คำศัพท์ภาษาบาลี-สันสกฤตที่ใช้ในกฎหมายไทย

คำศัพท์ภาษาบาลี-สันสกฤตที่ใช้ในกฎหมายไทย (เน้นคำที่พบบ่อยและสำคัญ) พร้อมความหมายและการใช้งาน:

หมวดที่ 1: คำบ่งจำนวนและลำดับ
เอก (เอก-): หนึ่ง (ใช้ระบุลำดับ เช่น มาตรา 5 เอก)
ทวิ (ทฺวิ-): สอง (เช่น มาตรา 5 ทวิ, ทวิภาคี)
ตรี (ตฺรี-): สาม (เช่น มาตรา 8 ตรี)
จัตวา (จัต-ตะ-วา): สี่ (เช่น มาตรา 12 จัตวา)
ปัญจ (ปัน-จะ): ห้า (เช่น มาตรา 15 ปัญจ)
ฉ (ฉะ): หก (เช่น มาตรา 20 ฉ)
สัตต (สัด-ตะ): เจ็ด (เช่น มาตรา 25 สัตต)
อัฏฐ (อัด-ถะ): แปด (เช่น มาตรา 30 อัฏฐ)
นว (นะ-วะ): เก้า (เช่น มาตรา 35 นว)
ทส (ทะ-สะ): สิบ (เช่น มาตรา 40 ทส)

หมวดที่ 2: คำที่บ่งบอกลักษณะและความสัมพันธ์
อนุ (อะ-นุ): เล็ก, ย่อย, ตามหลัง (เช่น อนุมาตรา, อนุกรรมการ)
สห (สะ-หะ): ร่วมกัน (เช่น สหกรณ์, สหการบริหาร)
ปฐม (ปะ-ถม): แรก, ที่หนึ่ง (เช่น ปฐมภาค)
ทุติย (ทุ-ติ-ยะ): ที่สอง (เช่น ทุติยภูมิ)
ตติย (ตะ-ติ-ยะ): ที่สาม (เช่น ตติยวาร)
อเนก (อะ-เนก): หลาย, มาก (เช่น อเนกประสงค์)
อุป (อุ-ปะ): ใกล้เคียง, เสริม (เช่น อุปนายก, อุปโภค)
ประสม (ปฺระ-สม): ผสมกัน (เช่น ประสมทรัพย์)
อภิ (อะ-ภิ): ยิ่ง, ใหญ่, เหนือ (เช่น อภิสิทธิ์, อภิมหา)

หมวดที่ 3: คำศัพท์กฎหมายสำคัญที่ควรทราบ
มาตรา (มา-ตฺรา): ข้อกำหนดในกฎหมาย
วรรค (วัก): ย่อหน้าในมาตรา
อนุมาตรา (อะ-นุ-มา-ตฺรา): ข้อขยายของมาตรา
พระราชบัญญัติ (พระ-ราช-บัน-ยัด): กฎหมายที่ผ่านสภา
ประกาศ (ปฺระ-กาด): คำสั่งทางราชการ
วิสามัญ (วิ-สา-มัน): พิเศษ, นอกปกติ (เช่น คณะกรรมการวิสามัญ)
บริบูรณ์ (บอ-ริ-บูน): สมบูรณ์ (เช่น อายุบริบูรณ์)
สุจริต (สุ-จะ-หฺริด): ความประพฤติชอบ (เช่น เจตนาสุจริต)

คำแนะนำเพิ่มเติม:

บริบท: พิจารณาบริบทของคำศัพท์ในกฎหมายเสมอ เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้อง
บทนิยาม: ตรวจสอบบทนิยามศัพท์ในกฎหมายฉบับนั้น ๆ เพื่อความแม่นยำ
พจนานุกรม: ใช้พจนานุกรมศัพท์กฎหมายไทย หรือเว็บไซต์ราชบัณฑิตยสถาน เพื่อค้นหาความหมายที่ชัดเจน

หวังว่ารายการนี้จะเป็นประโยชน์ในการทำความเข้าใจกฎหมายไทยนะครับ หากมีคำถามเพิ่มเติม สามารถสอบถามได้เสมอครับ!