ทบทวนข่าว ปี 54 นะครับ
จะได้ทราบความเป็นมา และ ผู้ใดเคยพูดอะไรไว้ ปัจจุบันเป็นอย่างไร อดีตเป็นบทเรียน
อ้างอิง
http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TUROd01ERXhNakkwTURNMU5BPT0
มส.จับตาวัดพระธรรมกายชำระพระไตรปิฎกแก้หลักการ พุทธศาสนา "พระพรหมโมลี" ศาสตราจารย์ พิเศษด้านภาษาบาลีเผยต้องรอให้เสร็จก่อนแล้วค่อยตรวจสอบเทียบเคียงกับพระไตรปิฎกหลัก ถ้าผิดเพี้ยนก็ต้องแก้ไข ด้านวัดพระธรรมกายโต้ ยันแค่รวบรวมคัมภีร์เก่าแก่มาจัดเป็นหมวดหมู่ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ ไม่ได้บัญญัติใหม่ในสิ่งที่พระพุทธเจ้าบัญญัติไว้แล้ว
จากกรณีที่พระอนิลมาน ธัมมสากิโย คณบดีคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ระบุวัดพระธรรมกาย มีโครงการชำระพระไตรปิฏก โดยแก้ไขในเรื่องเกี่ยวกับไตรลักษณ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา โดยจะเปลี่ยน เป็น อนิจจัง ทุกขัง อัตตา ซึ่งคำว่า อนัตตา หมายความว่า ไม่ใช่ตัวตน ความไม่เที่ยงแท้แน่ นอน จะมีการแก้เป็น "อัตตา" ที่หมายความว่า ตัวตน ความเที่ยงแท้แน่นอน เนื่องจากธรรมกาย เน้นวัตถุนิยม ใครทำบุญมากก็จะได้เห็นพระ พุทธเจ้าเร็วขึ้น จะได้เห็นสวรรค์มากกว่าคนอื่นเท่านั้น ถือเป็นการชำระพระไตรปิฎกให้ผิดเพี้ยนไปจากเดิมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้
เมื่อวันที่ 23 มี.ค. พระพรหมโมลี เจ้าคณะใหญ่หนกลาง และกรรมการมหาเถรสมาคม ในฐานะศาสตราจารย์พิเศษ ในสาขาวิชาภาษาบาลี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย กล่าวว่า พระธรรมคำสั่งสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าได้สั่งสอนไว้ในสมัยพุทธกาล ถือเป็นสมบัติสำคัญของชาวพุทธ การที่วัดใดวัดหนึ่งจะทำ การชำระพระไตรปิฎก สามารถดำเนินการเองได้ โดยไม่ต้องขออนุญาตมหาเถรสมาคม แต่การจะทำการชำระพระไตรปิฎกนั้น คนที่มาเข้าร่วมชำระจะต้องมีคุณสมบัติในด้านไวยากรณ์บาลีที่แตกฉาน มีความเข้าใจในพระธรรมวินัยในสายเถรวาท เนื่องจากคณะสงฆ์ไทยเป็นเถรวาท เข้าใจในพระสูตรทั้งหลาย คือธรรมที่ตรัสแสดงแก่บุคคล หรือปรารภเหตุการณ์ หรือสถานการณ์แต่ละเรื่อง เข้าใจคำอธิบายหลักคำสอนที่เป็นเนื้อหาสาระเป็นหลักการแท้ จึงจะได้รับการยอมรับ
พระพรหมโมลี เปิดเผยว่า สำหรับในปัจจุบัน พระไตรปิฎกที่ได้รับการยอมรับจากสังคม และผ่านการตรวจทานจากคณะสงฆ์และนักวิชาการที่มีความเชี่ยวชาญ ปัจจุบันมีเพียง 3-4 ฉบับ อาทิ พระไตรปิฎก ฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ฉบับมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ฉลองสิริราชสมบัติ 60 ปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นต้น
