เป็นที่รู้กันอยู่ว่า การสอนของคนไทยเชื้อสายจีน มักมีเรื่องค้าขาย เรื่องการเงิน ในหัวมาทุกยุคสมัย แนวคิดการเลือกคบคน เลือกคู่ ถูกส่งผ่านมาหลายรุ่น
แต่ละบ้านอาจมีการผ่อนคลายประเพณีคนจีนรุ่นเก่าไปมากแล้ว โดยเฉพาะในรุ่นหลังๆ แม้ธรรมเนียมปฏิบัติจะเปลี่ยนไปบ้าง แต่แนวคิดคำสอนไม่เคยเปลี่ยน มันฝังรากลึกมากแม้ผ่านมา 3 หรือ 4 รุ่นอายุคนแล้วก็ตาม
ประเพณีคนจีนให้คุณค่าลูกชายมากกว่าลูกสาวมาก และมีความคิดเรื่องพี่ใหญ่ น้องรอง อะไรแบบนี้มาตลอด การอนุมัติเรื่องสำคัญมักจะต้องใช้ความคิดของพี่ใหญ่เป็นหลัก ไม่ได้ใช้การโหวดแนวเสียงข้างมากเท่าไหร่
คนจีนชอบการค้าขายมากกว่าการรับราชการ เป็นความคิดสืบต่อกันมา อย่างผมเกิดมาพร้อมกับโรงงานเล็กๆ ที่อากงสร้างไว้ ผมคุ้นเคยกับคนงานในโรงงานตั้งแต่เด็ก โชคดีในรุ่นของผม เป็นรุ่นที่พ่อแม่นิยมให้การศึกษาลูกหลานมาก ชอบให้เรียนสูงๆไว้ก่อน อาจมาจากฐานะที่ดีขึ้นกว่าตอนที่อากงมาจากเรือสำเภาจากจีนซึ่งยากจนมาก
คนจีนชอบสะใภ้ที่เชื้อสายจีนเหมือนกันจริง ผ่านมาจนรุ่นที่ 3 หรือ 4 ความเชื่อนี้ก็ไม่เคยเปลี่ยน อาจจะเพราะเรื่องค้าขาย การทำธุรกิจต่อยอด ความเข้าใจขนบธรรมเนียมจีนด้วยกัน การนับถือแซ่แบบเครือญาติ หรือเหตุผลอะไรก็แล้วแต่ แต่ภาพที่เห็นคือ รุ่นที่ 1-3 แทบไม่มีใครมีสถานภาพโสด แต่รุ่นที่ 4 นิยมเป็นโสดเยอะมาก และมีความคิดที่จะไม่สานต่อธุรกิจเดิมจากรุ่นที่ 1-3 แม้หลายอย่างเปลี่ยนไปจากรุ่นที่ 1 มากแล้วก็ตาม
คนจีนต้องขยันไหม ถ้ารุ่นผม หรือรุ่นพ่อผม ใช่ครับ ต้องขยัน แต่รุ่นหลังจากผม ผมไม่แน่ใจ แต่เท่าที่ดู รุ่นผมยังขยันกว่ารุ่นถัดมาค่อนข้างมาก ผมทำงาน 7 วันต่อสัปดาห์ ในช่วงอายุ 20-40 พร้อมกับเรียนหาความรู้ไปด้วยตลอด กว่าจะเริ่มมีเวลาส่วนตัวบ้าง ก็แค่ 5 ปีที่ผ่านมาเอง
คำสอนทางการเงิน รู้อยู่แล้ว คนจีนออมเงินเก่งมาก ที่นักการเงินบอกให้มีเงินเผื่อออมฉุกเฉินไว้ 1 ปี ถ้าถามคนจีนแบบผม ผมจะบอกว่า ผมเผื่อไว้ 20-30 ปีด้วยซ้ำไป แต่ผมพูดตรงๆไม่ได้ คนไทยดราม่าเกินไป โดยทั้งหมดอยู่ในรูปเงินฝากนี่แหล่ะ ไม่หาผลตอบแทนอื่นที่เสี่ยง แม้จะเป็นกลุ่มคนที่มีพื้นฐานความรู้ทางการเงินระดับดีมากอยู่แล้วก็ตาม
