5 วิธีที่พวกสัตว์ใช้รักษาความอบอุ่นในฤดูหนาว

.

เต่าหายใจทางก้น
ปูสีน้ำเงินขุดรู กบไม้แช่แข็ง
นี่คือ กลยุทธ์การเอาชีวิตรอด
ในสภาพอากาศหนาวเย็น

ฤดูหนาวได้มาถึงซีกโลกเหนือแล้ว
หลังจากวันเหมายัน
กลางคืนจะเริ่มยาวขึ้นเล็กน้อย
แต่ความหนาวเย็นจะยังคงอยู่
คนเรารับมือกับอุณหภูมิที่ลดลง
โดยการอยู่แต่ในบ้าน นอนหลับมากขึ้น
และสวมเสื้อผ้าหลายชั้นให้อบอุ่น

แต่สำหรับพวกสัตว์ชนิดอื่น ๆ
นี่คือ วิธีที่ไม่เหมือนใครที่พวกสัตว์ต่าง ๆ
ใช้ชีวิตรอดจากความหนาวเย็นในฤดูหนาว

การจำศีล

เพื่อป้องกันความหนาวเย็นของฤดูหนาว
สัตว์เลื้อยคลานบางชนิด
และสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ จะจำศีล
การจำศีลนั้นโดยพื้นฐานแล้ว
เป็นรูปแบบการจำศีลที่ไม่สุดโต่งนัก

หมีและสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่น ๆ ที่จำศีล
จะใช้เวลาส่วนใหญ่ในการนอนหลับ

แต่สัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
และสัตว์เลื้อยคลาน ที่จำศีล
จะผ่านช่วงเวลาของการพักตัว
โดยมีการเคลื่อนไหวเล็กน้อยเป็นช่วง ๆ

“ ในช่วงฤดูหนาว
การจำศีลในฤดูหนาว (brumation)
เปรียบเสมือนการงีบหลับยาว ๆ
ตื่นขึ้นมาเมื่ออากาศอุ่นขึ้นเล็กน้อย
ไปเข้าห้องน้ำ ดื่มน้ำ แล้วก็กลับไปนอนต่อ

ส่วนการจำศีลในฤดูหนาว (hibition)
คือ การนอนหลับตลอดฤดูหนาว
และอาศัยไขมันที่สะสมไว้เป็นพลังงาน

สัตว์เลื้อยคลานและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
จำเป็นต้องตื่นขึ้นมาเพื่อดื่มน้ำ
เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ
พวกมันมักจะตื่นขึ้นมาดื่มน้ำ
เพื่อความสดชื่นในวันที่
อากาศไม่หนาวจัดมากนัก
และหากโชคดี อาจได้รับแสงแดดด้วย ”
Karen McDonald
ผู้ประสานงานโครงการ STEM
Smithsonian Environmental Research Center
ในรัฐ Maryland ให้สัมภาษณ์  Popular Science
.
.

กบไม้แช่แข็ง

เมื่ออากาศหนาวจัดพัดลงมาถึงฟลอริดา
อีกัวน่าที่แข็งตัวจากความเย็น
จะตกลงมาจากต้นไม้อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้
แต่สำหรับกบไม้ ในภูมิภาคนิวอิงแลนด์
มิดแอตแลนติก และมิดเวสต์
ความหนาวเย็นนั้นเกิดขึ้นบ่อยกว่ามาก
วิธีแก้ปัญหาของพวกมัน
ไม่ใช่การจำศีลในฤดูหนาว
แต่พวกมันจะแข็งตัวเป็นน้ำแข็งแทน

กินเวลาหลายเดือนที่
กบไม้ Wood Frog
จะขุดโพรงอยู่ใต้เศษใบไม้บนพื้นป่า
โดยไม่หายใจ ไม่เคลื่อนไหว หัวใจหยุดเต้น
เมื่ออากาศเริ่มอบอุ่นขึ้น
พวกมันก็จะกลับมามีชีวิตอีกครั้ง
ตามข้อมูลของ อุทยานแห่งชาติ

กลยุทธ์นี้ช่วยให้กบไม้สามารถกลับมา
มีกิจกรรมได้เร็วมากในฤดูใบไม้ผลิ
เนื่องจากพื้นดินละลายและอุ่นขึ้นเร็วกว่า
ทะเลสาบที่ปกคลุมด้วยน้ำแข็ง
ส่วนพวกกบชนิดอื่น ๆ ขุดโพรงอยู่ในโคลน
นั่นหมายความว่ากบไม้ที่เพิ่งกลับมามีกิจกรรม
ที่สามารถผสมพันธุ์และวางไข่ในบ่อเล็ก ๆ
ได้เร็วกว่าพวกกบชนิดอื่น ๆ ที่ฝังโคลนอยู่
.
.

