เข้าใจอาการและภาวะซึมเศร้าหลังคลอด: สิ่งที่คุณแม่มือใหม่ควรรู้

กระทู้สนทนา

โรคซึมเศร้า สุขภาพจิต สังคมคุณแม่ คลินิกแม่และเด็ก

          ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด โรคซึมเศร้าหลังคลอด และภาวะวิตกกังวลหลังคลอด เป็นเรื่องปกติและสามารถรักษาได้ คุณไม่ได้เจอเรื่องอย่างนี้อยู่คนเดียว

          การนำพาชีวิตใหม่มาสู่โลกเป็นประสบการณ์ที่เปลี่ยนแปลงชีวิตและเปี่ยมไปด้วยอารมณ์ แต่ถึงแม้การคลอดลูกจะเป็นช่วงเวลาที่น่ารื่นรมย์อย่างยิ่ง คุณแม่มือใหม่บางคนก็ต้องเผชิญกับความท้าทายทางอารมณ์ที่ไม่คาดคิดหลังคลอด

          เป็นเรื่องธรรมดาที่ผู้หญิงหลังคลอดจะรู้สึกซึมเศร้าหลังคลอด อย่างไรก็ตาม การซึมเศร้านี้มีตั้งแต่ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอดที่ไม่รุนแรงนัก (baby blues) ไปจนถึงโรคซึมเศร้าหลังคลอดที่รุนแรง (postpartum depression)

ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด (Baby blues)

🔷 เกิดขึ้นได้กับผู้หญิงหลังคลอดมากถึง 80%

🔷 จะเริ่มมีอาการภายในสองสามวันแรกหลังคลอด

🔷 อาการต่าง ๆ ได้แก่ อารมณ์แปรปรวน ร้องไห้โดยไม่มีสาเหตุเป็นพัก ๆ หงุดหงิด รู้สึกหนักใจท่วมท้น และเหนื่อยล้า

🔷 โดยทั่วไปอาการจะคงอยู่ประมาณ 2 สัปดาห์

โรคซึมเศร้าหลังคลอด (Postpartum Depression - PPD)

🔷 เกิดขึ้นกับผู้หญิงหลังคลอดประมาณ 1 ใน 7 คน

🔷 อาการจะคงอยู่นานกว่า 2 สัปดาห์ และอาจเริ่มขึ้นหลังคลอดไปแล้วหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน

🔷 อาการต่าง ๆ ได้แก่:

🔸 ความเศร้าหรือความรู้สึกว่างเปล่าอย่างต่อเนื่อง

🔸 เลิกสนใจหรือไม่เพลิดเพลินกับกิจกรรมต่างๆ

🔸 รู้สึกยากที่จะสร้างความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับทารก

🔸 รู้สึกผิด ไร้ค่า หรือสิ้นหวัง

🔸 รู้สึกเหนื่อยล้าหรือไร้เรี่ยวแรงพลังงาน

🔸 ความอยากอาหารหรือการนอนหลับเปลี่ยนแปลง

🔸 มีความคิดที่จะทำร้ายตนเองหรือทารก (ในกรณีที่รุนแรง)

ภาวะวิตกกังวลหลังคลอด (Postpartum Anxiety - PPA)

🔷 อาจเกิดขึ้นพร้อมกับโรคซึมเศร้าหลังคลอดหรืออาจเกิดแต่ภาวะวิตกกังวลก็ได้

🔷 อาการต่าง ๆ ได้แก่:

🔸 ความกังวลหรือความกลัวอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับสุขภาพของทารก

🔸 ความคิดฟุ้งซ่านวุ่นวายหรือไม่มีสมาธิ

🔸 อาการตื่นตระหนก (หายใจถี่ เจ็บหน้าอก วิงเวียนศีรษะ)

🔸 การนอนหลับผิดปกติโดยไม่ได้เป็นเพราะต้องดูแลความต้องการของทารก

🔸 อาการทางร่างกาย เช่น คลื่นไส้ หรือกระสับกระส่าย

สาเหตุของภาวะเหล่านี้

หลายปัจจัยมีส่วนที่ทำให้เกิดภาวะเหล่านี้ ได้แก่:

🔷 การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน: ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนลดลงหลังคลอด

🔷 การอดนอน

🔷 ความเครียดทางอารมณ์จากการปรับตัวเข้ากับอัตลักษณ์ตัวตนใหม่และความรับผิดชอบใหม่ ๆ

🔷 ประวัติสุขภาพจิตก่อนหน้า (ซึมเศร้า วิตกกังวล)

🔷 ขาดการสนับสนุนกำลังใจจากคู่ครองหรือครอบครัว

🔷 ประสบการณ์การคลอดหรือภาวะแทรกซ้อนที่กระทบกระเทือนจิตใจ

🔷 การตั้งครรภ์ที่ไม่พึงประสงค์หรือไม่ได้วางแผนไว้

🔷 รู้สึกสูญเสียอัตลักษณ์ตัวตน

การรักษา

ข่าวดีก็คือ ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด โรคซึมเศร้าหลังคลอด และภาวะวิตกกังวลสามารถรักษาให้หายได้ วิธีการรักษามีดังนี้:

