ศีลที่เป็นวินัย vs ศีลที่เป็นธรรม

ผมจำได้ว่า  ในสมัยแรก ๆ ของพุทธกาล พระพุทธเจ้ายังไม่ได้บัญญัติวินัยใด ๆ
เพราะในสมัยนั้น พระภิกษุสาวกอย่างต่ำเป็นพระอริยบุคคลระดับโสดาบัน ซึ่งเป็นผู้มีศีลสมบูรณ์
ศีล 227 ข้อ หรือที่เรียกว่า ปาติโมกข์ เป็นศีลที่บัญญัติขึ้นภายหลัง จัดเป็นศีลที่เป็นวินัย
กล่าวได้ว่าในสมัยแรก ๆ นั้น มีเฉพาะศีลที่เป็นธรรม ยังไม่มีศีลที่เป็นวินัย
ศีลที่เป็นวินัย เห็นว่าพอจะรู้จักได้ไม่ยาก
แต่ศีลที่เป็นธรรม เป็นอย่างไร ? และจะมีวิธีปฏิบัติให้เกิดขึ้นได้อย่างไร?
ลองช่วยกันพิจารณาและแสดงความเห็นกันด้วยครับ.