัดสินจากข้อดีข้อด้อยเหล่านั้นเอง
มาถึงคำถามของผม "การวิจารณ์ภาพยนตร์" แบบไหนที่คุณต้องการ?
" การวิจารณ์ภาพยนตร์ " แบบไหนที่คุณต้องการ?
ผมจะไม่พูดถึงมหรสพชนิดอื่นนะครับ โขน หนังตะลุง ลิเก โอเปร่า จำอวดท้องพระโรง ฯลฯ (ยกตัวอย่างแค่นี้นะครับ ละไว้ในฐานที่เข้าใจก็พอ) เพราะสิ่งเหล่านี้คือพื้นฐานของภาพยนตร์นั่นเองครับ เพราะภาพยนตร์ยุคปัจจุบัน ก็วิวัฒนาการมาจากงานแสดงจำพวกที่ผมกล่าวมานั่นเอง
ทีนี้ เมื่อมีดีมาน มันก็ต้องมีซับพลายเป็นของธรรมดา เป็นเวลาร้อยกว่าปีแล้ว ที่โลกเรามีภาพยนตร์ขึ้นมาให้มนุษย์ได้เสพ ได้อิ่มเอม ได้ฟิน ได้รู้สึกไปกับมัน เมื่อพวกเรามีหลายเชื้อชาติ หลากศาสนา หลายอาชีพ การเลี้ยงดูที่ต่างกัน ความรู้ความเข้าใจที่ต่างกัน บนโลกนี้จึงมีภาพยนตร์ที่มีแนวหลากหลายมากมายหลายสิ่ง หลายภาษา และเหตุผลในการดูภาพยนตร์ของทุกคนก็ต่างกันครับ แต่ส่วนใหญ่ก็เพื่อต้องการความบันเทิง ซึ่งนิยามคำว่าบันเทิงของแต่ละคนก็ต่างกันไปอีก นี่ละครับ ประเด็น "เราทุกคนมีความต้องการที่ต่างกัน"
และไม่ว่าผู้กำกับท่านนั้นจะอาร์ทและติสแตกขนาดไหน ยังไงซะภาพยนตร์ก็คือศิลปะแขนงหนึ่ง และศิลปินคือผู้สร้างสรรงานศิลปะ ไม่มีศิลปินท่านไหนต้องการเก็บงานตัวเองไว้ดูคนเดียวหรอกครับ อย่างน้อยก็ต้องเผยแพร่ให้ผู้อื่นได้เสพงานศิลป์ของตนเองด้วยกันทั้งนั้น จะมากหรือน้อยก็แล้วแต่
และปัจจุบันเกือบ100% ในภาพยนตร์ที่ผลิตออกมา คือการแสวงหากำไรครับ เพราะทีมงานผู้ทำภาพยนตร์ทุกคนก็ต้องกินต้องใช้ ภาพยนตร์หลากหลายแนวที่เจาะจงกลุ่มคนดู จึงถูกผลิตออกมาให้คนกลุ่มนั้นได้เสพ แอคชั่น ดราม่า คอมมาดี้ ซัซสเป๊นส์ แอดเวนเจอร์ ฮอเรอร์ เรทอาร์ เรทเอ๊กซ์ หนังโป๊ ฯลฯ ก็แล้วแต่ความต้องการของใครของมันละครับ ในการเลือกเสพภาพยนตร์แนวไหน
เมื่อถึงจุดนึง ก็มีคำว่า "นักวิจารณ์ภาพยนตร์" เกิดขึ้นมาในวงการฯนี้ ซึ่งนักวิจารณ์มีทุกสาขาอาชีพละครับ แต่ผมจะพูดถึงแค่นักวิจารณ์ภาพยนตร์เท่านั้น นักวิจารณ์ภาพยนตร์เกิดขึ้นมาตอนไหน อย่างไร อันนี้คงจะเกิดขึ้นพร้อมๆกับการมีภาพยนตร์ละครับ และมีทั้งแบบวิจารณ์ได้เงิน และวิจารณ์ไม่ได้เงิน ผมจำแนกไว้แค่สองจำพวกนะครับ และแน่นอนว่า ส่วนใหญ่ก็ได้เงินนั่นละ จะทางตรง หรือทางอ้อม บริษัทหนังจ้าง โรงหนังจ้าง เจ้าของค่ายหนังจ้าง สื่อต่างๆจ้าง หรือไม่มีใครจ้างแต่เอาค่าโฆษณาจากยอดวิวหรือกระแสแทน บลาๆๆ ฯลฯ ก็คือหากินจากการวิจารณ์ภาพยนตร์ตรับ (ขออภัยหากใช้คำที่ฟังดูแรงไป) และพวกส่วนน้อยคือพวกวิจารณ์เฉยๆ อาจจะคนดูทั่วไปนี่ละ ที่ไปดูแล้วมาวิจารณ์
แน่นอนว่าผมก็คือ มนุษย์คนหนึ่งซึ่งมีความต้องการต่างจากทุกคน ฉนั้น นี่คือมุมมองของผมที่มีต่อการวิจารณ์ภาพยนตร์ของมนุษย์ผู้อื่นครับ สำหรับผมแล้ว นักวิจารณ์ภาพยนตร์ที่ดี ควรจะไม่มีอคติ ควรจะมองจุดดีจุดด้อยในภาพยนตร์เหล่านั้นให้ออก ใช้คอมมอนเซ้นส์หรือประสาทรับรู้แรกเริ่มในการรับชมภาพยนตร์ และจำแนกออกมาเป็นคำพูดหรือตัวหนังสือให้เห็นภาพมากที่สุด ไม่ควรชี้นำไปในทางใดทางหนึ่งมากนัก ถ้ามันแย่กว่าดี คุณต้องมองจุดดีให้เจอ (ผมยังมีความเชื่อว่า ทุกๆสิ่งมีจุดที่ดีในตัวของมันทั้งนั้น) หรือถ้าดีมากกว่าแย่ คุณก็ไม่จำเป็นต้องไปนั่งจับผิดมัน เสียสุขภาพจิตเปล่าๆ แต่ถ้ามันแย่จริงๆ คุณก็ไม่ควรใช้ปากคุณ หรือปากกา หรือคีย์บอร์ด เพื่อทำลายภาพยนตร์เรื่องนั้นครับ หรือถ้าคุณมีอคติมากกับภาพยนตร์เรื่องนั้น ไม่เป็นกลาง ก็ไม่ควรไปวิจารณ์ครับ และผมจะไม่ให้ราคากับผู้วิจารณ์แบบนั้น เพราะภาพยนตร์หนึ่งเรื่อง มีคนเกี่ยวข้องนับร้อยนับพันชีวิตครับ
และสุดท้าย ผู้อ่านบทวิจารณ์ของคุณ จะเป็นคนตัดสินจากข้อดีข้อด้อยเหล่านั้นเอง