.
.
2025 Nobel Prize
in Chemistry winners
Susumu Kitagawa
Richard Robson
and Omar M. Yaghi
© Ill. Niklas Elmehed.
© Nobel Prize Outreach
.
.
.
.
.
.
.
.
รางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2025
คว้าโดย นักวิทยาศาสตร์ 3 ท่าน
ผู้พัฒนาวัสดุที่เหมือนหลุดมาจากหนัง
แฮร์รี่ พอตเตอร์ Harry Plotter
Susumu Kitagawa
Kyoto University in Japan
Richard Robson
University of Melbourne in Australia
Omar M. Yaghi
University of California, Berkeley
.
.
.
.
.
Announcement of the 2025
Nobel Prize in Chemistry
.
.
ประธานคณะกรรมการโนเบลสาขาเคมี
กล่าวในการแถลงข่าวประกาศรางวัลว่า
" โครงข่ายที่พัฒนาขึ้นนี้ประกอบด้วย
วัสดุใหม่ที่สามารถกักเก็บก๊าซ
ในปริมาณมากไว้ในพื้นที่เล็ก ๆ ได้
เกือบจะเหมือนกับกระเป๋าถือ
ของ Hermione Granger
ใน Harry Potter "
.
ในชุดนวนิยายแฮร์รี่ พอตเตอร์
ตัวละครเฮอร์ไมโอนี่ เกรนเจอร์
มีกระเป๋าถือวิเศษที่สามารถบรรจุวัตถุ
ได้มากกว่าขนาดที่ควรจะเป็น
กระเป๋าถือใบนี้เปรียบเสมือน
ยาน
Tardis ในเรื่อง Doctor Who
.
.
.
.
.
Doctor Who. How The Tardis Works
.
.
แม้ว่าโครงสร้างโมเลกุลใหม่ที่พัฒนา
โดยผู้ได้รับรางวัลโนเบลเคมี 2025
จะไม่สามารถ
ฝ่าฝืนกฎของฟิสิกส์ ได้
เหมือนกระเป๋าของเฮอร์ไมโอนี่
แต่หลักการทำงานของมัน
มีความคล้ายคลึงกัน
โครงข่ายโลหะอินทรีย์
Metal-Organic Frameworks - MOFs
ประกอบด้วย
ไอออนของโลหะ
ที่เชื่อมต่อกันด้วย
โมเลกุลอินทรีย์ ที่ยาว
ไอออนและโมเลกุลเหล่านี้
จัดเรียงตัวในลักษณะที่ก่อให้เกิด
ผลึกที่มีโพรงขนาดใหญ่
ซึ่งสามารถนำไปใช้ใน
การกักเก็บและดูดซับสารต่าง ๆ ได้
.
.
.
.
เมื่อวันพุธที่ 8 ตุลาคม 2025
ราชบัณฑิตยสภาวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน
ได้ประกาศชื่อผู้ได้รับรางวัล
ที่กรุงสตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน
นี่เป็นรางวัลโนเบลสาขาเคมีครั้งที่ 117
และพร้อมกับเงินรางวัล 11 ล้านโครนสวีเดน
(ประมาณ 1.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ)
" ผมรู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่ง
ที่งานวิจัยอันยาวนานของเรา
ได้รับการยอมรับ
ศักยภาพการใช้งานที่สำคัญที่สุดของงานนี้
คือ การแยกวัสดุออกจากอากาศ
ซึ่งมีองค์ประกอบส่วนใหญ่
สำหรับวัสดุที่สำคัญของเรา “
Susumu Kitagawa
กล่าวทางโทรศัพท์ในการแถลงข่าว
เริ่มต้นในปี 1989
งานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์เหล่านี้
เมื่อ Richard Robson
ได้รวมอะตอมทองแดง
ที่มีประจุบวกเข้ากับโมเลกุลสี่แขน
เพื่อสร้างผลึกที่มีพื้นที่กว้างขวาง
คล้ายกับเพชรที่เต็มไปด้วย
ช่องเล็ก ๆ นับไม่ถ้วน
Susumu Kitagawa กับ
Omar M. Yaghi
ได้ต่อยอดงานนี้ในช่วงปี 1992 - 2003
โดยแสดงให้เห็นว่า
ก๊าซสามารถไหลเข้าและออก
จากโครงข่ายโลหะอินทรีย์นี้ได้
พร้อมทั้งทำให้โครงข่าย
มีความเสถียร ยืดหยุ่น
และสามารถปรับเปลี่ยน
เพื่อให้ได้คุณสมบัติเฉพาะตัวมากขึ้น
นับตั้งแต่การค้นพบเหล่านี้
นักวิจัยคนอื่น ๆ ได้พัฒนา
โครงข่ายโลหะอินทรีย์
ขึ้นมามากมายนับไม่ถ้วน
โดยนำไปใช้ในการดักจับ
ก๊าซพิษที่จำเป็นในการผลิตสารกึ่งตัวนำ
การเก็บเกี่ยวน้ำจากอากาศในทะเลทราย
การเร่งปฏิกิริยาเคมี
การย่อยสลายสารเคมี
และมลพิษที่เป็นอันตราย
ซึ่งรวมถึงพลาสติก
PFA
ที่เป็น สารเคมีตลอดกาล
สารปนเปื้อนจากยา และอาวุธเคมี
.