ดูแลขนของพวกมันอย่างดี

ไม่ใช่ว่านกทุกชนิดจะอยู่รอดในฤดูหนาว
ด้วยการบินลงไปทางใต้
ไปยังพื้นที่มีสภาพอากาศที่อบอุ่นกว่า
แต่นกบางชนิดไม่ย้ายถิ่นฐาน
เช่น นกคาร์ดินัล นกชิคคาดี และนกบลูเจย์
จะอยู่กับที่ เพื่อที่จะอยู่รอดในความหนาวเย็น
พวกมันต้องดูแลขนของพวกมันเป็นอย่างดี
บางชนิดจะงอกขนใหม่สำหรับฤดูหนาว
นกบางชนิดจะพองขนเพื่อช่วยดักจับ
อากาศรอบ ๆ ตัวเพื่อรักษาความอบอุ่น
การทำความสะอาดขน
ยังช่วยให้ขนนกบางชนิดกันน้ำได้
ด้วยการกระจายน้ำมันจากต่อมใกล้หาง
ไปยังส่วนอื่น ๆ ของร่างกาย
(น้ำมักจะไม่เกาะติดกับไขมัน/น้ำมัน)

นกจะหาที่หลบซ่อนหรือรวมกลุ่มกัน
อยู่ร่วมกับพวกนกชนิดเดียวกันได้อย่างดี
ผลไม้ฤดูหนาวและพืชบางชนิดก็ยังคงออกผล
ซึ่งช่วยเลี้ยงพวกมันได้จนถึงฤดูใบไม้ผลิ

การให้อาหารนกที่เติมอาหารไว้เต็ม
ก็ช่วยชีวิตพวกมันได้เช่นกัน
แต่ต้องทำความสะอาดรางอาหาร
เพื่อป้องกันการหมักหมมเชื้อโรค/เชื้อรา
.
.

คริสต์มาสของปูสีน้ำเงิน

ปูสีน้ำเงิน ที่อาศัยในอ่าวเชซาพีค
จะใช้เวลาในฤดูหนาวในส่วนที่ลึกกว่าของอ่าว
ที่นั่นพวกมันจะขุดลงไปในโคลนใต้น้ำ
และเริ่มเข้าสู่สภาวะจำศีล

“ นี่ไม่ใช่การจำศีลแบบดั้งเดิม
เพราะต่างจากสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมบางชนิด
ปูไม่ได้มีการเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยา
เพื่อปรับเปลี่ยนอุณหภูมิร่างกาย
พวกมันไม่ค่อยเคลื่อนไหว
และระบบเผาผลาญก็ช้าลง
ปูสีน้ำเงินจะอยู่ในสภาพนั้น
จนกว่าอุณหภูมิน้ำจะเริ่มสูงถึง
ประมาณ 50 องศาฟาเรนไฮต์
Matthew Ogburn นักวิจัยอาวุโส
Smithsonian Environmental Research Center
กล่าวกับ Popular Science
.
.

โดดเดี่ยวเหมือนหอยนางรม

หอยนางรมเป็นพวกติดถิ่นม่ายเพื่อน(ไร้)
และโดดเดี่ยวเหมือน Ebenezer Scrooge
(วายร้าย จอมงก จอมขี้เหนียว
ในหนังสือของ Charles Dickens)
หอยเหล่านี้ซึ่งเป็นสัตว์ที่กรองน้ำ
เปลี่ยนน้ำเลวเป็นน้ำดีให้กับชาวโลก
แหล่งหอยนางรมเป็นปราการสำคัญ
ในการป้องกันคลื่น/คลื่นใต้น้ำจากทะเล

หอยสองฝาเหล่านี้ช่วยรักษาน้ำให้สะอาด
ภายในหนึ่งวัน หอยนางรมกรองน้ำ
ให้สะอาดได้มากถึง 50 แกลลอน

(คนเลี้ยงปลาบางแห่ง/พื้นที่
จะใช้เปลือกหอยนางรมใส่ลงในบ่อ
นัยว่าช่วยกรองของเสียจากปลาได้
แต่พอสักพักต้องเปลี่ยนของใหม่
บางคนเลี้ยงหอยน้ำจืด แต่มีปัญหา
ต้องควบคุมปริมาณหอยให้เหมาะสม)

หอยนางรมจะกินอาหารอย่างแรงในฤดูร้อน
เมื่อมีสาหร่ายอยู่มากมายให้กรองออกจากน้ำ
สิ่งนี้ช่วยให้พวกมันสะสม Glycogen
ไว้ใช้เพื่อเอาชีวิตรอดในฤดูหนาว”
ในฤดูหนาว พวกมันจะจำศีล
และอยู่รอดได้ด้วยน้ำตาลที่สะสมไว้
คล้ายกับที่สัตว์เลื้อยคลาน
และสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ
ใช้พลังงานสะสมในระหว่างการจำศีล
.
.

เต่าหายใจทางก้น

เต่าใช้เวลาในฤดูหนาวอยู่ใต้น้ำ
โดยหายใจทางก้น
แม้ว่ามันอาจดูแปลกไปสักหน่อย
สำหรับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอย่างเรา
แต่การหายใจทางก้น
เป็นกลยุทธ์การเอาชีวิตรอดที่สำคัญ

“มันช่วยให้เต่า เช่น เต่ากัดและเต่าลาย
สามารถคงสภาพแข็งตัวอยู่ใต้น้ำแข็ง
และยังคงหายใจได้ใต้น้ำ

กระบวนการนี้เรียกว่า
การหายใจทางช่องทวาร
Cloacal respiration
โดยพวกมันจะแลกเปลี่ยนก๊าซ
ผ่านเนื้อเยื่อที่บุช่องทวาร
ซึ่งเป็นส่วนปลายสุดของระบบย่อยอาหาร
วิธีนี้ช่วยให้พวกมันสามารถอยู่ใต้น้ำได้นานขึ้น
.
.


เรียบเรียง/ที่มา

Popular Science
.
.