ส่วนตัวแล้วผมถือพันธบัตรรัฐบาลไทยและหุ้นกู้ชั้นดีอย่าง ปตท หรือ ปูนใหญ่ ได้ดูคอนเสิร์ท ที่ ปตท จัดตลอดทุกปี แต่หลังๆขี้เกียจไปแล้ว ที่เห็นผมคุยเรื่องหุ้นเยอะๆบ่อยๆ นี่มีมูลค่าเพียง 10-15%ของเงินออมทั้งหมดเอง เพราะตราสารหนี้มันไม่ต้องคุยเยอะอะไร ถือไป 20-30 ปี ทำ rolling over ไปเรื่อยเปื่อย เราพอใจแบบนี้ เพราะความคิดคนจีนอนุรักษ์นิยมกว่าที่คิดมาก ผมเจ๊งไป 15% ของเงินออม ผมก็อยู่ได้จาก 85%ที่เหลือในพันธบัตร
แนวคิดเรื่องการเป็นหนี้ ผมเกลียดการเป็นหนี้เป็นที่สุด แม้แต่ธุรกิจที่ผมทำ ผมก็ซื้อด้วยเงินสด ไม่สนใจเครดิต ทำแบบนี้มาตลอด ใครเป็นหนี้ก็ช่างเขา เราจะเอาแบบนี้ ของส่วนตัวไม่ว่า บ้าน รถ ไม่เคยรู้จักการผ่อน ไม่สนใจโปรอะไรทั้งสิ้น บัตรเครดิตจ่ายเต็มทุกงวด ก่อนวันครบกำหนดอย่างน้อย 15 วัน ป้องกันการหลงลืม ผมจะทำแบบนี้ กับชีวิตผม ใครจะพูดยังไงผมก็ไม่สนใจ
คุณค่าคำสอนอาชีพการเลือกคู่ของคนไทยเชื้อสายจีน
แต่ละบ้านอาจมีการผ่อนคลายประเพณีคนจีนรุ่นเก่าไปมากแล้ว โดยเฉพาะในรุ่นหลังๆ แม้ธรรมเนียมปฏิบัติจะเปลี่ยนไปบ้าง แต่แนวคิดคำสอนไม่เคยเปลี่ยน มันฝังรากลึกมากแม้ผ่านมา 3 หรือ 4 รุ่นอายุคนแล้วก็ตาม
ประเพณีคนจีนให้คุณค่าลูกชายมากกว่าลูกสาวมาก และมีความคิดเรื่องพี่ใหญ่ น้องรอง อะไรแบบนี้มาตลอด การอนุมัติเรื่องสำคัญมักจะต้องใช้ความคิดของพี่ใหญ่เป็นหลัก ไม่ได้ใช้การโหวดแนวเสียงข้างมากเท่าไหร่
คนจีนชอบการค้าขายมากกว่าการรับราชการ เป็นความคิดสืบต่อกันมา อย่างผมเกิดมาพร้อมกับโรงงานเล็กๆ ที่อากงสร้างไว้ ผมคุ้นเคยกับคนงานในโรงงานตั้งแต่เด็ก โชคดีในรุ่นของผม เป็นรุ่นที่พ่อแม่นิยมให้การศึกษาลูกหลานมาก ชอบให้เรียนสูงๆไว้ก่อน อาจมาจากฐานะที่ดีขึ้นกว่าตอนที่อากงมาจากเรือสำเภาจากจีนซึ่งยากจนมาก
