จริง ๆ ก็เคยเจอมาหลายเคสครับ แต่ขอยกตัวอย่างกรณีที่จะทำให้เราเห็นภาพชัดเจนที่สุด (จากปสก.ที่เจอมากับนักเรียนตัวเอง)
- ลูกศิษย์ A (นามสมมติ) อยู่เมืองนอกตั้งแต่เกิด มาไทยบ้างแต่ไม่เคยอยู่ยาว (พ่อแม่เป็นคนไทยที่ย้ายไปอยู่เมืองนอก)
👉 ลูกศิษย์ A คนนี้พูดภาษาอังกฤษแบบ native speaker (สำเนียงแบบ Multicultural London English เพราะโตที่ลอนดอน) แต่ก็ยังพูดไทยชัดแบบ native speaker
- ลูกศิษย์ B อยู่เมืองไทยตั้งแต่เกิด ไปเที่ยวนอกบ้างแต่ไม่เคยอยู่ยาว เรียนอินเตอร์ตั้งแต่อนุบาลจนม.ปลาย
👉 ลูกศิษย์ B คนนี้พูดภาษาอังกฤษแบบ native speaker เหมือนกันครับ (แต่เป็นสำเนียงแบบ non-regional accent) และก็ยังพูดไทยชัดแบบ native speaker ด้วยเช่นกัน
. . . . .
ที่ผมเห็นความแตกต่างคือ...
- คนที่โตที่เมืองนอกจะมีสำเนียงท้องถิ่น (regional accent) ตามที่ที่ตัวเองเติบโตมาครับ เช่นลูกศิษย์ A คนนี้โตที่ลอนดอน UK (แม้พ่อแม่เขาเป็นคนไทยไม่ได้มีสำเนียง native) ตัวเด็กเองเลย pick up สำเนียงแบบ MLE (Multicultural London English) มา คือเป็นสำเนียงที่ผสม ๆ ระหว่าง Londoner และ Cockney + การคำสแลงวัยรุ่น การออกเสียงแบบคนผิวสีในบางคำ (เพราะ UK Rap กำลังมามาก ๆ ครับตอนนี้ เด็กอังกฤษติดมาก เช่น Dave กับ Central Cee ทำให้วัยรุ่นส่วนใหญ่ปรับสำเนียงตาม)
- แต่ที่น่าสนใจคือลูกศิษย์คนที่โตเมืองไทยครับ ผมบอกว่า B เองก็มีสำเนียงแบบ native speaker เหมือนกัน แต่มันเป็นสำเนียงแบบ "non-regional" (เป็นคีย์เวิร์ดที่สำคัญเลย) หากเราเคยฟังผู้ประกาศข่าวจากช่อง CNN หรือ BBC สมัยก่อน เราอาจจะรู้สึกว่าโทนเสียงเขาคล้าย ๆ กันหมดเลย สมัยก่อนเราเรียกโทนการพูดแบบนั้นว่า "สำเนียงนักข่าว" (the newscaster's voice) ครับ
แม้กระทั่งสำหรับตัวผมเอง (ที่ค่อนข้างแม่นเรื่องการเดาบ้านเกิดของคนจากสำเนียง) บางครั้งยังเดาไม่ออกเลยว่าผู้ประกาศข่าวแต่ละคนเป็นคนที่ไหน นั่นแหละครับคือสำเนียงแบบ non-regional คือเป็นสำเนียงที่ไม่มีกลิ่นอายสำเนียงท้องถิ่นอยู่เลย ฟังแล้วเป็นการออกเสียงแบบมาตรฐานทั่วไป แต่ไม่ได้ฟังเหมือนหุ่นยนต์นะครับ! คือสำเนียงก็เหมือน native speaker ทั่วไปนี่แหละ เพียงแต่เราจะบอกไม่ได้ว่าเขาเป็นคนที่ไหน เพราะมันไม่มี feature ของ regional accent ใด ๆ อยู่ในนั้นเลย (นอกจากเขาจะเผลอหรือมัน slip ออกมา)
และนี่คือสำเนียงของลูกศิษย์ B ที่โตมาในสภาพแวดล้อมแบบอังกฤษแต่ยังอยู่ในเมืองไทยและเรียนในระบบการศึกษา (to a certain degree) ไทยครับ
. . . . .