"อย่างไรก็ตาม การชำระพระไตรปิฎกของ วัดพระธรรมกาย คงต้องรอให้เสร็จสิ้นเสียก่อน จากนั้นค่อยนำเนื้อหาในพระไตรปิฎกมาเปรียบเทียบกับฉบับที่เป็นมาตรฐานว่ามีการบิดเบือนคำสอนหรือแก้ไขให้เนื้อหาผิดเพี้ยนไปจากเดิมหรือไม่ หากตรวจพบว่ามีความผิดเพี้ยนคลาดเคลื่อนไปจากเดิม มหาเถรสมาคม สามารถมีมติคำสั่งให้เข้าไปดำเนินการจัดการตรงนี้ได้ทันที ในขณะนี้ คงต้องรอให้วัดพระธรรมกายดำเนินการชำระพระไตรปิฎกเสร็จสิ้นก่อน" พระพรหม โมลีกล่าว
นายนพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์ ผอ.สำนัก งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ กล่าวถึงเรื่องเดียว กันว่า ได้ทราบเรื่องที่วัดพระธรรมกาย เตรียมการชำระพระไตรปิฎกมาบ้างเหมือนกัน แต่สำนักงานพระพุทธฯ คงไม่เข้าไปตรวจสอบได้ คงต้องรอให้การชำระพระไตรปิฎกเสร็จสิ้นลงก่อน และนำมาตรวจสอบจากนักวิชาการด้านศาสนาต่อไป ขณะนี้ยังไม่ทราบว่า สิ่งที่วัดพระธรรมกายดำเนินการนั้น ได้บิดเบือนหลักธรรมในพระไตรปิฎกไปจากเดิมหรือไม่
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต) เมื่อครั้งยังดำรงสมณศักดิ์ที่พระธรรมปิฎก เคยเขียนบทความ "กรณีธรรมกาย" ในปี พ.ศ.2542 เนื่องจากเล็งเห็นว่า การทำพระธรรมวินัยให้วิปริตก็ดี การประพฤติให้วิปริตจากพระธรรมวินัยก็ดี ล้วนไม่เป็นผลดีต่อพระพุทธศาสนา ต่อสถาบันสงฆ์ และต่อสังคมไทย จึงได้อุทิศตนเองออกมาทำหน้าที่ในการรักษาพระธรรมวินัยเอาไว้ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ด้วยการชี้แจงแสดงหลักการที่แท้ของพระพุทธศาสนาผ่านหนังสือชื่อ "กรณีธรรมกาย บทเรียนเพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาและสร้างสรรค์สังคมไทย" มีเนื้อหาที่ตอบเรื่องนิพพานเป็นอัตตาหรืออนัตตา, ธรรมกายมีหรือไม่อย่างไร, อายตนนิพพานมีจริงหรือไม่ในความหมายใด พร้อมยกข้อความจากเอกสารเผยแพร่ของวัดพระธรรมกาย ขึ้นมาเปรียบเทียบกับเนื้อหาจากพระไตรปิฎกทีละข้อ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตัวอย่างบทความบางตอนในหน้าที่ 42 หัวข้อ "นิพพานเป็นอนัตตา" ความว่า "พระพุทธเจ้าทรงสอนหรือทรงพยากรณ์ เรื่องที่จะทำให้ดับทุกข์ได้ คือ นิพพาน นี้ และนิพพานก็อยู่ในข้อทุกขนิโรธ ซึ่งเป็นเรื่องที่ตรัสโดยตรง และเป็นเรื่องตรงข้ามกับอภิปรัชญา