ชวนอ่าน หนังสือ “เมื่อใกล้จะสิ้นแสงตะวัน” หนังสืออนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร

กระทู้คำถาม

ชีวประวัติบุคคล ประวัติศาสตร์ศิลป์ ประวัติศาสตร์ไทย ศาสนาพุทธ วัดสระเกศ

ชวนอ่าน หนังสือ “เมื่อใกล้จะสิ้นแสงตะวัน” หนังสืออนุสรณ์เนื่องในงานพระราชทานเพลิงศพท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร (พ.ศ. ๒๔๗๐-๒๕๖๘)

ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส วันเสาร์ที่ ๓๐ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๘

“เมื่อใกล้จะสิ้นแสงตะวัน” หนังสือที่เป็นดั่งจดหมายเหตุอัตชีวประวัติของท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร ที่เขียนด้วยตัวท่านเอง ท่วงทำนองของภาษาหนังสือ มีความงาม สะอาด สุภาพ เรื่อยรินเหมือนแม่น้ำเจ้าพระยา ราวกับฉายภาพตัวท่านเองออกมาวางไว้เป็นตัวหนังสือ

นอกจากท่านจะเล่าเกี่ยวกับการบริหารราชการแผ่นดิน และประวัติศาสตร์ของประเทศ แล้ว หนังสือ ”เมื่อใกล้จะสิ้นแสงตะวัน“ ยังได้รวบรวมเรื่องอื่น ๆ อีกมากมายเอาไว้ โดยเฉพาะเรื่อง “โหราศาสตร์” ซึ่งบุคคลโดยทั่วไปจะไม่รู้อัจฉริยภาพด้านนี้ของท่าน แต่ผู้ที่อยู่ในแวดวงโหราศาสตร์ จะทราบดีว่า ท่านอาจารย์เป็นนักโหราศาสตร์ชั้นครู อีกทั้งยังมีอัธยาศัยเปี่ยมด้วยความกรุณาในการให้คำแนะนำเคล็ดการเรียนวิชาโหราศาสตร์แก่ผู้ที่สนใจ จนผู้อยู่ในแวดวงโหราศาสตร์ ยกให้ท่านเป็นครูโหราศาสตร์ท่านหนึ่ง ซึ่งปรากฏเกียรติคุณเป็นที่ประจักษ์อยู่จนถึงปัจจุบัน

ท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร ให้ความเคารพต่อเจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช (อยู่ ญาโณทยมหาเถระ) สมเด็จพระสังฆราช วัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร ด้วยถือว่า เจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช ทรงเป็นครูผู้ชี้ทางโหราศาสตร์ ให้แก่ ท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร

กล่าวสำหรับวัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร ท่านอาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร เป็นบัณฑิตชนผู้มีกิริยาวาจางดงาม ปฏิบัติตนเสมอต้นเสมอปลายกับวัดสระเกศมาตั้งแต่เมื่อครั้งเจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช (อยู่ ญาโณทยมหาเถระ) จนมาถึงเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสณมหาเถระ) ตลอดจนพระมหาเถระ พระเถระ และพระภิกษุ สามเณร ภายในพระอาราม

แม้ท่านเป็นผู้ใหญ่ เมื่อมาวัดสระเกศ ท่านก็มาอย่างลูกศิษย์วัด ไม่ให้พระภิกษุสามเณรในพระอาราม ต้องลำบากในการต้อนรับ ไม่แสดงอาการเป็นพิเศษว่า คุ้นเคยกับพระเถระผู้ใหญ่ในพระอาราม ท่านจะนั่งพับเพียบอย่างสง่างาม บนพื้นระเบียงศาลารายรอบพระอุโบสถ และอาราธนาศีลด้วยตัวท่านเอง จะถวายกระเป๋า ๑ ใบ, หนังสือกฎหมายเบื้องต้น ๑ เล่ม เพื่อให้พระภิกษุสามเณรภายในพระอารามได้ศึกษากฎหมาย, สมุดโน๊ต ๑ เล่ม และปากกาสำหรับเขียน จนเมื่อย่างเข้าสู่วัยชรา ท่านจึงยอมนั่งเก้าอี้

ซึ่งเป็นภาพที่งดงามอยู่ในความทรงจำของพระภิกษุสามเณรในพระอารามเสมอมา

”…คนในวัย ๙๐ ปีอย่างผม แม้จะรู้สึกว่าตนเองยังแข็งแรง มีกำลังวังชา และยังทำงานไหว ทั้งบ่อยครั้งก็รู้สึกสดชื่นแจ่มใส แต่ผมก็ยอมรับสัจธรรมว่า ชีวิตผมเดินทางมาไกลมากแล้ว หากเปรียบชีวิตเหมือนดวงตะวัน ชีวิตของผมก็คงเป็นดวงตะวันที่ฉายแสงมาตลอดทั้งวันจนเย็นย่ำใกล้จะลับขอบฟ้า ช่วงชีวิตที่ผ่านร้อน ผ่านหนาว ผ่านเรื่องราวหลากหลาย บางเรื่องสุขสมหวัง บางเรื่องยังคงเป็นเพียงภาพฝันที่ปรารถนาจะได้ยลยิน และมีอีกหลายเรื่องที่ยังห่วงกังวล ไม่อาจปล่อยวางได้…“

”…มาบัดนี้ หนังสือเล่มที่ผมกล่าวถึงได้อยู่ในมือของท่านแล้ว นับเป็นหนังสือเล่มที่ผมใช้เวลาเรียบเรียงนานที่สุดในชีวิต คือ ใช้เวลากว่า ๓๐ ปี กว่าจะสำเร็จเป็นหนังสือที่สมบูรณ์ได้ต้องอาศัยการสนับสนุนจากผู้ใกล้ชิดหลายฝ่ายด้วยกัน…“

ธานินทร์ กรัยวิเชียร ได้กล่าวคำขอบคุณเจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) จากใจผู้เขียน ไว้ในหนังสือว่า

“…ผมใคร่ขอถือโอกาสนี้กราบขอบพระคุณท่านเจ้าพระคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (เกี่ยว อุปเสโณ) เจ้าอาวาสวัดสระเกศ ราชวรมหาวิหาร (พ.ศ. ๒๕๑๔ - ๒๕๕๖) ที่ได้เมตตาตรวจต้นฉบับหนังสืออนุสรณ์เล่มนี้ในเรื่องความเข้าใจในพระพุทธศาสนาของผมว่าถูกต้องหรือไม่…”

ต่อไปนี้ คือ ส่วนหนึ่งของหนังสือที่อาจารย์ธานินทร์ กรัยวิเชียร เขียนถึงเจ้าพระคุณสมเด็จพระสังฆราช (อยู่ ญาโณทยมหาเถระ) ไว้ในเมื่อใกล้จะสิ้นแสงตะวัน