ที่นี้มันมีอีกเคสที่ผมกำลังพยายามหาคำตอบอยู่...
- กรณีที่บางคนไปอยู่เมืองนอกประมาณ 3 - 5 ปีแล้วกลับมาไทยแต่พูดไทยไม่ชัด แต่สำเนียงอังกฤษก็ยังไม่ใช่แบบ native speaker (ไม่ใช่ทั้งในแบบ regional และ non-regional) คือไปอยู่เมืองนอกแล้วกลับมาพูดไทยไม่ชัดแต่ภาษาอังกฤษก็ไม่ได้สำเนียงดีขึ้นเลย
ผมคิดว่าอาจจะมีหลายปัจจัยครับ แต่หนึ่งในนั้นอาจจะเป็นเพราะว่า "เขาพูดไทยไม่ชัดอยู่แล้ว" แต่เราแค่ไม่เคยสังเกตหรือใส่ใจขนาดนั้น จนวันนึงมันมีปัจจัยให้เราสังเกตมากกว่าปกติ ปัจจัยนั้นก็คือการที่เขาเพิ่งกลับจากเมืองนอก แล้วเราคาดหวังว่าเขาจะพูดอังกฤษชัดขึ้น ในใจลึก ๆ จึงอนุมานไปแล้วว่ามันอาจจะมีความเป็นไปได้ว่าเขาจะพูดไทยไม่ชัดเหมือนเดิมเพราะคงจะได้ใช้แต่ภาษาอังกฤษตอนอยู่เมืองนอก มันก็เลยทำให้เราสังเกตการพูดของเขามากกว่าปกติจนพบว่าเขาออกเสียงคำนั้นคำนี้ไม่ชัด (ทั้ง ๆ ที่เขาออกเสียงเหมือนเดิมเลย)
มันก็เป็นไปได้ครับ...
หรืออาจเป็นกรณีที่อีกฝ่ายกลับมาไทยแล้วพูดไทยไม่ชัดจริง ๆ (แบบว่าเราไม่ได้คิดไปเอง) อาจเพราะตอนไปอยู่เมืองนอกเขาพูดภาษาอังกฤษเยอะจริง ๆ (แต่คือมันก็ต้องเยอะมาก ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ เลยครับ) เช่นอาจจะได้ไปทำงานเป็นพนักงานโปรโมทสินค้า แล้วเดินสายทำงานทุกวัน พูดอังกฤษออกไมค์ทุกวัน แบบนั้นก็ไม่แปลกใจเลยถ้าจะกลับมาไทยแล้วพูดไทยไม่ชัด
ส่วนปัจจัยเรื่องสภาพอากาศ ของกิน และอื่น ๆ ก็อาจส่งผลได้ครับ (แต่เรื่องนี้ผมยังไม่ได้อ่านดูงานวิจัยสักเท่าไร เลยไม่รู้ว่ามันมีผลมากหรือน้อย) ก็เห็นใจครับ ไม่อยากให้เราฟันธงว่าบางคนเขา "กระแดะ" ทำเป็นพูดไทยไม่ชัด เพราะมันก็มึความเป็นไปได้จริง ๆ แต่ทั้งนี้ก็ให้ดูปัจจัยอื่น ๆ ประกอบด้วยละกัน
(เพื่อน ๆ มีความเห็นอย่างไรบ้างครับกับคนที่ไปเมืองนอกแล้วกลับมาพูดไทยไม่ชัด?)
