บทความดังกล่าว มาจาก ปาฐกถาธรรมตอนหนึ่งของ ท่านพุทธทาส อินทปญฺโญ
หวังว่าจะได้รับประโยชน์แก่การพิจารณาสำหรับผู้มีดวงตา
หรือเพื่อจะให้ตาสว่าง
เป็นตาธรรม ไม่มากก็น้อย
ผู้เรียบเรียงเห็นว่าจะเป็นคุณ และเป็นรากฐานให้ก่อกำเนิดความเป็นพุทธะ
หากมาจาก การเข้าใจในเรื่อง แม่ แล้ว ปัจจัยในการเข้าใจและสืบทอดพระศาสนา
ก็จะไม่คลาดเคลื่อนไปไม่ว่าจะในฐานะสาวกหรือฐานะใดก็ตามแต่แล้ว หาได้มีการ
สำคัญ ยกธรรมใด เหนือไปกว่า ปรมัตถธรรมของ ความเป็นแม่ ในดวงใจของลูก
เนื้อความมีดังนี้...
ท่านสาธุชนผู้มีความสนใจในธรรมทั้งหลาย
การบรรยายปาฐกถาธรรมในวันนี้ อาตมาจะบรรยายในหัวข้อว่า
"ปรมัตถวิจารณ์เกี่ยวกับพระคุณของแม่"
บางคนอาจจะนึกสงสัยว่า นี่เป็นการแทรกแซงของการบรรยายเกี่ยวกับ "อิทัปปัจจยตา" หรืออย่างไร
อาตมารู้สึกว่าไม่เป็นการแทรกแซงเพราะว่าถ้ารู้จักปฏิบัติเกี่ยวกับแม่ ให้ถูกต้อง
มันก็เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับ กฎของ "อิทัปปัจจยตา" อยู่นั่นเอง แต่เนื่องจากมีผู้ขอร้องให้พูดเรื่องเกี่ยวกับ แม่
อาตมาก็ต้องยอมรับ เรียกว่าเกรงใจก็ได้ เพราะเรามันทำงานร่วมกัน
และคิดดูอีกทีหนึ่งก็รู้สึกว่า เราก็เป็นคนมี แม่ แม้จะเป็นเด็กหัวหงอก แล้วก็ยังมี ใคร ๆ ก็ยังมีแม่ แม่ยังจำเป็นอยู่
แม้แต่เด็กหัวหงอกที่ต้องรับรู้
ขอให้นึกอย่างนี้กันทุกคน ถ้าเป็นเด็กหัวหงอกแล้วยังสนองคุณของแม่ไม่ได้ก็ดูกระไรอยู่
จึงเป็นสิ่งที่ต้องศึกษาสำหรับเป็นตัวอย่างแก่เด็กที่ยังไม่นุ่งผ้าเลยทีเดียว
1
ทีนี้เราก็ต้องพิจารณากันถึงคำว่า "แม่"
สิ่งแรกที่สุดคือจะต้องพิจารณาก็คือว่า ทำไมภาษาบาลีซึ่งใข้กันอยู่เป็นหลักนี่มีคำว่า "มาตาปิตา" คือแม่พ่อ
ไม่เหมือนกับภาษาไทยที่พูดว่าพ่อแม่
ทั้งที่ประเทศอินเดียเป็นแม่แบบวัฒนธรรมของไทยเราทุกอย่างทุกประการ
ภาษาอินเดียใช้คำว่า "แม่พ่อ" แต่เราก็ยังมาใช้กลับกันว่า "พ่อแม่" ข้อนี้ก็เป็นสิ่งที่ควรจะพิจารณาว่า
ทำไมภาษาบาลีโดยเฉพาะจึงใช้คำว่า "แม่พ่อ"
อาตมาเห็นว่า เพราะ "แม่" มาก่อนถึงก่อน หรือสอนแก่ลูกก่อนแก่ลูกเล็ก ๆ นั้น ทำให้นึกถึง "แม่" ก่อน "พ่อ"
หรือจะดูอีกทีว่าเด็กทารกเขาจะออกเสียงว่า "แม่" ได้ง่ายกว่า "พ่อ" คือออกเสียงคำว่า "ม่ะ" ได้ง่ายกว่า "ป้ะ"
ออกเสียง ม.ง่ายกว่าออกเสียงป. เด็กคงจะพูดคำว่า "แม่" ได้ดีกว่าคำว่า "พ่อ"ก็ได้
และเมื่อดูพฤติการณ์ทั่วไปแล้ว
แม่มาก่อนพ่อ สรุปความแล้วก็อาจจะได้เป็นว่า พ่อสร้างชีวิต แม่สร้างวิญญาณ
ข้อนี้ขอให้สนใจกันสักหน่อยว่า "แม่" สร้างวิญญาณของลูกได้อย่างไร
(มีต่อ)
ปรมัตถวิจารณ์เกี่ยวกับพระคุณแม่
เป็นตาธรรม ไม่มากก็น้อย
"ปรมัตถวิจารณ์เกี่ยวกับพระคุณของแม่"