เพราะฉะนั้น นิพพานสำหรับชาวพุทธ ไม่ใช่เรื่องอภิปรัชญา แต่นักปรัชญาอาจจะเอาเรื่องนิพพานนี้ไปถกเถียงในแง่ของปรัชญาของเขาก็ได้ ส่วนใครจะไปร่วมวงถกเถียงเรื่องนิพพานในแง่อภิปรัชญากับนักปรัชญาก็แล้วแต่ แต่ถ้ามัวถกเถียงอยู่ก็ไม่ได้ปฏิบัติ และก็ไม่บรรลุนิพพาน นิพพานเป็นเรื่องของความไร้ทุกข์ ภาวะที่ปราศจากปัญหา หรือภาวะที่ไม่มีโลภะ โทสะ โมหะ ภาวะแห่งความสงบ สันติ อิสรภาพ เป็นความบริสุทธิ์ เป็นความสะอาด สว่าง สงบ ด้วยปัญญาที่รู้เท่าทันความเป็นจริงของสังขาร หรือโลกและชีวิต ที่เป็นอยู่เฉพาะหน้าตลอดเวลานี้"
ด้านพระสนิทวงศ์ วุฑฒิวังโส ฝ่ายประชาสัมพันธ์วัดพระธรรมกาย ได้ทำหนังสือชี้แจงเรื่องโครงการพระไตรปิฎก ตามที่พระอนิลมานออกมาให้ข่าวว่าวัดพระธรรมกายได้เชิญนักวิชาการที่เชี่ยวชาญภาษาบาลีจากประเทศต่างๆ มาช่วยกันตรวจชำระพระไตรปิฎก โดยจะแก้ไขเรื่องไตรลักษณ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เปลี่ยนเป็น อนิจจัง ทุกขัง อัตตา นั้น วัดพระธรรมกาย ขอชี้แจงความจริงดังนี้ 1.ไม่มีใครในโลกสามารถเปลี่ยนคำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในพระไตรปิฎกได้ เพราะพระไตรปิฎกฉบับต่างๆ ทั้งฉบับสยามรัฐในประเทศไทย ฉบับพุทธชยันตี ในศรีลังกา ฉบับฉัฏฐสังคายนาในพม่า ฉบับสมาคมบาลีปกรณ์ (Pali Text Society) ในประเทศอังกฤษ ล้วนมีระบุไว้อย่างชัดเจน ใครไปแก้ไขโดยพลการก็จะขัดแย้งกับหลักฐานของพระไตรปิฎกทุกฉบับที่มีอยู่แล้วไม่มีทางที่ใครๆ จะยอมรับ ผู้ทำก็มีแต่จะเสื่อมเสียไปเอง ไม่เกิดประโยชน์ใดๆ ทั้งสิ้น 2.โครงการพระไตรปิฎกที่ทางวัดพระธรรมกายกำลังดำเนินการอยู่นั้น มุ่งรักษาคัมภีร์ใบลานตามสายจารีตต่างๆ ทั้งไทย ล้านนา ศรีลังกา พม่า ขอม ซึ่งนับวันก็จะผุกร่อนบ้าง ถูกปลวกกินบ้าง ไปตามกาลเวลาอย่างน่าเสียดาย โดยถ่ายภาพดิจิตอลทำเป็นฐานข้อมูลในคอมพิวเตอร์ เพื่ออำนวยความสะดวกในการศึกษาค้นคว้าของนักวิชาการพระพุทธศาสนาทั่วโลก และขอความร่วมมือนักวิชาการทั่วโลกช่วยกันตรวจชำระให้ได้เป็นฐานข้อมูลพระไตรปิฎกที่สมบูรณ์ สามารถสืบค้นดูตัวต้นฉบับใบลานของทุกสายจารีต ได้อย่างสะดวกรวดเร็วผ่านระบบดิจิตอลในคอม พิวเตอร์ งานนี้เป็นงานใหญ่ ต้องอาศัยความร่วมมือของนักวิชาการทั่วโลกและต้องใช้เวลานานนับสิบปี แต่ก็จะเป็นประโยชน์อย่างมากในการศึกษาค้นคว้าพระพุทธศาสนา ขณะนี้ในสังคมไทยเรามีความขัดแย้งแตกแยกทางการเมืองมากพออยู่แล้ว จึงขอให้ทุกฝ่ายช่วยกัน อย่าปล่อยให้ความไม่รู้หรือไม่เข้าใจมาก่อให้เกิดความขัดแย้งแตก แยกในวงการพระพุทธศาสนาเพิ่มขึ้นอีกเลย