"รู้ให้มากกว่าเมื่อวาน"
JGC. ✌🙌
ประเด็นเรื่องไปอยู่เมืองนอกแล้วกลับมาพูดไทยไม่ชัด...
- ลูกศิษย์ A (นามสมมติ) อยู่เมืองนอกตั้งแต่เกิด มาไทยบ้างแต่ไม่เคยอยู่ยาว (พ่อแม่เป็นคนไทยที่ย้ายไปอยู่เมืองนอก)
👉 ลูกศิษย์ A คนนี้พูดภาษาอังกฤษแบบ native speaker (สำเนียงแบบ Multicultural London English เพราะโตที่ลอนดอน) แต่ก็ยังพูดไทยชัดแบบ native speaker
- ลูกศิษย์ B อยู่เมืองไทยตั้งแต่เกิด ไปเที่ยวนอกบ้างแต่ไม่เคยอยู่ยาว เรียนอินเตอร์ตั้งแต่อนุบาลจนม.ปลาย
👉 ลูกศิษย์ B คนนี้พูดภาษาอังกฤษแบบ native speaker เหมือนกันครับ (แต่เป็นสำเนียงแบบ non-regional accent) และก็ยังพูดไทยชัดแบบ native speaker ด้วยเช่นกัน
. . . . .
ที่ผมเห็นความแตกต่างคือ...
- คนที่โตที่เมืองนอกจะมีสำเนียงท้องถิ่น (regional accent) ตามที่ที่ตัวเองเติบโตมาครับ เช่นลูกศิษย์ A คนนี้โตที่ลอนดอน UK (แม้พ่อแม่เขาเป็นคนไทยไม่ได้มีสำเนียง native) ตัวเด็กเองเลย pick up สำเนียงแบบ MLE (Multicultural London English) มา คือเป็นสำเนียงที่ผสม ๆ ระหว่าง Londoner และ Cockney + การคำสแลงวัยรุ่น การออกเสียงแบบคนผิวสีในบางคำ (เพราะ UK Rap กำลังมามาก ๆ ครับตอนนี้ เด็กอังกฤษติดมาก เช่น Dave กับ Central Cee ทำให้วัยรุ่นส่วนใหญ่ปรับสำเนียงตาม)
- แต่ที่น่าสนใจคือลูกศิษย์คนที่โตเมืองไทยครับ ผมบอกว่า B เองก็มีสำเนียงแบบ native speaker เหมือนกัน แต่มันเป็นสำเนียงแบบ "non-regional" (เป็นคีย์เวิร์ดที่สำคัญเลย) หากเราเคยฟังผู้ประกาศข่าวจากช่อง CNN หรือ BBC สมัยก่อน เราอาจจะรู้สึกว่าโทนเสียงเขาคล้าย ๆ กันหมดเลย สมัยก่อนเราเรียกโทนการพูดแบบนั้นว่า "สำเนียงนักข่าว" (the newscaster's voice) ครับ
แม้กระทั่งสำหรับตัวผมเอง (ที่ค่อนข้างแม่นเรื่องการเดาบ้านเกิดของคนจากสำเนียง) บางครั้งยังเดาไม่ออกเลยว่าผู้ประกาศข่าวแต่ละคนเป็นคนที่ไหน นั่นแหละครับคือสำเนียงแบบ non-regional คือเป็นสำเนียงที่ไม่มีกลิ่นอายสำเนียงท้องถิ่นอยู่เลย ฟังแล้วเป็นการออกเสียงแบบมาตรฐานทั่วไป แต่ไม่ได้ฟังเหมือนหุ่นยนต์นะครับ! คือสำเนียงก็เหมือน native speaker ทั่วไปนี่แหละ เพียงแต่เราจะบอกไม่ได้ว่าเขาเป็นคนที่ไหน เพราะมันไม่มี feature ของ regional accent ใด ๆ อยู่ในนั้นเลย (นอกจากเขาจะเผลอหรือมัน slip ออกมา)
และนี่คือสำเนียงของลูกศิษย์ B ที่โตมาในสภาพแวดล้อมแบบอังกฤษแต่ยังอยู่ในเมืองไทยและเรียนในระบบการศึกษา (to a certain degree) ไทยครับ
. . . . .
