วันนี้เราดูNetflix เป็นสารคดีเครื่องบินMH370สูญหาย เลยมีข้อสงสัยอยากจะถามค่ะ

https://www.facebook.com/photo?fbid=10159961071546724
Thitivimol Lom Siripanyo



อัพเดตครบรอบ 10 ปี การหายไปของเที่ยวบิน MH370

วันก่อน ผมได้รับการติดต่อขอสัมภาษณ์จากสำนักข่าวสำนักหนึ่ง เกี่ยวกับการครบรอบ 10 ปีการหายไปของ MH370 จึงขอนำเรื่องราวที่ให้สัมภาษณ์ไป มาบันทึกไว้เผื่อใครสนใจนะครับ

~ ก่อนอื่น เรามาตัดทฤษฎีที่เป็นไปไม่ได้ออกไปก่อน ~

ที่ผ่านมามีคนเขียนหนังสือเกี่ยวกับ MH370 เป็นร้อยเล่ม เสนอทฤษฎีต่างๆนาๆ รวมทั้งมีสารคดีที่ออกมาสร้างความฮือฮา ซึ่งเราจะใช้วิธีตัดทฤษฎีที่เป็นไปไม่ได้ออกทีละอัน ให้เหลือเฉพาะสิ่งที่เป็นไปได้

ที่ว่าเครื่องถูกยิงตกที่อ่าวไทยตอนล่างนั้น เป็นไปไม่ได้ครับ เพราะไม่มีทางที่จะไม่มีการค้นพบเศษชิ้นส่วนและคราบน้ำมันบนผิวทะเล เพราะตอนบินผ่านบริเวณนั้น เครื่องยังมีน้ำมันอยู่สี่สิบกว่าตัน หรือห้าหมื่นกว่าลิตร เศษชิ้นส่วนและคราบน้ำมันย่อมลอยกระจัดกระจายเป็นบริเวณกว้าง ซึ่งอ่าวไทยตอนล่างนั้นมีทั้งเรือพลุกพล่าน และเครื่องบินๆผ่านมากมาย

อย่างตอนเครื่อง Air France 447 ตกที่กลางมหาสมุทรแอตแลนติก ก็มีชิ้นส่วนลอยขึ้นมาบนผิวน้ำมากมาย โดยชิ้นส่วนเครื่องบินนั้นมักถูกออกแบบให้มีโครงสร้างเหมือนรังผึ้ง เพื่อลดน้ำหนักให้มากที่สุด เพราะเครื่องบินยิ่งหนัก ก็จะยิ่งกินน้ำมันมาก

ที่ว่าเครื่องถูกไฮแจ็คไปลงในเอเชียกลางนั้น เป็นไปไม่ได้ที่จะรอดพ้นการตรวจจับด้วยเรดาร์ทางทหารของแต่ละประเทศที่จะต้องบินผ่าน หรือการที่ผู้ก่อการร้ายลงไปบังคับเครื่องจากห้องอุปกรณ์ electronics ใต้ครัวหน้าอย่างในสารคดี ก็เป็นไปไม่ได้ในทางเทคนิค

หรือถ้าเครื่องลำใหญ่หนักสองร้อยกว่าตันอย่างนี้ไปตกอยู่บนแผ่นดิน ก็จะต้องพบชิ้นส่วนกระจัดกระจายเหมือนเครื่องมาเลเซียอีกลำที่ถูกยิงตกแถวพรมแดนรัสเซีย-ยูเครน

หรือที่ว่าอาจเกิดปัญหาทางเทคนิคเช่นไฟไหม้บนเครื่องจนไฟฟ้าดับหมด แล้วนักบินพยายามนำเครื่องกลับไปลงที่มาเลเซีย ก็ไม่ปรากฏว่านักบินได้พยายามทำสิ่งนั้นแต่อย่างใด หรือที่บางคนว่าอาจเกิดการสูญเสียความดันในห้องโดยสารอย่างรวดเร็วจนหมดสติกันทั้งลำ ถ้าเป็นตามนั้น เครื่องก็จะต้องบินไปตามเส้นทางที่นักบินโปรแกรมไว้ในคอมพิวเตอร์ แล้วหลังจากปักกิ่ง ก็จะบินต่อไปตรงๆ จนน้ำมันหมด ไปตกอยู่แถวโน้น