.
.
.
แต่การประยุกต์ใช้ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด
ของโครงข่ายเหล่านี้อาจจะอยู่ในอนาคต
ขณะนี้กำลังมีการทดสอบ
นำไปใช้ในการดักจับ
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
ที่ปล่อยออกมาจากโรงงานและโรงไฟฟ้า
" ความฝันของผม คือ
การดักจับอากาศ
และแยกองค์ประกอบในอากาศ
ตัวอย่างเช่น การแยก CO2
หรือออกซิเจน หรือน้ำ
และเปลี่ยนสิ่งเหล่านี้ให้เป็น
วัสดุที่มีประโยชน์โดยใช้พลังงานหมุนเวียน "
Susumu Kitagawa กล่าวสรุป
.
เรียบเรียง/ที่มา
Livescience
.
.
หมายเหตุ
กระเป๋าของเฮอร์ไมโอนี
ในเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์
มีลักษณะพิเศษคือ
มีขนาดภายในใหญ่กว่า
ขนาดภายนอกมาก
ซึ่ง
ฝ่าฝืนกฎฟิสิกส์ อย่างมาก
เพราะตามกฎฟิสิกส์
ธรรมดาวัตถุหนึ่ง
จะต้องมีขนาดและปริมาตรคงที่
หรือเปลี่ยนแปลงรูปทรงได้
ตามกฎทางเรขาคณิต
และกายภาพทั่วไป
ไม่สามารถมีพื้นที่ภายใน
ขนาดใหญ่กว่าภายนอกได้
มีการเปรียบเทียบว่า
กระเป๋าเฮอร์ไมโอนี
อาจเกิดจากเวทมนตร์
ที่ใช้เสกขยายพื้นที่ภายใน
(Undetectable Extension Charm)
ทำให้เกิดช่องว่างหรือจักรวาลย่อยในกระเป๋า
ซึ่งเป็นแนวคิดที่ไม่มีหลักฐานหรือคำอธิบาย
ในฟิสิกส์ที่เป็นวิทยาศาสตร์รองรับได้จริง
กระเป๋านี้ขัดแย้งกับกฎฟิสิกส์พื้นฐาน
เช่น กฎอนุรักษ์มวลและพลังงาน
และกฎทางเรขาคณิตปกติ
เพราะมันสามารถบรรจุสิ่งของจำนวนมาก
ในพื้นที่ภายในที่ไม่สมเหตุสมผล
กับขนาดภายนอกในโลกความจริง
แต่เรื่องนี้ได้รับการอธิบาย
โดยเวทมนตร์ในโลกของแฮร์รี่ พอตเตอร์
ซึ่งอยู่นอกเหนือกฎฟิสิกส์ธรรมดา
(ธรรมดา ที่ไม่ธรรมดา/ยกเว้นกฏฟิสิกส์)
วัสดุที่เหมือนหลุดมาจาก แฮร์รี่ พอตเตอร์ คว้ารางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2025
.
2025 Nobel Prize
in Chemistry winners
Susumu Kitagawa
Richard Robson
and Omar M. Yaghi
© Ill. Niklas Elmehed.
