คิดว่าน่าจะเป็นลักษณะนิสัยส่วนตัวของครูสมัยก่อนมากค่ะ นึกถึงเวลาเราดูหนังดูละคร ที่คุณพ่อ คุณตาสมัยก่อนดุๆ นั่งบนเตียงใส่เสื้อสีขาวมีหมอนสามเหลี่ยมถือไม้ตะพด อะไรทำนองนั้น ส่วนครู ก็จะถ่ายทอดเคล็ดลับวิชา เพราะวิชานาฎศิลป์ ต้องเอาไว้ใช้หากินต่อ แถมยังยากมากในการเรียน การดัดมือ ดัดตัว แถมคนสมัยนั้นก็ไม่ได้ร่ำรวยอะไร การมาฝากเรียนกับครู ก็เหมือนพ่อเหมือนแม่คนหนึ่ง ที่จะดุด่าตีลูกยังไงก็ได้ เพียงเพราะหวังว่าลูกจะเก่งได้

อีกประเด็นหนึ่งที่คิดคือ คนสมัยก่อนหวงวิชา เนื่องจาก วิชาแต่ละวิชามีสูตรไม่เหมือนกัน ไม่ว่าจะเป็นนาฎศิลป์หรือศาสตร์ประเภทใหน กันการลอกสูตรกันเพราะนั่นหมายถึงว่าจะเกิดหรือดับ พอตายไป ความผูกพันกับวิชาที่ไม่อยากให้ใครเอาไปใช้ผิดๆก็ผูกมัดตัว ทำให้ไม่ไปผุดไปเกิด จนเหล่าลูกศิษย์ ต้องทำพิธีไหว้ครูขอขมา จึงจะเอาวิชาที่เรียนมาไปใช้ต่อได้

สรุปความคิดเรานะ

ครูนาฏศิลป์สมัยก่อนจะค่อนข้างดุ และมีอำนาจเด็ดขาดในการดูแลสมาชิกในวง

ระบบยศฐาบรรดาศักดิ์ ศิษย์จะตีตัวเสมอครูไม่ได้ ต้องให้ความเคารพ

ลิขสิทธ์และเคล็ดลับไม่มีในประเทศ อะไรที่สืบทอดกันมาหรือแตกต่างจากคนอื่น ต้องกันไว้ให้คนในตระกูลเป็นคนสืบทอด อย่าให้ตกในมือคนอื่น

จากความเขี้ยว ดุ ตีเจ็บ รักและหวงแหนในวิชาของตนจึงเกิดความผูกพัน พอตายไปหากไม่มีคนสืบทอดก็เป็นบ่วงผูกมัดอยู่กับวิชา ทำให้รู้สึกว่า มันมีอาถรรพ์

ส่วนเครื่องประดับและหัวโขน หรืออุปกรณ์ศิลป์ๆทั้งหลายที่มีความละเอียดบรรจง คนทำก็ต้องมีคนสอน และคนสอนกว่าจะสอนคนทำให้เป็น ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องเคี่ยวเข็ญแล้วเข็ญอีก  กว่าจะได้งานศิลป์ชั้นสูงสักชิ้น และอีกอย่าง คนไทยถือหัวคือของสูง หัวโขนก็สวมบนหัว เลยต้องมีการเคารพ โดยการไม่ใช้เท้าเขี่ย หรือโยน จริงๆเพราะมันจะแตกและพัง กว่าจะได้แต่ละชิ้น ยาก

ส่วนพิธีบูชาครูในงานต่างๆ จริงๆก็งานไหว้ครูนั่นแหละ แต่ครูปัจจุบัน ก็มีครูสอนครูปัจจุบันมาอีกกี่รุ่นต่อกี่รุ่นก่อนหน้า ส่วนสิ่งศักดิ์สิทธ์ที่นับถือกันในงานก็เป็นความเชื่อของคนไทย ว่าจะอยู่ร่มเย็นเป็นสุข การแสดงราบลื่น


สรุปสุดท้ายสั้นๆ กุสโลบายของครูดนตรีที่ต้องมีพิธีนั่นนู่นนี่หรืออะไรก็ตามก็แค่อยากจะบอกลูกศิษย์ว่า "อย่าลืมตัว ว่ามาจากใหน"