~ แล้วเครื่อง MH370 นั้นบินไปทางไหนกันแน่? ~

มีข้อมูลน่าสนใจล่าสุดที่ผม กัปตันลม อดีตกัปตัน 777 ได้ติดตามศึกษามาเล่าสู่กันฟัง โดยจะขอเทียบเวลาของเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นเวลาบ้านเรานะครับ

เวลา 2341 ของวันที่ 7 มีนาคม 2014 ตามเวลาไทย เครื่อง B777-200ER ของสายการบินมาเลเซีย เที่ยวบินที่ MH370 บินขึ้นจากท่าอากาศยานเซปังชานกรุงกัวลาลัมเปอร์ โดยจุดหมายปลายทางตามตารางบินคือปักกิ่ง

ในรูปบน เส้นสีเขียวจากจุด A ไปจุด B คือเส้นทางการบินที่พล็อตขึ้นจากสัญญาณบอกตำแหน่งของเครื่องบินตามปกติ แต่ความผิดปกติเริ่มขึ้นเมื่อระบบสื่อสารของเครื่องบินหยุดทำงานเมื่อเวลา 0021 ของวันที่ 8 มีนาคม ที่จุด B

เส้นสีน้ำเงินจาก B ไป C เป็นเส้นทางบินที่สถานีเรดาร์ของมาเลเซียจับตำแหน่งของเครื่อง MH370 ไว้ได้ โดยแทนที่เครื่องจะบินต่อไปทางตะวันออกเฉียงเหนือตามเส้นทางปกติไปยังปักกิ่ง เครื่องกลับเลี้ยวซ้าย บินวกกลับมาทางตะวันตกเฉียงใต้ ไปยังเกาะปีนัง บ้านของกัปตันของเที่ยวบิน ซึ่งคอนเฟิร์มได้อีกทางว่าเครื่องบินไปทางนั้นจริงๆ เพราะมีข้อมูลว่า โทรศัพท์มือถือของนักบินผู้ช่วยได้ต่อเชื่อมกับสถานีเครือข่ายที่ปีนังเมื่อเวลา 0052

พอผ่านปีนังก็เลี้ยวขวาไปทางตะวันตกเฉียงเหนือ โดยในระหว่างทางมีการเปลี่ยนระยะสูงขึ้นลง จากนั้นเครื่องได้บินออกนอกระยะตรวจจับของสถานีเรดาร์มาเลเซียเมื่อเวลา 0122 ที่จุด C

ที่จุด D มีการเปิดระบบ SATCOM (Satellite Communications) บนเครื่อง MH370 กลับขึ้นมาเมื่อเวลา 0125 ทำให้ดาวเทียม INMARSAT ติดต่อกับเครื่อง MH370 ได้ โดยจะมีการ ‘Handshake’ (หรือที่เรียกว่าสัญญาณ ping) กันทุก 1 ชั่วโมง โดยเริ่ม Handshake กันครั้งแรกเมื่อเวลา 0241 ที่จุดใดจุดหนึ่งบนเส้นโค้งที่ 2 ในภาพ ซึ่งดาวเทียมจะรู้ระยะห่างของเครื่องบินจากตัวดาวเทียมเอง รวมทั้งจะรู้ระยะสูงและการเปลี่ยนแปลงระยะสูงของเครื่องบิน แต่ไม่รู้ว่าอยู่ในทิศทางไหน ในเบื้องต้นจึงบอกได้แต่เพียงว่าตำแหน่งของเครื่องอยู่บนจุดใดจุดหนึ่งบนเส้นโค้งที่มีระยะห่างจากดาวเทียมเท่าๆกัน ดังที่พล็อตลงบนภาพ

แต่เมื่อเราทราบตำแหน่งล่าสุดของเครื่องจากข้อมูลเรดาร์ และจากการวิเคระห์สัญญาณดาวเทียมดังกล่าว เราสรุปได้ว่าเครื่องอยู่บนจุดใดจุดหนึ่งทางทิศใต้ของดาวเทียม เหนือมหาสมุทรอินเดีย โดยเส้นโค้งที่ 2 ถึง 7 คือระยะห่างจากดาวเทียมที่มีการ Handshake กันในชั่วโมงถัดๆไป

