ฌานสมาบัติ เป็นอย่างไร

การสิ้นไปแห่งอาสวะอาศัยฌาน พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า การสิ้นไปแห่งอาสวะทั้งหลาย สามารถเกิดขึ้นได้โดยอาศัยปฐมฌานบ้าง ทุติยฌานบ้าง ตติยฌานบ้าง จตุตถฌานบ้าง หรืออาศัยฌานในอรูปภูมิ เช่น อากาสานัญจายตนะ วิญญา

เอกัคคตาจิต เมื่อจิตตั้งมั่นเป็นหนึ่ง (เอกัคคตาจิต) ไม่ฟุ้งซ่าน ความตั้งมั่นเช่นนี้เกิดขึ้นได้จากเหตุหลายอย่าง เช่น เกิดจากความไม่โกรธ ไม่ผูกเวร เกิดจากการระลึกถึงแสงสว่าง เกิดจากความไม่ฟุ้งซ่าน เกิด

พระพุทธเจ้าทรงตรัสว่า “จักรวาล” (โลกธาตุ) คือ ขอบเขตของสังสารวัฏ “นอกจักรวาล” คือ “อมตธาตุหรือนิพพานธาตุ” ภาวะที่ไม่มีการเกิด ไม่มีการดับ ไม่มีสังขาร ไม่มีเวลาและอ

อานาปานสติเป็นมงกุฎ ยอดพระกรรมฐาน เพราะ “อานาปานสติ” มิใช่เพียงกรรมฐานหนึ่งในสี่สิบเท่านั้น แต่เป็น “รากฐานแห่งธรรมทั้งปวง” และเป็น “ยอดแห่งสมถะและวิปัสสนา” ที่รวม

นิพพาน ไม่ใช่การดับของอายตน แต่นิพพานคือความเต็มของความรู้ ที่รู้ถึงการไม่กำเริบกลับ ของขันธ์ 5 อันเป็นความดับ ของรูป เวทนา สัญญา สังขาร วิญญาน เป็นความรู้ที่แผ่เต็มจักรวาลของจิตอยู่ภายใน Metri

“อมตธาตุ” (อมต + ธาตุ) “อมต” หมายถึง “ไม่ตาย” หรือ “ไม่มีความตาย “ธาตุ” หมายถึง “ธรรมชาติที่ทรงไว้” หรือ “สิ่งที่คงอยู่โดยสภาพ