กระทู้นี้ขอเล่าเป็นนิทานเลยละกันครับ
มันเริ่มตั้งแต่สมัย Hippocrates (ฮิปโปเครติส บิดาแห่งการแพทย์สมัยกรีกโบราณ) เขามีไอเดียการรักษาแบบหนึ่งคือ “similia similibus curantur” แปลเป็นภาษาอังกฤษคือ “Like cures like.” (สิ่งที่เหมือนกันจะเยียวยาสิ่งที่เหมือนกัน) ซึ่งแปลตรงกับสำนวนไทยคือ “หนามยอกก็ต้องเอาหนามบ่ง”
ในมุมของการแพทย์มันหมายความว่าหากเราป่วยด้วยสิ่งไหนก็ต้องใช้สิ่งนั้นมารักษา (เรากำลังพูดถึงยุคกรีกโบราณนะครับ ความคิดทางการแพทย์แบบนี้ถือว่า advanced มาก ๆ สำหรับยุคนั้นแล้ว)
. . . . .
แล้ว hair of the dog มันมาเกี่ยวอะไร? คือมันมาจากอาการ rabies หรือโรคพิษสุนัขบ้า โดยสมัยก่อนมีความเชื่อว่า... หากคุณถูกสุนัขบ้ากัด (a rabid dog bite) ให้เอา “ขน” ของมันมาโปะไว้บนบาดแผล แล้วมันจะช่วยรักษาอาการพิษสุนัขบ้าได้ (เรื่องนี้มีเขียนบันทึกไว้จริง ๆ ครับโดย “พลินีผู้อาวุโส” ในยุคโรมัน)
ต่อมา (คือประมาณพันปีต่อมาเลย) ความเชื่อนี้แพร่หลายที่ประเทศสกอตแลนด์และอีกหลาย ๆ ประเทศแถบยุโรปครับ เราจะสังเกตได้จากมีสำนวนประมาณนี้อยู่ในหลายภาษาเลย เช่นในภาษาฮังการีก็มีสำนวนสุภาษิตประมาณว่า “You may cure the dog’s bite with its fur.” แปลไทยคือ หากถูกหมากัดให้เอาขนมันมารักษาแผล หรือในภาษาฝรั่งเศสก็มีสุภาษิตประมาณ “Cure evil with evil.” (ใช้ปีศาจขับไล่ปีศาจ) และอีกหลาย ๆ ประเทศ (ถ้ายกตัวอย่างทั้งหมดอาจจะยาวมาก มาเข้าประเด็นเราเลยดีกว่า)
. . . . .
เฉลยเลยละกัน! ก่อนอื่นต้องถามก่อนว่าเราเคยฟังเพลงของคุณปอยฝ้าย มาลัยพรไหมครับ? ท่อนที่เขาร้องว่า “จั่งซี่มันต้องถอน” คือคำว่า “ถอน” (ผมก็ไม่แน่ใจว่ามันเป็นสำนวนไหม? แต่ก็เคยได้ยินบ่อย ๆ ในวงเหล้าครับ) มันหมายถึงการแก้อาการเมาค้าง (hangover) ด้วยการดื่มเหล้าในตอนเช้า และนั่นคือความหมายของสำนวน “hair of the dog”
สรุปก็คือ hair of the dog มันถูกใช้ในความหมายเชิงสำนวนแปลว่า “การดื่มเหล้าเพื่อแก้อาการเมาค้าง” นั่นเอง โดยเปรียบกับความเชื่อในยุคโบราณคือการเอาขนของสุนัขมารักษาอาการพิษสุนัขบ้า (หนามยอกก็ต้องเอาหนามบ่ง) นี่แหละครับ (พอรู้ที่มาแล้วมันก็พอจะ make sense อยู่บ้างไม่มากก็น้อยแหละมั้ง am I right?)
. . . . .
เวลาฝรั่งเขาเมาอย่างหนักแล้วตื่นมาดื่มเหล้าต่อในตอนเช้า แล้วเราไปทักเขามาว่า... “Hey bro, you're crazy or what? Last night you were out cold but this morning you’re at it again?!” (คุณจะบ้าหรือเปล่าเนี่ย เมื่อวานคุณเมาแอ๋ (out cold) แต่เช้านี้คุณก็ตื่นมาดื่มอีกแล้วเหรอ?!)
เขาก็อาจจะตอบสั้น ๆ ว่า “Hair of the dog, my friend!” แปลเป็นไทยก็คือ “ก็แค่แก้อาการแฮงค์เหล้าน่ะเพื่อน” นั่นเองครับ
_______________
ก็ไม่ได้การันตีนะว่าเราจะได้ยินสำนวนนี้ไหม แต่เกิดวันหนึ่งมีคนพูดขึ้นมา เราก็สามารถเข้าใจมันได้แล้วครับตอนนี้ (พร้อมรู้ที่มาด้วย!)
"รู้ให้มากกว่าเมื่อวาน"
JGC.
