ตาที่เสียไป โดนยึดที่ดิน30ไร่เพราะยืมเงินญาติพันนึงเมื่อหลายสิบปีที่แล้วทำได้ด้วยหรอ

"ตอนนั้นตาเขาต้องการใช้เงิน1,000จึงได้ไปยืมญาติโดยเอาที่อิน30ไร่ไปค้ำไว้ แต่แล้วพอมีเงินคืนเขาก็บอกไม่ต้องรีบให้เอาไปใช้ก่อน พอจะมาคืนอีกก็ปัดว่าไม่ต้องรีบ พอมาอีกทีเขาบอกไม่มีที่อินแล้ว โอนให้ลูกหลานไปแล้ว ทำได้ด้วยหรอคะ แล้วตาของเราก็ไม่ได้เล่าต่อว่าทำอะไรต่อ"

1. คือเรื่องเล่าของตา ของ จขกท ... ข้อเท็จจริง ก้ฟังหูไว้หูครับ
2. (จากอายุตาแล้ว น่าจะผ่านมา40-50ปี) ก็ถ้าตามนี้ เรื่องเมื่อ 40 ปีก่อน ก็สัก 2527 สมัยนั้นที่ดินก้กำลังมีการทำระบบรังวัดออกโฉนดกัน
    รุ่น ๆ นั้นก้เล่ากันว่า เวลาซื้อขายที่ก็จ่ายเงิน แล้วชี้กันเอา (เขาจะรู้กันว่า ดินตรงนี้จากไหนถึงไหน ของใคร ลงแรงทำนาทำไร่ ... แสดงสิทธิจาก
    การทำนาทำไร่)
3. ตาบอกว่า เอาไปค้ำ ตรงนี้คือ อะไรยังไง? ถ้าเป็นยุคก่อนมีโฉนด การไปค้ำ (ตามที่ตาพูด) ก็อาจเหมือน บอกปากเปล่ายกที่ให้เขาทำกิน ในระหว่างยืมเงิน (สัญญายืมเงินมีไหม?)
4. ในช่วงปีนั้น ๆ น่าจะมีการมาให้แสดงตน ชี้เขต รังวัดเพื่อออกโฉนด ก็อาจจะหลุดลอยไปตามนั้น

ที่ จขกท ถามว่าเสียไปง่าย ๆ เลยได้ไหม ... เอาตามจริง สมัยนั้นก้ไม่ได้เสียไปง่าย ๆ หรอกครับ
เวลามีปัญหาอะไร ยังไงก้ยังมีกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ที่เอาไว้อ้างอิง พึ่งพาได้

เรื่องเล่ารายละเอียดไม่ชัด ก็ไม่อยากกล่าวโทษใคร
แถวบ้านก็มีครับ เล่ามาเป็นฉากว่าโดนโกงอย่างนั้นอย่างนี้ พอไปฟังจากหลาย ๆ คน ... บางทีก็โอละพ่อ
(เรื่องเล่าของใคร คนนั้นก็จะเป็นตัวเองเสมอ ... จะเป็นฝ่ายโดนกระทำ ถ้าอยากชำระความให้สิ้นสงสัย ก็ควรลองหาฟังจากหลาย ๆ แหล่ง)

อีกอย่าง เรื่องที่ดิน เขามีเจ้าที่เจ้าทาง (ที่ดินเองก็เป็นสมบัติโลก อยู่มาก่อนเรา)
ใครจะได้เป็นเจ้าของ ส่วนหนึ่งก็ อาจต้องมีวาสนาต่อกันด้วย
เมื่อหมดวาสนา รักษาสมบัติไม่ได้ ก็จะหลุดลอยไป (จะด้วยเหตุอะไร ๆ ให้มันต้องเป็นไป)