ถ้าญี่ปุ่น จีน เกาหลีใต้ ไม่ผ่านช่วงหายนะ ประเทศเกือบล่มจมจากสงคราม ประเทศเค้าจะเจริญเท่านี้มั้ย หรือจะเจริญกว่านี้

สงครามมีส่วนในความเจริญครับ อาจไม่ถึงกับมีผลมาก แต่กับกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกอย่างจีน เกาหลี ญี่ปุ่น ถ้าไม่มีสงครามก็ไม่แน่ว่าจะเจริญเหมือนปัจจุบัน จริงอยู่ที่ก่อนจะมีสงคราม (นานกิง-สงครามโลกครั้งที่ 2 -สงครามเย็น) ประเทศเหล่านี้ก็เจริญอยู่แล้ว โดยเฉพาะจีนกับญี่ปุ่น แต่จีนกับญีี่ปุ่นในอดีตมีเหมือนกันอยู่อย่างหนึ่งคือค่อนข้างหยิ่งในศักดิ์ศรีของตน ทำให้มักปิดประเทศไม่สุงสิงกับตะวันตก แต่เพราะเกิดสงครามทำให้ประเทศเหล่านี้ต้องหันมาปฏิสัมพันธ์กับประเทศตะวันตก พวกวิทยาการต่างๆ ความเจริญในแบบตะวันตกก็เริ่มเ้ข้าไปได้ง่ายขึ้น เมื่อประกอบกับแรงผลักดันที่ต้องการผ่านพ้นจากสภาพที่เป็นอยู่ก็เลยทำให้เกิดแรงฮึดในการพัฒนามากกว่าปกติ

จริงๆ ความเจริญของไทยในบางส่วนก็เป็นผลมาจากสงครามนะ ที่เห็นชัดๆ ก็สงครามเย็น-สงครามเวียดนาม-สงครามในประเทศเพื่อนบ้าน ที่ทำให้เราได้รับเงินลงทุนจากอเมริกาค่อนข้างเยอะ เพราะอเมริกาต้องการให้เราเจริญก้าวหน้ายิ่งขึ้นเพื่อเป็นต้นแบบประเทศเสรีนิยมประชาธิปไตยในภูมิภาคนี้ และป้องกันไม่ให้ไทยกลายเป็นคอมมิวนิสต์ไปตามแนวคิดโดมิโนของอเมริกา

แต่ทั้งนี้ก็ใช่ว่า สงครามจะส่งผลให้เกิดความเจริญตลอด ส่วนตัวเชื่อว่าสงครามกับความเจริญมีความสัมพันธ์กัน แต่มันจะออกผลในทางความเจริญหรือตกต่ำขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่นๆ ด้วย ไม่ว่าจะเป็น ผู้นำ ประวัติศาสตร์ เชื้อชาติ แรงผลักดัน ฯลฯ