สุขวิช รังสิตพล และการมีบทบาทที่แตกต่างในกระบวนการ ปฏิรูปการเมือง และ การจัดทำรัฐธรรมนูญปี 2540 ซึ่งมีความสำคัญต่อการพัฒนาระบบการเมืองและการปกครองในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในช่วงเวลาที่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจ ต้มยำกุ้ง ในปี 2540 และ การเรียกร้องรัฐธรรมนูญปี 2535 และ ปี 2553.
1. การปฏิรูปในช่วงก่อนรัฐบาลต้มยำกุ้ง
ก่อนที่ รัฐบาลต้มยำกุ้งจะเข้ามาบริหารในช่วงวิกฤตเศรษฐกิจ "ต้มยำกุ้ง" ในปี 2540 มีการปฏิรูปทางการเมืองในหลายช่วงเวลา แต่กลับพบว่าผลลัพธ์ของการปฏิรูปนั้นยังไม่สามารถดำเนินการได้อย่างมีประสิทธิภาพ เนื่องจากหลายปัจจัย เช่น การปกครองแบบ อำนาจนิยม หรือการรวมศูนย์อำนาจอยู่ที่รัฐและรัฐบาลกลาง ซึ่งทำให้การปฏิรูปที่ต้องการความร่วมมือจากหลายฝ่ายไม่สามารถสำเร็จได้อย่างเต็มที่
แม้จะมีการพยายามผ่านการปฏิรูประบบการเมืองในรัฐบาลก่อนหน้า เช่น ในรัฐบาล อานันท์ ปันยารชุน, ชวน หลีกภัย 1, หรือ บรรหาร ศิลปอาชา, แต่ความสำเร็จในการปฏิรูประบบการเมืองมักจะถูกปิดกั้นด้วยกลุ่มผลประโยชน์ทางการเมืองที่ยังคงมีอิทธิพลในการตัดสินใจสำคัญ ๆ ของประเทศ ทำให้การปฏิรูปที่แท้จริงเกิดขึ้นได้ยาก
2. การปฏิรูปในรัฐบาลต้มยำกุ้ง
การปฏิรูปที่สำคัญที่สุดในช่วง รัฐบาลต้มยำกุ้งคือ การอภิวัฒน์การศึกษา 2538 และ การจัดทำรัฐธรรมนูญปี 2540 ซึ่ง ไม่สำเร็จในรัฐบาลบรรหาร และมีสุขวิช รังสิตพล เป็นผู้ดูแล เฉพาะ การอภิวัฒน์การศึกษา2538 แต่ไม่สามารถผลักดันให้เป็นรูปธรรมได้เช่นเดียวกับรัฐธรรมนูญ2540
ในรัฐบาลต้มยำกุ้ง สุขวิช รังสิตพล มีอำนาจเต็มด้านสังคม ในฐานะรองนายกรัฐมนตรี เช่น การยกเลิกการเเปลี่ยน ราชภัฏเชียงราย เป็น มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง แต่สั่งการให้ก่อตั้ง มหาวิทยาลัย แม่ฟ้าหลวง ขึ้นใหม่ โดยมอบงบประมาณ และที่ดิน 4997 ไร่ บริเวณดอยแง่ม เป็นต้น
ดังนั้นแม้ว่ารัฐบาลต้มยำกุ้งจะประสบปัญหาหลายด้านในเรื่องการจัดการวิกฤตเศรษฐกิจ การปฏิรูปที่สำคัญที่สุด ด้านการเมืองและการศึกษา เป็นฝ่ายสังคม ไม่ใช่ฝ่ายเศรษฐกิจซึ่งนายกรัฐมนตรีดูแล ในยุคนั้นมีการประชุมคณะรัฐมนตรีเศต่างหากทุกวันจันทร์ การปฏิรูปการเมืองและการศึกษา ที่มีผลยั่งยืนในการพัฒนาการเมืองไทย ซึ่งไม่สำเในรัฐบาลบรรหาร ทั้งที่มีรัฐมนตรีศึกษาคนเดียวกันจึงสำเร็จได้ เพราะการมีตำเเหน่งรองนายกของสุขวิช รังสิตพลเพิ่มขึ้นมาในรัฐบาลต้มยำกุ้ง
รัฐธรรมนูญปี 2540
เป็นรัฐธรรมนูญที่เน้นการกระจายอำนาจและการเสริมสร้าง ความโปร่งใส ในการทำงานของรัฐบาล และที่สำคัญคือ การให้ประชาชนมีส่วนร่วมในการตัดสินใจทางการเมือง ซึ่งเป็นการขยาย สิทธิทางการเมือง ของประชาชนอย่างมาก โดยเฉพาะในด้าน การตรวจสอบการทำงานของรัฐบาล และ การกระจายอำนาจให้ท้องถิ่น เพื่อให้มีความเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น