คนจีนชอบสะใภ้ที่เชื้อสายจีนเหมือนกันจริง ผ่านมาจนรุ่นที่ 3 หรือ 4 ความเชื่อนี้ก็ไม่เคยเปลี่ยน อาจจะเพราะเรื่องค้าขาย การทำธุรกิจต่อยอด ความเข้าใจขนบธรรมเนียมจีนด้วยกัน การนับถือแซ่แบบเครือญาติ หรือเหตุผลอะไรก็แล้วแต่ แต่ภาพที่เห็นคือ รุ่นที่ 1-3 แทบไม่มีใครมีสถานภาพโสด แต่รุ่นที่ 4 นิยมเป็นโสดเยอะมาก และมีความคิดที่จะไม่สานต่อธุรกิจเดิมจากรุ่นที่ 1-3 แม้หลายอย่างเปลี่ยนไปจากรุ่นที่ 1 มากแล้วก็ตาม
คนจีนต้องขยันไหม ถ้ารุ่นผม หรือรุ่นพ่อผม ใช่ครับ ต้องขยัน แต่รุ่นหลังจากผม ผมไม่แน่ใจ แต่เท่าที่ดู รุ่นผมยังขยันกว่ารุ่นถัดมาค่อนข้างมาก ผมทำงาน 7 วันต่อสัปดาห์ ในช่วงอายุ 20-40 พร้อมกับเรียนหาความรู้ไปด้วยตลอด กว่าจะเริ่มมีเวลาส่วนตัวบ้าง ก็แค่ 5 ปีที่ผ่านมาเอง
คำสอนทางการเงิน รู้อยู่แล้ว คนจีนออมเงินเก่งมาก ที่นักการเงินบอกให้มีเงินเผื่อออมฉุกเฉินไว้ 1 ปี ถ้าถามคนจีนแบบผม ผมจะบอกว่า ผมเผื่อไว้ 20-30 ปีด้วยซ้ำไป แต่ผมพูดตรงๆไม่ได้ คนไทยดราม่าเกินไป โดยทั้งหมดอยู่ในรูปเงินฝากนี่แหล่ะ ไม่หาผลตอบแทนอื่นที่เสี่ยง แม้จะเป็นกลุ่มคนที่มีพื้นฐานความรู้ทางการเงินระดับดีมากอยู่แล้วก็ตาม
ส่วนตัวแล้วผมถือพันธบัตรรัฐบาลไทยและหุ้นกู้ชั้นดีอย่าง ปตท หรือ ปูนใหญ่ ได้ดูคอนเสิร์ท ที่ ปตท จัดตลอดทุกปี แต่หลังๆขี้เกียจไปแล้ว ที่เห็นผมคุยเรื่องหุ้นเยอะๆบ่อยๆ นี่มีมูลค่าเพียง 10-15%ของเงินออมทั้งหมดเอง เพราะตราสารหนี้มันไม่ต้องคุยเยอะอะไร ถือไป 20-30 ปี ทำ rolling over ไปเรื่อยเปื่อย เราพอใจแบบนี้ เพราะความคิดคนจีนอนุรักษ์นิยมกว่าที่คิดมาก ผมเจ๊งไป 15% ของเงินออม ผมก็อยู่ได้จาก 85%ที่เหลือในพันธบัตร
แนวคิดเรื่องการเป็นหนี้ ผมเกลียดการเป็นหนี้เป็นที่สุด แม้แต่ธุรกิจที่ผมทำ ผมก็ซื้อด้วยเงินสด ไม่สนใจเครดิต ทำแบบนี้มาตลอด ใครเป็นหนี้ก็ช่างเขา เราจะเอาแบบนี้ ของส่วนตัวไม่ว่า บ้าน รถ ไม่เคยรู้จักการผ่อน ไม่สนใจโปรอะไรทั้งสิ้น บัตรเครดิตจ่ายเต็มทุกงวด ก่อนวันครบกำหนดอย่างน้อย 15 วัน ป้องกันการหลงลืม ผมจะทำแบบนี้ กับชีวิตผม ใครจะพูดยังไงผมก็ไม่สนใจ