ก่อนหน้านี้ ตามสมมติฐานว่าเกิดความผิดพลาดขึ้นบนเครื่อง นักบินน่าจะหมดสติ เครื่องบินออกนอกทิศทางไปเองด้วยสาเหตุใดก็แล้วแต่ ไม่มีใครควบคุม น่าจะบินไปตรงๆจนน้ำมันหมดแล้วตกลงในมหาสมุทร จึงนำข้อมูลสมรรถนะของเครื่อง 777-200ER จากโบอิ้งมาคำนวณตำแหน่งที่เป็นไปได้ของเครื่อง ตามที่เห็นเป็นแรเงาสีเทาในภาพ แล้วออกทำการค้นหากันในบริเวณเส้นโค้งสุดท้ายที่เครื่องติดต่อกับดาวเทียมแถวเส้นโค้งที่ 7 มีพื้นที่ค้นหากว้างถึงราว 120,000 ตารางกิโลเมตร มีศูนย์กลางห่างจากชายฝั่งตะวันตกของออสเตรเลียราวสองพันกิโลเมตร แต่ก็ไม่พบเครื่องบินที่หายไป

ในเวลาที่ผ่านมา มีการค้นพบชิ้นส่วนของเครื่องบินบนเกาะและชายฝั่งทวีป Africa หลายชิ้นที่ได้รับการพิสูจน์แล้ว ว่าเป็นชิ้นส่วนของเครื่อง MH370 จริง โดยศาสตราจารย์ด้านสมุทรศาสตร์ของมหาวิทยาลัย Western Australia ได้ใช้ความรู้ด้านกระแสน้ำในมหาสมุทรอินเดียมาคำนวณหาบริเวณเครื่องตกได้ ตามกรอบสีเหลืองในภาพล่าง ซึ่งสอดคล้องกับการคำนวณด้วยสัญญาณดาวเทียมและข้อมูลสมรรถนะของโบอิ้งที่เล่ามาข้างต้น

~ เทคนิคใหม่ในการถอดรหัสเส้นทางการบินของ MH370 ~

ทีนี้ เมื่อปี 2021 ได้มีการเสนอให้ใช้ข้อมูล WSPR (Weak Signal Propagation Reporter) ที่บันทึกการรบกวนสัญญาณวิทยุสมัครเล่น ที่อาจเกิดจากเครื่องบินลำใหญ่บินผ่านแนวสัญญาณเอาไว้ กล่าวคือสัญญาณวิทยุสมัครเล่นนั้นเปรียบดั่งตาข่ายขนาดยักษ์ ที่เมื่อเครื่องบินๆผ่านก็จะทำให้ตาข่ายนั้นถูกรบกวน ซึ่งสามารถไปไล่ย้อนดูข้อมูลการรบกวนสัญญาณที่ตำแหน่งใด ณ เวลาใดที่มีการบันทึกไว้ในฐานข้อมูลได้

นี่นับเป็นเทคนิคใหม่ในการจับตำแหน่งเครื่องบิน แต่ได้มีการทดลองหลายครั้งแล้วว่าใช้ได้ผลจริง ดังที่ผมเคยโพสท์ไว้เมื่อปีก่อน ซึ่งคุณริชาร์ด กอดฟรีย์ วิศวกรอากาศยานชาวอังกฤษ ได้นำข้อมูลการรบกวนสัญญาณวิทยุในวัน เวลา และบริเวณที่คาดว่าเครื่อง MH370 จะบินผ่าน ได้ข้อมูลตำแหน่งเครื่องในเวลาต่างๆถึงสามร้อยกว่าจุด นำมาพล็อตเป็นเส้นทางการบินของ MH370 ได้ตามเส้นสีแดงในภาพบน ซึ่งตำแหน่งของเครื่องที่คำนวณได้จากข้อมูล WSPR นี้ ตรงกับข้อมูลการ Handshake กับดาวเทียม ณ จุด E, F, G, H, I และ J ที่ล้วนอยู่บนเส้นโค้งที่ 2 ถึง 7 ทั้งสิ้น