© Nobel Prize Outreach
.
.
.
.
.
.
.
.
รางวัลโนเบลสาขาเคมีประจำปี 2025
คว้าโดย นักวิทยาศาสตร์ 3 ท่าน
ผู้พัฒนาวัสดุที่เหมือนหลุดมาจากหนัง
แฮร์รี่ พอตเตอร์ Harry Plotter
Susumu Kitagawa
Kyoto University in Japan
Richard Robson
University of Melbourne in Australia
Omar M. Yaghi
University of California, Berkeley
.
.
.
.
Announcement of the 2025
Nobel Prize in Chemistry
.
.
Heiner Linke
ประธานคณะกรรมการโนเบลสาขาเคมี
กล่าวในการแถลงข่าวประกาศรางวัลว่า
" โครงข่ายที่พัฒนาขึ้นนี้ประกอบด้วย
วัสดุใหม่ที่สามารถกักเก็บก๊าซ
ในปริมาณมากไว้ในพื้นที่เล็ก ๆ ได้
เกือบจะเหมือนกับกระเป๋าถือ
ของ Hermione Granger
ใน Harry Potter "
.
.
.
.
.
.
.
.
.
ในชุดนวนิยายแฮร์รี่ พอตเตอร์
ตัวละครเฮอร์ไมโอนี่ เกรนเจอร์
มีกระเป๋าถือวิเศษที่สามารถบรรจุวัตถุ
ได้มากกว่าขนาดที่ควรจะเป็น
กระเป๋าถือใบนี้เปรียบเสมือน
ยาน Tardis ในเรื่อง Doctor Who
.
.
.
.
Doctor Who. How The Tardis Works
.
.
แม้ว่าโครงสร้างโมเลกุลใหม่ที่พัฒนา
โดยผู้ได้รับรางวัลโนเบลเคมี 2025
จะไม่สามารถ ฝ่าฝืนกฎของฟิสิกส์ ได้
เหมือนกระเป๋าของเฮอร์ไมโอนี่
แต่หลักการทำงานของมัน
มีความคล้ายคลึงกัน
โครงข่ายโลหะอินทรีย์
Metal-Organic Frameworks - MOFs
ประกอบด้วย
ไอออนของโลหะ
ที่เชื่อมต่อกันด้วย
โมเลกุลอินทรีย์ ที่ยาว
ไอออนและโมเลกุลเหล่านี้
จัดเรียงตัวในลักษณะที่ก่อให้เกิด
ผลึกที่มีโพรงขนาดใหญ่
ซึ่งสามารถนำไปใช้ใน
การกักเก็บและดูดซับสารต่าง ๆ ได้
.
.
.
เมื่อวันพุธที่ 8 ตุลาคม 2025
ราชบัณฑิตยสภาวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน
ได้ประกาศชื่อผู้ได้รับรางวัล
ที่กรุงสตอกโฮล์ม ประเทศสวีเดน
นี่เป็นรางวัลโนเบลสาขาเคมีครั้งที่ 117
และพร้อมกับเงินรางวัล 11 ล้านโครนสวีเดน
(ประมาณ 1.2 ล้านดอลลาร์สหรัฐ)
" ผมรู้สึกเป็นเกียรติอย่างยิ่ง
ที่งานวิจัยอันยาวนานของเรา
ได้รับการยอมรับ
ศักยภาพการใช้งานที่สำคัญที่สุดของงานนี้
คือ การแยกวัสดุออกจากอากาศ
ซึ่งมีองค์ประกอบส่วนใหญ่
สำหรับวัสดุที่สำคัญของเรา “
Susumu Kitagawa
กล่าวทางโทรศัพท์ในการแถลงข่าว
เริ่มต้นในปี 1989
งานวิจัยของนักวิทยาศาสตร์เหล่านี้
เมื่อ Richard Robson
ได้รวมอะตอมทองแดง
ที่มีประจุบวกเข้ากับโมเลกุลสี่แขน
เพื่อสร้างผลึกที่มีพื้นที่กว้างขวาง
คล้ายกับเพชรที่เต็มไปด้วย
ช่องเล็ก ๆ นับไม่ถ้วน
Susumu Kitagawa กับ
Omar M. Yaghi
ได้ต่อยอดงานนี้ในช่วงปี 1992 - 2003
โดยแสดงให้เห็นว่า
ก๊าซสามารถไหลเข้าและออก
จากโครงข่ายโลหะอินทรีย์นี้ได้
พร้อมทั้งทำให้โครงข่าย
มีความเสถียร ยืดหยุ่น
และสามารถปรับเปลี่ยน
เพื่อให้ได้คุณสมบัติเฉพาะตัวมากขึ้น
นับตั้งแต่การค้นพบเหล่านี้
นักวิจัยคนอื่น ๆ ได้พัฒนา
โครงข่ายโลหะอินทรีย์
ขึ้นมามากมายนับไม่ถ้วน
โดยนำไปใช้ในการดักจับ
ก๊าซพิษที่จำเป็นในการผลิตสารกึ่งตัวนำ
การเก็บเกี่ยวน้ำจากอากาศในทะเลทราย
การเร่งปฏิกิริยาเคมี
การย่อยสลายสารเคมี
และมลพิษที่เป็นอันตราย
ซึ่งรวมถึงพลาสติก PFA
ที่เป็น สารเคมีตลอดกาล
สารปนเปื้อนจากยา และอาวุธเคมี
.
.
.
แต่การประยุกต์ใช้ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด
ของโครงข่ายเหล่านี้อาจจะอยู่ในอนาคต
ขณะนี้กำลังมีการทดสอบ
นำไปใช้ในการดักจับ
ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์
ที่ปล่อยออกมาจากโรงงานและโรงไฟฟ้า
" ความฝันของผม คือ
การดักจับอากาศ
และแยกองค์ประกอบในอากาศ
ตัวอย่างเช่น การแยก CO2
หรือออกซิเจน หรือน้ำ
และเปลี่ยนสิ่งเหล่านี้ให้เป็น
วัสดุที่มีประโยชน์โดยใช้พลังงานหมุนเวียน "
Susumu Kitagawa กล่าวสรุป
.
เรียบเรียง/ที่มา
Livescience
.
.
.
Metal ion
.
.
.
กระเป๋าของเฮอร์ไมโอนี
หมายเหตุ
กระเป๋าของเฮอร์ไมโอนี
ในเรื่องแฮร์รี่ พอตเตอร์
มีลักษณะพิเศษคือ
มีขนาดภายในใหญ่กว่า
ขนาดภายนอกมาก
ซึ่ง ฝ่าฝืนกฎฟิสิกส์ อย่างมาก
เพราะตามกฎฟิสิกส์
ธรรมดาวัตถุหนึ่ง
จะต้องมีขนาดและปริมาตรคงที่
หรือเปลี่ยนแปลงรูปทรงได้
ตามกฎทางเรขาคณิต
และกายภาพทั่วไป
ไม่สามารถมีพื้นที่ภายใน
ขนาดใหญ่กว่าภายนอกได้
มีการเปรียบเทียบว่า
กระเป๋าเฮอร์ไมโอนี
อาจเกิดจากเวทมนตร์
ที่ใช้เสกขยายพื้นที่ภายใน
(Undetectable Extension Charm)
ทำให้เกิดช่องว่างหรือจักรวาลย่อยในกระเป๋า
ซึ่งเป็นแนวคิดที่ไม่มีหลักฐานหรือคำอธิบาย
ในฟิสิกส์ที่เป็นวิทยาศาสตร์รองรับได้จริง
กระเป๋านี้ขัดแย้งกับกฎฟิสิกส์พื้นฐาน
เช่น กฎอนุรักษ์มวลและพลังงาน
และกฎทางเรขาคณิตปกติ
เพราะมันสามารถบรรจุสิ่งของจำนวนมาก
ในพื้นที่ภายในที่ไม่สมเหตุสมผล
กับขนาดภายนอกในโลกความจริง
แต่เรื่องนี้ได้รับการอธิบาย
โดยเวทมนตร์ในโลกของแฮร์รี่ พอตเตอร์
ซึ่งอยู่นอกเหนือกฎฟิสิกส์ธรรมดา
(ธรรมดา ที่ไม่ธรรมดา/ยกเว้นกฏฟิสิกส์)