จับตา"ไตรปิฎก" ธรรมกาย
จะได้ทราบความเป็นมา และ ผู้ใดเคยพูดอะไรไว้ ปัจจุบันเป็นอย่างไร อดีตเป็นบทเรียน
อ้างอิง
http://www.khaosod.co.th/view_news.php?newsid=TUROd01ERXhNakkwTURNMU5BPT0
มส.จับตาวัดพระธรรมกายชำระพระไตรปิฎกแก้หลักการ พุทธศาสนา "พระพรหมโมลี" ศาสตราจารย์ พิเศษด้านภาษาบาลีเผยต้องรอให้เสร็จก่อนแล้วค่อยตรวจสอบเทียบเคียงกับพระไตรปิฎกหลัก ถ้าผิดเพี้ยนก็ต้องแก้ไข ด้านวัดพระธรรมกายโต้ ยันแค่รวบรวมคัมภีร์เก่าแก่มาจัดเป็นหมวดหมู่ด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ ไม่ได้บัญญัติใหม่ในสิ่งที่พระพุทธเจ้าบัญญัติไว้แล้ว
จากกรณีที่พระอนิลมาน ธัมมสากิโย คณบดีคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย ระบุวัดพระธรรมกาย มีโครงการชำระพระไตรปิฏก โดยแก้ไขในเรื่องเกี่ยวกับไตรลักษณ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา โดยจะเปลี่ยน เป็น อนิจจัง ทุกขัง อัตตา ซึ่งคำว่า อนัตตา หมายความว่า ไม่ใช่ตัวตน ความไม่เที่ยงแท้แน่ นอน จะมีการแก้เป็น "อัตตา" ที่หมายความว่า ตัวตน ความเที่ยงแท้แน่นอน เนื่องจากธรรมกาย เน้นวัตถุนิยม ใครทำบุญมากก็จะได้เห็นพระ พุทธเจ้าเร็วขึ้น จะได้เห็นสวรรค์มากกว่าคนอื่นเท่านั้น ถือเป็นการชำระพระไตรปิฎกให้ผิดเพี้ยนไปจากเดิมที่พระพุทธเจ้าทรงตรัสรู้
เมื่อวันที่ 23 มี.ค. พระพรหมโมลี เจ้าคณะใหญ่หนกลาง และกรรมการมหาเถรสมาคม ในฐานะศาสตราจารย์พิเศษ ในสาขาวิชาภาษาบาลี มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย กล่าวว่า พระธรรมคำสั่งสอนของพระผู้มีพระภาคเจ้าได้สั่งสอนไว้ในสมัยพุทธกาล ถือเป็นสมบัติสำคัญของชาวพุทธ การที่วัดใดวัดหนึ่งจะทำ การชำระพระไตรปิฎก สามารถดำเนินการเองได้ โดยไม่ต้องขออนุญาตมหาเถรสมาคม แต่การจะทำการชำระพระไตรปิฎกนั้น คนที่มาเข้าร่วมชำระจะต้องมีคุณสมบัติในด้านไวยากรณ์บาลีที่แตกฉาน มีความเข้าใจในพระธรรมวินัยในสายเถรวาท เนื่องจากคณะสงฆ์ไทยเป็นเถรวาท เข้าใจในพระสูตรทั้งหลาย คือธรรมที่ตรัสแสดงแก่บุคคล หรือปรารภเหตุการณ์ หรือสถานการณ์แต่ละเรื่อง เข้าใจคำอธิบายหลักคำสอนที่เป็นเนื้อหาสาระเป็นหลักการแท้ จึงจะได้รับการยอมรับ