เส้นทางบินที่คำนวณด้วยข้อมูล WSPR บอกเราว่า เครื่องมีการบินเปลี่ยนทิศทางไปมาหลายครั้ง ไม่ได้บินไปตรงๆ ซึ่งเมื่อรวมกับข้อมูลระยะสูงของเครื่องบินที่ได้จากดาวเทียมแล้ว เราสรุปได้ว่า มีคนควบคุมเครื่องอยู่ตลอดทาง โดยการบังคับเลี้ยวไปทางตะวันออกเฉียงใต้หลังจากจุด H ทำให้ตำแหน่งของเครื่องจากเส้นโค้งที่ 5 ไปเส้นที่ 6 และ 7 แตกต่างจากเส้นทางของเครื่องที่คาดไว้เดิมก่อนการค้นหาครั้งก่อนว่าเครื่องน่าจะบินไปตรงๆมาก ส่งผลให้การค้นหาครั้งก่อนล้มเหลว

จากการวิเคราะห์ข้อมูล เครื่อง MH370 ที่เติมน้ำมันมาพอที่จะบินได้ประมาณ 7 ชั่วโมงครึ่ง น่าจะน้ำมันหมดลงในเวลาประมาณ 0717 โดยข้อมูลจากดาวเทียมบอกว่าที่เวลา 0719 ตรงจุด J นั้น เครื่องกำลังดิ่งลงหามหาสมุทรด้วย vertical speed ประมาณ 15,000 ฟุตต่อนาที ซึ่งการคำนวณด้วย WSPR นี้ จุดที่เครื่องตกลงสู่มหาสมุทรน่าจะอยู่แถวๆ 29.128 องศาใต้ 99.934 องศาตะวันออก ซึ่งห่างจากจุดกึ่งกลางการค้นหาเดิมมาทางตะวันออกเฉียงเหนือถึงราว 630 กิโลเมตร ซึ่งถ้าลากเส้นตรงจากกรุงเทพฯไปทิศทางเดียวกัน ก็จะเลยนครพนมเข้าไปในลาวโน่นเลย ของหายแถวสะหวันนะเขตในลาว ไปหาแถวกรุงเทพฯ จะเจอได้ยังไง

พิกัดดังกล่าวคือจุด WSPR ที่วงไว้ด้วยสีฟ้าตามรูปล่าง ส่วนกรอบสีเหลืองในรูปล่างนั้นคือบริเวณที่เป็นไปได้ว่าเครื่องจะตก เมื่อคำนวณย้อนจากการพบชิ้นส่วนของเครื่องด้วยข้อมูลกระแสน้ำโดยมหาวิทยาลัย Western Australia ซึ่งจะเห็นว่า การคำนวณตำแหน่งของเครื่องด้วย WSPR นั้น สอดคล้องกับทั้งการวิเคราะห์ด้วยข้อมูลสมรรถนะของโบอิ้ง ข้อมูลจากดาวเทียม INMARSAT และข้อมูลทางสมุทรศาสตร์ โดยผู้คำนวณมั่นใจว่า หากค้นหาที่พิกัดนี้ น่าจะใช้พื้นที่การค้นหาเพียงภายในรัศมี 30 กิโลเมตรเท่านั้น ซึ่งเล็กกว่าพื้นที่ค้นหาเดิมมาก

~ เหลือทฤษฎีที่เป็นไปได้มากที่สุด เพียงทฤษฎีเดียว ~

ทั้งการเปลี่ยนเส้นทางบินไปมา ทั้งมีการไต่ระดับ ลดระดับที่ไม่ได้บรรยายไว้เพราะเดี่ยวจะยาวเกินไป อีกทั้งการเปิดระบบ SATCOM บนเครื่องกลับขึ้นมา ไม่ต้องสงสัยเลยว่า มีผู้ควบคุมเครื่องบินลำนี้อยู่ตลอด คำถามคือ คนที่บินเครื่องอยู่นั้นคือใคร?