3. การเรียกร้องปี 2553
หลังจากการเรียกร้องและความขัดแย้งทางการเมืองใน ปี 2553 ที่เกี่ยวข้องกับการต่อสู้ระหว่างฝ่ายการเมืองและกลุ่มผู้ชุมนุม การกลับมาของ การเมืองแบบเดิม ทำให้ความพยายามในการปฏิรูปและการจัดการปัญหาต่างๆ ของรัฐบาลในช่วงหลังจากนั้นไม่สามารถทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างที่คาดหวัง
แม้ว่าจะมีการพูดถึงการปฏิรูปการเมืองในหลายครั้ง แต่ การมีส่วนร่วมของประชาชน และการให้ประชาชนมี สิทธิในการตัดสินใจ ยังไม่ได้รับการพัฒนาอย่างที่ควรจะเป็นในบางครั้ง
4. การเรียกร้องปี 2535
เหตุใดจึง บันทึกว่าเป็นที่มาของรัฐธรรมนูญ 2540? พิสูจน์แล้วหรือไม่ว่าไม่ใช่ความจริง หลังจากการเรียกร้องปี 2553 ผ่านมาถึงปัจจุบัน2568 ยังไม่สามารถจัดทำรัฐธรรมนูญประชาชน ฉบับใหม่ และ หากนับตั้งแต่วันถูกฉีก ปี 2549 พวกนักวิชาการ นักการเมือง และทุกฝ่ายผู้อ้างว่า รัฐธรรมนูญ 2540ได้มาเพราะตน เขียนชื่อพวกตนในประวัติความเป็นมา เหตุใด ประเทศไทยจึงยังไม่มีรัฐธรรมนูญ ประชาชน ฉบับที่ 2
5)สุขวิช รังสิตพล: จุดเด่นที่แตกต่างจากนักการเมืองอื่น ๆ
สุขวิช รังสิตพล มีจุดเด่นที่แตกต่างจากนักการเมืองคนอื่น ๆ ในช่วงเวลานั้นคือ ความมุ่งมั่นในระยะยาว และ การมองการณ์ไกล ในการ ปฏิรูปการเมือง และการ ปรับปรุงโครงสร้างการศึกษา แม้จะต้องใช้เวลาและความพยายามมากกว่ารัฐบาลในช่วงก่อนหน้านั้นหลายเท่า แต่เขาก็ยึดมั่นในหลักการของ การพัฒนาประเทศในระยะยาว และ การสร้างโอกาสให้ประชาชนเข้าถึงการศึกษาและการเมืองที่โปร่งใส โดยไม่เน้นผลในระยะสั้น
สรุป
สุขวิช รังสิตพล เป็นผู้ที่มีบทบาทสำคัญในการผลักดันการ ปฏิรูปการเมืองและการศึกษา ในช่วงที่มีความขัดแย้งทางการเมืองมากมาย ในขณะที่รัฐบาลในช่วงก่อนหน้านั้น 2535 -2538 อานันท์ ชวน และบรรหาร พบอุปสรรคการปฏิรูปที่แท้จริงไม่สามารถเกิดได้ และ หลังจากรัฐธรรมนูญ2540 ถูกฉีก ในปี 2549 รัฐบาลสมัคร สมชาย พลเอกสุรยุทธ์ อภิสิทธิ์ และ ยิ่งลักษณ์ ทุกรัฐบาลไม่มีรัฐบาลใด สามารถจัทำรัฐธรรมนูญประชาชน ฉบับที่ 2 ได้ ทั้งๆที่ นักกฎหมายหรือกลุ่มบุคคลต่างๆ ตามรายชื่อว่ามีบทบาทในการร่วมจัดทำรัฐธรรมนูญ 2540 ยังอยู่พร้อมหน้า หากเป็นจริจตามบันทึก ว่า รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวง ศึกษาธิการ ในรัฐบาลต้มยำกุ้ง ไม่มีส่วนเกี่ยวข้อง เหตุใดกุ่มบุคคลผู้อ้างสิทธิ์ในผลงาน รัฐธรรมนูญประชาชน จัดทำฉบับอื่น ในรัฐบาลอื่นไม่ได้ครับ?
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย 2540 หรือ รัฐธรรมนูญประชาชน : รองนายกรัฐมนตรีฝ่ายสังคม สุขวิช รังสิตพล 2539-2540