ไปอ่านโพสต์นี้มา



https://dsignsomething.com/2022/11/02/gobekli-tepe/

ตอนหนึ่งเขียนไว้ว่า …

ความแปลกประหลาดที่สุดของโกเบคลี เทเป คือเรื่องของอายุ จากหลักฐานพบว่าวิหารโบราณแห่งนี้มีอายุกว่า 12,000 ปี ซึ่งยังอยู่ใน ยุคหินใหม่ก่อนเครื่องปั้นดินเผา (Pre-Pottery Neolithic (PPN) 10th -8th millennium BC) หรือ หลังยุคน้ำแข็งสิ้นสุดลงได้ไม่นาน ถ้าเปรียบเทียบให้เห็นภาพคือ โกเบคลี เทเปนั้นเก่ากว่าพีระมิดถึงสองเท่า! เป็นยุคที่มนุษย์ยังดำรงชีวิตด้วยการหาของป่า-ล่าสัตว์ (Hunter-Gatherer) สร้างความประหลาดใจให้กับเหล่านักโบราณคดีว่า ทำไมมนุษย์โบราณที่ใช้ชีวิตด้วยการเร่ร่อนไปตามที่ต่างๆ ถึงสามารถสร้างสถาปัตยกรรมขนาดใหญ่ พร้อมงานศิลปะอันประณีตขนาดนี้ได้ และโกเบคลี เทเป อาจจะเป็นหนึ่งในจุดเปลี่ยนทำให้เกิด การปฏิวัติยุคหินใหม่ (Neolithic Revolution) ซึ่งเป็นจุดกำเนิดการตั้งถิ่นฐานอย่างถาวรและสังคมเกษตรกรรมของมนุษย์ด้วยหรือไม่
———-

สำหรับคนทั่วไปที่ไม่มีมีความรู้ทางโบราณคดี  การจะสร้างวัดหรือโครงสร้างใหญ่ๆ น่าจะเกิดจากชุมชนที่ตั้งถิ่นฐานเเล้ว เพราะมันต้องมีการวางแผน มีคนคุมงาน มีแรงงาน

ถ้า โกเบคคลี เทปเป้ อายุไกลถึง 12000 ปีก่อน แปลว่า มนุษย์ทำกสิกรรมมานานกว่านั้น หรือก็คือจบยุคน้ำแข็งแล้วปลูกข้าวสาลีกันทันที หรือเปล่าครับ