พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถานพ.ศ.๒๕๔๒ให้ความหมายคําว่าสามีไว้ว่าหมายถึงผัว, ชายที่เป็นคู่ครองของ หญิง, คู่กับ ภรรยา หรือ ภริยา; นาย, เจ้าของ. นอกจากนี้ยังมีอีกหลายคําที่หมายความว่าผัว เช่น ภัสดา ภรรดา ภรัสดาษ ใน หนังสือจริยศาสตร์และจริยธรรมเพื่อพัฒนาชีวิตและสังคม ของศาสตราจารย์พิเศษจํานงค์ ทองประเสริฐ ราชบัณฑิต ได้กล่าวถึง ประเภทของสามีตามที่พระพุทธเจ้าได้ทรงแยกไว้เป็น ๗ ประเภท โดยสรุปได้ดังนี้
๑. วธกภัสดา [วะทะกะ-] คือ สามีเปรียบเหมือนเพชฌฆาต หมายถึง สามีที่เป็นคนใจร้าย ขี้โมโห ใช้ภาษาหยาบคาย มีใจมุ่งร้ายต่อภรรยาอยู่เสมอ ชอบทะเลาะด่าว่าตบตีภรรยาเป็นประจํา ชอบปกครองภรรยาด้วยอํานาจ
๒. โจรภัสดา คือ สามีเปรียบเสมือนโจร มีลักษณะชอบล้างผลาญทรัพย์สินที่มีให้หมดไปด้วยการเสพของมึนเมา การ พนันเป็นต้น
๓. อัยยภัสดา คือ สามีเปรียบเสมือนนาย หมายถึง สามีที่ชอบทําตนเป็นนายกดขี่ภรรยาของตนประดุจทาสหรือคนรับ ใช้ที่ต้องเชื่อฟังตนอยตู่ลอดเวลาชอบใช้ถ้อยคําหยาบคายไม่ให้เกียรติภรรยา
๔. ปิตาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนพ่อ อาจเป็นเพราะอายุมากกว่ามาก ซึ่งสามีประเภทนี้จะมีความรักความกังวล ห่วงใยภรรยาของตน ดุจพ่อที่มีความรักความเป็นห่วงลูกของตน
๕. ภาตาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนพี่ชาย หมายถึง สามีที่มีความรักภรรยาดุจน้องสาวของตน ซึ่งสามีประเภทนี้ จะต้องมีความอดทน เพราะภรรยาที่เปรียบเสมือนน้องสาวนั้น บางทีก็ทั้งซน ทั้งดื้อ และขี้แย สามีต้องทั้งขู่ทั้งปลอบ
๖. สขาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนเพื่อน สามีภรรยาประเภทนี้มักมีอายุเท่า ๆ กัน บางทีก็เคยเป็นเพ่ือนเล่นกันมา ตั้งแต่เด็ก มกั มีนิสัยใจคอ รสนิยมเดียวกัน เป็นคู่สามีภรรยาที่ต้องพึ่งพาอาศัยกัน ถือว่าอีกฝา่ ยเป็นเพื่อนร่วมชีวิต
๗. ทาสภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนทาส คอยรับใช้ภรรยาทุกอย่างโดยไม่มีความรังเกียจ สตรีคนใดได้สามี ๔ ประเภทหลังนี้ แม้เพียงประเภทใดประเภทหนึ่งก็นับว่ามีความสุขอย่างแน่นอน.
ที่มา :
http://www.royin.go.th/upload/246/FileUpload/2166_4909.pdf
ประเภทของสามี
๑. วธกภัสดา [วะทะกะ-] คือ สามีเปรียบเหมือนเพชฌฆาต หมายถึง สามีที่เป็นคนใจร้าย ขี้โมโห ใช้ภาษาหยาบคาย มีใจมุ่งร้ายต่อภรรยาอยู่เสมอ ชอบทะเลาะด่าว่าตบตีภรรยาเป็นประจํา ชอบปกครองภรรยาด้วยอํานาจ
๒. โจรภัสดา คือ สามีเปรียบเสมือนโจร มีลักษณะชอบล้างผลาญทรัพย์สินที่มีให้หมดไปด้วยการเสพของมึนเมา การ พนันเป็นต้น
๓. อัยยภัสดา คือ สามีเปรียบเสมือนนาย หมายถึง สามีที่ชอบทําตนเป็นนายกดขี่ภรรยาของตนประดุจทาสหรือคนรับ ใช้ที่ต้องเชื่อฟังตนอยตู่ลอดเวลาชอบใช้ถ้อยคําหยาบคายไม่ให้เกียรติภรรยา
๔. ปิตาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนพ่อ อาจเป็นเพราะอายุมากกว่ามาก ซึ่งสามีประเภทนี้จะมีความรักความกังวล ห่วงใยภรรยาของตน ดุจพ่อที่มีความรักความเป็นห่วงลูกของตน
๕. ภาตาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนพี่ชาย หมายถึง สามีที่มีความรักภรรยาดุจน้องสาวของตน ซึ่งสามีประเภทนี้ จะต้องมีความอดทน เพราะภรรยาที่เปรียบเสมือนน้องสาวนั้น บางทีก็ทั้งซน ทั้งดื้อ และขี้แย สามีต้องทั้งขู่ทั้งปลอบ
๖. สขาภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนเพื่อน สามีภรรยาประเภทนี้มักมีอายุเท่า ๆ กัน บางทีก็เคยเป็นเพ่ือนเล่นกันมา ตั้งแต่เด็ก มกั มีนิสัยใจคอ รสนิยมเดียวกัน เป็นคู่สามีภรรยาที่ต้องพึ่งพาอาศัยกัน ถือว่าอีกฝา่ ยเป็นเพื่อนร่วมชีวิต
๗. ทาสภัสดา คือ สามีที่เปรียบเสมือนทาส คอยรับใช้ภรรยาทุกอย่างโดยไม่มีความรังเกียจ สตรีคนใดได้สามี ๔ ประเภทหลังนี้ แม้เพียงประเภทใดประเภทหนึ่งก็นับว่ามีความสุขอย่างแน่นอน.
ที่มา : http://www.royin.go.th/upload/246/FileUpload/2166_4909.pdf