🔷 การบำบัด

🔸 การบำบัดความคิดและพฤติกรรม (CBT) และการบำบัดสัมพันธภาพระหว่างบุคคล (IPT) มีหลักฐานเชิงประจักษ์และได้ผลดี

🔸 การพูดคุยกับนักบำบัดสามารถช่วยให้จัดการกับอารมณ์และสร้างวิธีการที่จะใช้รับมือได้

🔸 ในบางกรณี จำเป็นที่จะต้องใช้การปรึกษาปัญหาชีวิตสมรสหรือการบำบัดครอบครัวแบบอื่น ๆ ด้วย

🔷 การใช้ยา

🔸 ยาต้านอาการซึมเศร้าและยาคลายความวิตกกังวลมักปลอดภัยในระหว่างให้นมบุตร

🔸 ปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยาทุกครั้ง

🔷 กลุ่มสนับสนุน

🔸 การพูดคุยกับคุณแม่ท่านอื่น ๆ ที่กำลังมีประสบการณ์อย่างเดียวกันอาจเป็นประโยชน์อย่างยิ่ง

แนวทางการดูแลตนเอง

🔷 ให้ความสำคัญกับการนอนหลับเป็นอย่างแรก เมื่อเป็นไปได้

🔷 รับประทานอาหารเป็นมื้อ ๆ ที่สมดุลและดื่มน้ำให้เพียงพอ

🔷 ออกกำลังกายเบา ๆ เช่น เดิน

🔷 ครอบครัวและเพื่อนฝูงสามารถสนับสนุนให้กำลังใจได้

อาการเหล่านี้จะคงอยู่นานแค่ไหน

🔷 ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด: โดยทั่วไปจะอยู่นานได้ถึง 2 สัปดาห์

🔷 โรคซึมเศร้า/ภาวะวิตกกังวลหลังคลอด: ในระยะแรก อาการอาจเริ่มเกิดขึ้นได้ทุกเมื่อในช่วงปีแรก อาจเป็นอยู่หลายเดือน และนานถึงหนึ่งปีหากไม่ได้รับการรักษา

🔷 ถ้าได้รับการรักษา ผู้หญิงส่วนใหญ่จะมีอาการดีขึ้นภายใน 2-4 เดือน

คำแนะนำสำหรับคุณแม่มือใหม่ที่มีโรคซึมเศร้าหลังคลอด

🔷 หากคุณเพิ่งคลอดบุตรและรู้สึกว่าตนเองมีโรคซึมเศร้าหลังคลอด ต่อไปนี้คือขั้นตอนสำคัญที่คุณสามารถทำได้:

🔷 สังเกตอารมณ์ของตนเองทุกวัน เขียนบันทึกประจำวัน หรือแบ่งปันความรู้สึกของคุณกับคนที่ไว้ใจได้

🔷 อย่าเพิกเฉยต่อความเศร้าหรือความกังวลที่มีต่อเนื่อง หากอาการยังคงอยู่เกินสองสัปดาห์ ควรขอความช่วยเหลือ

🔷 นัดหมายตรวจสุขภาพหลังคลอดและปรึกษาแพทย์เรื่องที่มีข้อกังวลทางอารมณ์

🔷 ยอมรับความช่วยเหลือจากครอบครัวและเพื่อนฝูง นี่เป็นช่วงเวลาแห่งการรับ ไม่ใช่แค่การให้

🔷 ฝึกเห็นอกเห็นใจตนเอง การเป็นแม่นั้นเป็นเรื่องยาก เรียกร้องต้องการจากคนเป็นแม่มาก อย่ากดดันตัวเองมากเกินไป

🔷 หลีกเลี่ยงการแยกตัวออกมาอยู่โดดเดี่ยว ติดต่อกับคุณแม่ท่านอื่น ๆ บ้างไม่ว่าจะเป็นทางออนไลน์หรือผ่านกลุ่มคุณแม่ที่อยู่ใกล้เคียง

เมื่อไหร่ควรขอความช่วยเหลือ

หากเคยคิดจะทำร้ายตัวเองหรือลูกน้อย หรือรู้สึกท้อแท้รับมือไม่ไหวโดยสิ้นเชิงและหมดหวัง ให้รีบขอความช่วยเหลือทันที โทรสายด่วนฉุกเฉิน พูดคุยกับคนที่คุณรัก ปรึกษาแพทย์ หรือไปที่ห้องฉุกเฉิน

ข้อคิดทิ้งท้าย

ภาวะอารมณ์เศร้าหลังคลอด โรคซึมเศร้าหลังคลอด และภาวะวิตกกังวลหลังคลอด ไม่ได้สะท้อนถึงความเข้มแข็ง ความรัก หรือคุณค่าของคุณในฐานะแม่ ทั้งหมดนี้เป็นภาวะที่เกิดขึ้นจริงและพบได้บ่อย และสามารถรักษาได้ สิ่งสำคัญที่มีประโยชน์ที่สุดที่คุณสามารถทำได้คือการขอความช่วยเหลือและพูดคุยเกี่ยวกับเรื่องนี้ การสนับสนุนและกำลังใจที่เหมาะสมจะช่วยให้คุณสามารถก้าวข้ามเอาชนะภาวะเหล่านี้ได้
[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้