ถ้าสมมุติว่าเป็นไฮแจ็คเกอร์ เขาย่อมต้องมีข้อเรียกร้อง ข้อต่อรอง มีจุดมุ่งหมาย ไม่ใช่ไฮแจ็คเครื่องบินไปบินลงน้ำเฉยๆ เรื่องนี้จึงไม่น่าเป็นไปได้ โดยเฉพาะในยุคหลัง 9/11 นั้น ระบบป้องกันการถูกไฮแจ็คนั้นรัดกุมสุดๆ เป็นไปไม่ได้ที่ใครจะพังประตู cockpit เข้าไป ทั้งประตูแน่นหนาระดับกันกระสุนแถมมีกล้องส่องดูหน้าประตูด้านครัวว่าใครอยู่หน้าประตูอีกต่างหาก หรือถ้าพบว่ามีความพยายามไฮแจ็คเครื่องเกิดขึ้นด้านนอก cockpit จริง นักบินก็ย่อมจะรายงานเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างแน่นอน

สำหรับนักบินประจำเครื่อง ตราบใดที่ไม่มีหลักฐานแน่ชัด เราย่อมสรุปไม่ได้ว่าใครเป็นคนทำ แต่เรามีข้อมูลจากข่าวที่ออกมา ว่ากัปตันของเที่ยวบินนี้ มีการพล็อตเส้นทางการบินนำเครื่องไปลงทะเลในมหาสมุทรอินเดียตอนใต้ เหมือนเส้นทางของ MH370 ใน Flight Simulator บนคอมพิวเตอร์ของเขา

ข่าวบอกอีกว่า กัปตันเป็นคอการเมือง สนับสนุนผู้นำฝ่ายค้าน ณ เวลานั้น (แต่กุมอำนาจอยู่ในเวลานี้) ซึ่งกำลังถูกตัดสินคดีที่ผู้สนับสนุนเชื่อว่าเป็นการกลั่นแกล้ง ในวันก่อนหน้าเที่ยวบินนั้นพอดี ซึ่งมีผู้วิเคราะห์ว่า การเปิดระบบ SATCOM ขึ้นมาอีกครั้งนั้น ทำเพื่ออะไร มีการใช้โทรศัพท์ผ่านดาวเทียม เพื่อต่อรองอะไรกับใครอย่างไรหรือเปล่า ซึ่งถ้าเป็นจริง ผู้ที่ถูกติดต่อจากใครบนเครื่องย่อมรู้ว่าเกิดอะไรขึ้น

คนที่ชอบศึกษาประวัติศาสตร์การบินจะรู้ว่า ผลการสอบสวนอุบัติเหตุที่สรุปว่าเป็นการตั้งใจนำเครื่องลงสู่พื้นของนักบินนั้นเกิดขึ้นมาหลายครั้งแล้ว เช่น SilkAir 185, EgyptAir 990, Germanwings 9525 และ China Eastern 5735 ที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อไม่นานนี้ ที่เห็นข่าวภาพวงจรปิดบินปักหัวลงมาตรงๆ ซึ่งผมได้ศึกษาข้อมูลเชิงลึกของแต่ละไฟลท์ว่ามีอะไรเป็นแรงจูงใจให้กระทำการ แต่ขอไม่กล่าวถึงในที่นี้

ทั้งนี้ ผมไม่มีเจตนาฟันธงว่าใครเป็นผู้ควบคุมเครื่อง MH370 เพียงแต่นำข้อมูลที่มีอยู่มาเล่าให้ฟัง เราย่อมไม่สามารถสรุปอะไรได้ จนกว่าจะพบซากเครื่องบิน และกล่องบันทึกข้อมูล

~ มีข้อมูลใหม่ๆอย่างนี้แล้ว การค้นหาครั้งใหม่จะเกิดขึ้นหรือไม่? ~

ก่อนอื่นอาจจะมีคนถามว่า ถึงเจอกล่องดำที่จมทะเลอยู่นานขนาดนี้ จะยังอ่านข้อมูลได้อยู่หรือ?

ลักษณะการฉีกขาดของชิ้นส่วนเครื่องที่พบ ทำให้เราทราบว่าเครื่องตกกระแทกน้ำอย่างแรง ซากเครื่องน่าจะเป็นชิ้นส่วนขนาดไม่ใหญ่ การค้นหาถ้าไม่เริ่มที่พิกัดที่ใกล้เคียงจริงๆจะทำได้ยาก

(มีต่อด้านล่าง)