สำนักปฏิบัติกรรมฐาน หลายแห่ง ได้บรรยายว่า
                  " การปรับอินทรีย์ให้สมดุลย์นั้น คือทำศรัทธากับปัญญาให้สมดุล บางคนมีแต่ ความเชื่อ แต่ขาดปัญญา เขาเรียกว่างมงาย      ปัญญามากไป ไม่มีศรัทธา ก็ฟุ้งซ่านเหมือนกัน
                     ความเพียรกับสมาธิให้สมดุลกัน คือถ้าเพียรมาก แต่ขาดสมาธิ ก็ลำบากกายเปล่า แต่ถ้าหากสมาธิมาก ความเพียรน้อย ก็ไม่เห็นธรรมไม่เห็นสภาวะ ความเกิดดับ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตาไม่เห็น มันดิ่งลงไป ไม่รับรู้อะไร เราต้องสร้างความเพียรให้ทัน คือเพียรระลึก เพียรพยายาม ที่จะให้มันเกิด การรู้เท่าทันขึ้น มันมีความสมดุลขึ้น      ถ้าหากว่า บุคคลได้มีอินทรีย์ 5 ที่สมดุลกันการปฏิบัติก็จะได้รับผลขึ้น "

                   การปรับอินทรีย์ไม่มีอยู่ในพระไตรปิฎก เป็นการนึกคิดขึ้นมาเองของบางบุคคลบางสำนัก
                   พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่ม ๕ ภาค ๒ - หน้าที่ 101
"ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย  อินทรีย์ ๕  เหล่านี้    อันบุคคลเจริญแล้ว  กระทำให้มากแล้ว  ย่อมเป็นไปเพื่อความสิ้นอาสวะ.  อินทรีย์ ๕ เป็นไฉน  คือ สัทธินทรีย์ วิริยินทรีย์ สตินทรีย์ สมาธินทรีย์ ปัญญินทรีย์  ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อินทรีย์ ๕ เหล่านี้แลอันบุคคลเจริญแล้ว   กระทำให้มากแล้ว   ย่อมเป็นไปเพื่อความสิ้นอาสวะ."