การเจริญอานาปานสติตามพระพุทธเจ้าสอน

การเจริญอานาปานสติตามพระพุทธเจ้าสอน ระบุไว้ในพระไตรปิฏกชัดเจน ดังนี้:

•    เริ่มจากการ นั่งในอิริยาบถที่สบาย ตั้งกายตรง ดำรงสติกำหนดลมหายใจเข้า
•    ใช้ สติรู้ลมหายใจ ไม่จำเป็นต้องเพ่งหรือควบคุมลม

อานาปานสติ ดูจุดตกกระทบของลมที่จุดไหน?

ในพระไตรปิฎกไม่มีการระบุชัดเจนถึงจุดที่ควรกำหนดลมหายใจในการปฏิบัติอานาปานสติ แต่ตามคำสอนของพระอาจารย์และคัมภีร์วิสุทธิมรรค แนะนำให้กำหนดลมหายใจที่จุดที่ลมกระทบอย่างชัดเจน เช่น
    •    ปลายกระพุ้งจมูก (ดูลมเข้า)
    •    ริมฝีปากด้านบน (ดูลมออก)
    •    ช่องจมูก
    •    ฐานที่ ๗ (บริเวณกลางกาย)   

การกำหนดลมหายใจที่จุดเหล่านี้ช่วยให้จิตมีสมาธิและไม่ฟุ้งซ่าน โดยไม่จำเป็นต้องตามลมเข้าออกไปตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย ซึ่งอาจทำให้จิตฟุ้งซ่านได้  

การปฏิบัติอานาปานสติควรกำหนดลมหายใจที่จุดที่รู้สึกถึงการกระทบของลมอย่างชัดเจน เพื่อให้จิตมีสมาธิและไม่ฟุ้งซ่าน

การเจริญอานาปานสติ ตามพระไตรปิฎก มีรายละเอียดชัดเจนอยู่ใน พระสุตตันตปิฎก มัชฌิมนิกาย มูลปัณณาสก์ อานาปานสติสูตร (พระไตรปิฎก เล่มที่ 13 ข้อ 118)
ซึ่งพระพุทธเจ้าทรงแสดงขั้นตอนของการปฏิบัติไว้ทั้งหมด 16 ขั้นตอน แบ่งออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ (เตตฺรสฺส อานาปานสติปฏิปทา) ดังนี้:

กลุ่มที่ 1: กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน (พิจารณากายในฌาน 1)
    1.    หายใจเข้า-ออกยาว รู้ว่า “หายใจยาว”
    2.    หายใจเข้า-ออกสั้น รู้ว่า “หายใจสั้น”
    3.    รู้ชัดทั่วทั้งกาย (สพฺพกายปฏิสังเวที)
    4.    ทำกายให้สงบ (ปสฺสมฺภยํ กายสังกฺขารํ)

กลุ่มที่ 2: เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน (พิจารณาความรู้สึกในฌาน 2-3)
    5.    หายใจเข้า-ออก รู้สึกปีติ
    6.    หายใจเข้า-ออก รู้สึกสุข
    7.    หายใจเข้า-ออก รู้เวทนา (ความรู้สึก) โดยชัดแจ้ง
    8.    ทำเวทนาให้สงบ

กลุ่มที่ 3: จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน (พิจารณาจิตในฌาน 4)
    9.    หายใจเข้า-ออก รู้จิต (รู้ว่าจิตฟุ้งซ่าน จิตตั้งมั่น จิตเศร้าหมอง ฯลฯ)
    10.    ทำจิตให้เบิกบาน
    11.    ทำจิตให้ตั้งมั่น (เอกัคตา)
    12.    ทำจิตให้หลุดพ้น

กลุ่มที่ 4: ธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน (พิจารณาธรรมในวิปัสสนา)
    13.    พิจารณาอนิจจัง (ความไม่เที่ยงของขันธ์ 5)
    14.    พิจารณาวิราคะ (คลายกำหนัด)
    15.    พิจารณานิโรธะ (ความดับ)
    16.    พิจารณาปฏินิสสัคคะ (สละคืน ปล่อยวางจากขันธ์ 5)

จะเห็นว่าอานาปานสติมีความเชื่อมโยงกับสติปัฏฐาน 4 อย่างชัดเจน
แสดงความคิดเห็น
โปรดศึกษาและยอมรับนโยบายข้อมูลส่วนบุคคลก่อนเริ่มใช้งาน อ่านเพิ่มเติมได้ที่นี่