"Hair of the dog" สำนวนประหลาดในภาษาอังกฤษ (มีที่มาที่น่าสนใจ)
มันเริ่มตั้งแต่สมัย Hippocrates (ฮิปโปเครติส บิดาแห่งการแพทย์สมัยกรีกโบราณ) เขามีไอเดียการรักษาแบบหนึ่งคือ “similia similibus curantur” แปลเป็นภาษาอังกฤษคือ “Like cures like.” (สิ่งที่เหมือนกันจะเยียวยาสิ่งที่เหมือนกัน) ซึ่งแปลตรงกับสำนวนไทยคือ “หนามยอกก็ต้องเอาหนามบ่ง”
ในมุมของการแพทย์มันหมายความว่าหากเราป่วยด้วยสิ่งไหนก็ต้องใช้สิ่งนั้นมารักษา (เรากำลังพูดถึงยุคกรีกโบราณนะครับ ความคิดทางการแพทย์แบบนี้ถือว่า advanced มาก ๆ สำหรับยุคนั้นแล้ว)
. . . . .
แล้ว hair of the dog มันมาเกี่ยวอะไร? คือมันมาจากอาการ rabies หรือโรคพิษสุนัขบ้า โดยสมัยก่อนมีความเชื่อว่า... หากคุณถูกสุนัขบ้ากัด (a rabid dog bite) ให้เอา “ขน” ของมันมาโปะไว้บนบาดแผล แล้วมันจะช่วยรักษาอาการพิษสุนัขบ้าได้ (เรื่องนี้มีเขียนบันทึกไว้จริง ๆ ครับโดย “พลินีผู้อาวุโส” ในยุคโรมัน)
ต่อมา (คือประมาณพันปีต่อมาเลย) ความเชื่อนี้แพร่หลายที่ประเทศสกอตแลนด์และอีกหลาย ๆ ประเทศแถบยุโรปครับ เราจะสังเกตได้จากมีสำนวนประมาณนี้อยู่ในหลายภาษาเลย เช่นในภาษาฮังการีก็มีสำนวนสุภาษิตประมาณว่า “You may cure the dog’s bite with its fur.” แปลไทยคือ หากถูกหมากัดให้เอาขนมันมารักษาแผล หรือในภาษาฝรั่งเศสก็มีสุภาษิตประมาณ “Cure evil with evil.” (ใช้ปีศาจขับไล่ปีศาจ) และอีกหลาย ๆ ประเทศ (ถ้ายกตัวอย่างทั้งหมดอาจจะยาวมาก มาเข้าประเด็นเราเลยดีกว่า)
. . . . .
เฉลยเลยละกัน! ก่อนอื่นต้องถามก่อนว่าเราเคยฟังเพลงของคุณปอยฝ้าย มาลัยพรไหมครับ? ท่อนที่เขาร้องว่า “จั่งซี่มันต้องถอน” คือคำว่า “ถอน” (ผมก็ไม่แน่ใจว่ามันเป็นสำนวนไหม? แต่ก็เคยได้ยินบ่อย ๆ ในวงเหล้าครับ) มันหมายถึงการแก้อาการเมาค้าง (hangover) ด้วยการดื่มเหล้าในตอนเช้า และนั่นคือความหมายของสำนวน “hair of the dog”
สรุปก็คือ hair of the dog มันถูกใช้ในความหมายเชิงสำนวนแปลว่า “การดื่มเหล้าเพื่อแก้อาการเมาค้าง” นั่นเอง โดยเปรียบกับความเชื่อในยุคโบราณคือการเอาขนของสุนัขมารักษาอาการพิษสุนัขบ้า (หนามยอกก็ต้องเอาหนามบ่ง) นี่แหละครับ (พอรู้ที่มาแล้วมันก็พอจะ make sense อยู่บ้างไม่มากก็น้อยแหละมั้ง am I right?)
. . . . .
เวลาฝรั่งเขาเมาอย่างหนักแล้วตื่นมาดื่มเหล้าต่อในตอนเช้า แล้วเราไปทักเขามาว่า... “Hey bro, you're crazy or what? Last night you were out cold but this morning you’re at it again?!” (คุณจะบ้าหรือเปล่าเนี่ย เมื่อวานคุณเมาแอ๋ (out cold) แต่เช้านี้คุณก็ตื่นมาดื่มอีกแล้วเหรอ?!)
เขาก็อาจจะตอบสั้น ๆ ว่า “Hair of the dog, my friend!” แปลเป็นไทยก็คือ “ก็แค่แก้อาการแฮงค์เหล้าน่ะเพื่อน” นั่นเองครับ
_______________
ก็ไม่ได้การันตีนะว่าเราจะได้ยินสำนวนนี้ไหม แต่เกิดวันหนึ่งมีคนพูดขึ้นมา เราก็สามารถเข้าใจมันได้แล้วครับตอนนี้ (พร้อมรู้ที่มาด้วย!)
"รู้ให้มากกว่าเมื่อวาน"
JGC.