พระพรหมโมลี เปิดเผยว่า สำหรับในปัจจุบัน พระไตรปิฎกที่ได้รับการยอมรับจากสังคม และผ่านการตรวจทานจากคณะสงฆ์และนักวิชาการที่มีความเชี่ยวชาญ ปัจจุบันมีเพียง 3-4 ฉบับ อาทิ พระไตรปิฎก ฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ฉบับมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย, ฉบับเฉลิมพระเกียรติ ฉลองสิริราชสมบัติ 60 ปี พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นต้น
"อย่างไรก็ตาม การชำระพระไตรปิฎกของ วัดพระธรรมกาย คงต้องรอให้เสร็จสิ้นเสียก่อน จากนั้นค่อยนำเนื้อหาในพระไตรปิฎกมาเปรียบเทียบกับฉบับที่เป็นมาตรฐานว่ามีการบิดเบือนคำสอนหรือแก้ไขให้เนื้อหาผิดเพี้ยนไปจากเดิมหรือไม่ หากตรวจพบว่ามีความผิดเพี้ยนคลาดเคลื่อนไปจากเดิม มหาเถรสมาคม สามารถมีมติคำสั่งให้เข้าไปดำเนินการจัดการตรงนี้ได้ทันที ในขณะนี้ คงต้องรอให้วัดพระธรรมกายดำเนินการชำระพระไตรปิฎกเสร็จสิ้นก่อน" พระพรหม โมลีกล่าว
นายนพรัตน์ เบญจวัฒนานันท์ ผอ.สำนัก งานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ กล่าวถึงเรื่องเดียว กันว่า ได้ทราบเรื่องที่วัดพระธรรมกาย เตรียมการชำระพระไตรปิฎกมาบ้างเหมือนกัน แต่สำนักงานพระพุทธฯ คงไม่เข้าไปตรวจสอบได้ คงต้องรอให้การชำระพระไตรปิฎกเสร็จสิ้นลงก่อน และนำมาตรวจสอบจากนักวิชาการด้านศาสนาต่อไป ขณะนี้ยังไม่ทราบว่า สิ่งที่วัดพระธรรมกายดำเนินการนั้น ได้บิดเบือนหลักธรรมในพระไตรปิฎกไปจากเดิมหรือไม่
ผู้สื่อข่าวรายงานว่าพระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต) เมื่อครั้งยังดำรงสมณศักดิ์ที่พระธรรมปิฎก เคยเขียนบทความ "กรณีธรรมกาย" ในปี พ.ศ.2542 เนื่องจากเล็งเห็นว่า การทำพระธรรมวินัยให้วิปริตก็ดี การประพฤติให้วิปริตจากพระธรรมวินัยก็ดี ล้วนไม่เป็นผลดีต่อพระพุทธศาสนา ต่อสถาบันสงฆ์ และต่อสังคมไทย จึงได้อุทิศตนเองออกมาทำหน้าที่ในการรักษาพระธรรมวินัยเอาไว้ให้บริสุทธิ์บริบูรณ์ ด้วยการชี้แจงแสดงหลักการที่แท้ของพระพุทธศาสนาผ่านหนังสือชื่อ "กรณีธรรมกาย บทเรียนเพื่อศึกษาพระพุทธศาสนาและสร้างสรรค์สังคมไทย" มีเนื้อหาที่ตอบเรื่องนิพพานเป็นอัตตาหรืออนัตตา, ธรรมกายมีหรือไม่อย่างไร, อายตนนิพพานมีจริงหรือไม่ในความหมายใด พร้อมยกข้อความจากเอกสารเผยแพร่ของวัดพระธรรมกาย ขึ้นมาเปรียบเทียบกับเนื้อหาจากพระไตรปิฎกทีละข้อ
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า ตัวอย่างบทความบางตอนในหน้าที่ 42 หัวข้อ "นิพพานเป็นอนัตตา" ความว่า "พระพุทธเจ้าทรงสอนหรือทรงพยากรณ์ เรื่องที่จะทำให้ดับทุกข์ได้ คือ นิพพาน นี้ และนิพพานก็อยู่ในข้อทุกขนิโรธ ซึ่งเป็นเรื่องที่ตรัสโดยตรง และเป็นเรื่องตรงข้ามกับอภิปรัชญา เพราะฉะนั้น นิพพานสำหรับชาวพุทธ ไม่ใช่เรื่องอภิปรัชญา แต่นักปรัชญาอาจจะเอาเรื่องนิพพานนี้ไปถกเถียงในแง่ของปรัชญาของเขาก็ได้ ส่วนใครจะไปร่วมวงถกเถียงเรื่องนิพพานในแง่อภิปรัชญากับนักปรัชญาก็แล้วแต่ แต่ถ้ามัวถกเถียงอยู่ก็ไม่ได้ปฏิบัติ และก็ไม่บรรลุนิพพาน นิพพานเป็นเรื่องของความไร้ทุกข์ ภาวะที่ปราศจากปัญหา หรือภาวะที่ไม่มีโลภะ โทสะ โมหะ ภาวะแห่งความสงบ สันติ อิสรภาพ เป็นความบริสุทธิ์ เป็นความสะอาด สว่าง สงบ ด้วยปัญญาที่รู้เท่าทันความเป็นจริงของสังขาร หรือโลกและชีวิต ที่เป็นอยู่เฉพาะหน้าตลอดเวลานี้"
ด้านพระสนิทวงศ์ วุฑฒิวังโส ฝ่ายประชาสัมพันธ์วัดพระธรรมกาย ได้ทำหนังสือชี้แจงเรื่องโครงการพระไตรปิฎก ตามที่พระอนิลมานออกมาให้ข่าวว่าวัดพระธรรมกายได้เชิญนักวิชาการที่เชี่ยวชาญภาษาบาลีจากประเทศต่างๆ มาช่วยกันตรวจชำระพระไตรปิฎก โดยจะแก้ไขเรื่องไตรลักษณ์ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา เปลี่ยนเป็น อนิจจัง ทุกขัง อัตตา นั้น วัดพระธรรมกาย ขอชี้แจงความจริงดังนี้ 1.ไม่มีใครในโลกสามารถเปลี่ยนคำสอนเรื่องไตรลักษณ์ในพระไตรปิฎกได้ เพราะพระไตรปิฎกฉบับต่างๆ ทั้งฉบับสยามรัฐในประเทศไทย ฉบับพุทธชยันตี ในศรีลังกา ฉบับฉัฏฐสังคายนาในพม่า ฉบับสมาคมบาลีปกรณ์ (Pali Text Society) ในประเทศอังกฤษ ล้วนมีระบุไว้อย่างชัดเจน ใครไปแก้ไขโดยพลการก็จะขัดแย้งกับหลักฐานของพระไตรปิฎกทุกฉบับที่มีอยู่แล้วไม่มีทางที่ใครๆ จะยอมรับ ผู้ทำก็มีแต่จะเสื่อมเสียไปเอง ไม่เกิดประโยชน์ใดๆ ทั้งสิ้น 2.โครงการพระไตรปิฎกที่ทางวัดพระธรรมกายกำลังดำเนินการอยู่นั้น มุ่งรักษาคัมภีร์ใบลานตามสายจารีตต่างๆ ทั้งไทย ล้านนา ศรีลังกา พม่า ขอม ซึ่งนับวันก็จะผุกร่อนบ้าง ถูกปลวกกินบ้าง ไปตามกาลเวลาอย่างน่าเสียดาย โดยถ่ายภาพดิจิตอลทำเป็นฐานข้อมูลในคอมพิวเตอร์ เพื่ออำนวยความสะดวกในการศึกษาค้นคว้าของนักวิชาการพระพุทธศาสนาทั่วโลก และขอความร่วมมือนักวิชาการทั่วโลกช่วยกันตรวจชำระให้ได้เป็นฐานข้อมูลพระไตรปิฎกที่สมบูรณ์ สามารถสืบค้นดูตัวต้นฉบับใบลานของทุกสายจารีต ได้อย่างสะดวกรวดเร็วผ่านระบบดิจิตอลในคอม พิวเตอร์ งานนี้เป็นงานใหญ่ ต้องอาศัยความร่วมมือของนักวิชาการทั่วโลกและต้องใช้เวลานานนับสิบปี แต่ก็จะเป็นประโยชน์อย่างมากในการศึกษาค้นคว้าพระพุทธศาสนา ขณะนี้ในสังคมไทยเรามีความขัดแย้งแตกแยกทางการเมืองมากพออยู่แล้ว จึงขอให้ทุกฝ่ายช่วยกัน อย่าปล่อยให้ความไม่รู้หรือไม่เข้าใจมาก่อให้เกิดความขัดแย้งแตก แยกในวงการพระพุทธศาสนาเพิ่มขึ้นอีกเลย