ที่นี้มันมีอีกเคสที่ผมกำลังพยายามหาคำตอบอยู่...
- กรณีที่บางคนไปอยู่เมืองนอกประมาณ 3 - 5 ปีแล้วกลับมาไทยแต่พูดไทยไม่ชัด แต่สำเนียงอังกฤษก็ยังไม่ใช่แบบ native speaker (ไม่ใช่ทั้งในแบบ regional และ non-regional) คือไปอยู่เมืองนอกแล้วกลับมาพูดไทยไม่ชัดแต่ภาษาอังกฤษก็ไม่ได้สำเนียงดีขึ้นเลย
ผมคิดว่าอาจจะมีหลายปัจจัยครับ แต่หนึ่งในนั้นอาจจะเป็นเพราะว่า "เขาพูดไทยไม่ชัดอยู่แล้ว" แต่เราแค่ไม่เคยสังเกตหรือใส่ใจขนาดนั้น จนวันนึงมันมีปัจจัยให้เราสังเกตมากกว่าปกติ ปัจจัยนั้นก็คือการที่เขาเพิ่งกลับจากเมืองนอก แล้วเราคาดหวังว่าเขาจะพูดอังกฤษชัดขึ้น ในใจลึก ๆ จึงอนุมานไปแล้วว่ามันอาจจะมีความเป็นไปได้ว่าเขาจะพูดไทยไม่ชัดเหมือนเดิมเพราะคงจะได้ใช้แต่ภาษาอังกฤษตอนอยู่เมืองนอก มันก็เลยทำให้เราสังเกตการพูดของเขามากกว่าปกติจนพบว่าเขาออกเสียงคำนั้นคำนี้ไม่ชัด (ทั้ง ๆ ที่เขาออกเสียงเหมือนเดิมเลย)
มันก็เป็นไปได้ครับ...
หรืออาจเป็นกรณีที่อีกฝ่ายกลับมาไทยแล้วพูดไทยไม่ชัดจริง ๆ (แบบว่าเราไม่ได้คิดไปเอง) อาจเพราะตอนไปอยู่เมืองนอกเขาพูดภาษาอังกฤษเยอะจริง ๆ (แต่คือมันก็ต้องเยอะมาก ๆ ๆ ๆ ๆ ๆ เลยครับ) เช่นอาจจะได้ไปทำงานเป็นพนักงานโปรโมทสินค้า แล้วเดินสายทำงานทุกวัน พูดอังกฤษออกไมค์ทุกวัน แบบนั้นก็ไม่แปลกใจเลยถ้าจะกลับมาไทยแล้วพูดไทยไม่ชัด
ส่วนปัจจัยเรื่องสภาพอากาศ ของกิน และอื่น ๆ ก็อาจส่งผลได้ครับ (แต่เรื่องนี้ผมยังไม่ได้อ่านดูงานวิจัยสักเท่าไร เลยไม่รู้ว่ามันมีผลมากหรือน้อย) ก็เห็นใจครับ ไม่อยากให้เราฟันธงว่าบางคนเขา "กระแดะ" ทำเป็นพูดไทยไม่ชัด เพราะมันก็มึความเป็นไปได้จริง ๆ แต่ทั้งนี้ก็ให้ดูปัจจัยอื่น ๆ ประกอบด้วยละกัน
(เพื่อน ๆ มีความเห็นอย่างไรบ้างครับกับคนที่ไปเมืองนอกแล้วกลับมาพูดไทยไม่ชัด?)
"รู้ให้มากกว่าเมื่อวาน"
JGC. ✌🙌