ครอบครัวของสามีโดนเพื่อนบ้าน (เจ้าของที่ดินเดิม) เอาเปรียบอย่างร้ายกาจค่ะ เราในฐานะสะใภ้ตอนนี้เข้ามาช่วยกอบกู้สถานการณ์ได้ส่วนหนึ่ง แต่ก็ยังมีข้อกังวลที่เราเกรงว่าเค้าอาจจะเรียกร้องเอาจากสามีและเราได้ภายหลังอีก จึงต้องการความรู้ ข้อชี้แนะ และแนวทางป้องกันและจัดการแต่เนิ่นๆค่ะ 

ขอเรียงลำดับเหตุการณ์เพื่อให้เข้าใจง่าย ดังนี้นะคะ 

 • นาย ป. เป็นเจ้าของที่ดินแปลงใหญ่ทั้งผืน เขาแบ่งที่ดินเป็นหลายแปลงคั่นแต่ละแปลงด้วยถนนดิน เพื่อสร้างบ้านเช่า และสร้างบ้านขาย

• นาย ป. ขายที่ดินพร้อมบ้านแปลงที่อยู่ติดกับบ้านของตนเอง และใช้กำแพงร่วมกับบ้านของตัวเอง ให้กับนาย ด. โดยไม่เซ็นภาระจำยอมการใช้ถนนดินที่นาย ด. ต้องใช้เข้าออกบ้าน

• ต่อมา นาย อ. ซื้อบ้านต่อจากนาย ด. โดยก็ยังไม่มีการกล่าวถึง/เซ็น ภาระจำยอม (คาดว่านาย ด. ก็ไม่ทราบเช่นกัน)

• หลังจากนาย อ. เสียชีวิต ภรรยาของนาย อ. ชื่อ นาง อล. ต้องการขายที่ดิน และผู้ซื้อถามเรื่องภาระจำยอม นาง อล. ซึ่งไม่เคยรู้เรื่องภาระจำยอมมาก่อน จึงเพิ่งจะรู้เกี่ยวกับภาระจำยอมนี้

• เรา ชื่อ ม. เป็นลูกสะใภ้นาง อล. และได้ย้ายเข้ามาอยู่ในบ้านหลังนี้ จึงได้ช่วยติดต่อกับครอบครัวนาย ป. เรื่องภาระจำยอม

• ขณะนั้นนาย ป. ป่วยหนัก ลูกชายคนกลางจึงเป็นตัวกลางให้ และตกลงจะเซ็นภาระจำยอม โดยไม่ได้เรียกร้องสินไหมอะไร ฝ่ายเรามีทนายช่วยร่างข้อตกลงและช่วยประสานงาน

• ผ่านไป 1 วัน ครอบครัวนาย ป. กลับคำและเรียกร้องเงิน 500,000 บาท แลกกับการเซ็นภาระจำยอม นาง อล. จึงจำยอมต้องจ่ายเงิน 500,000 บาท

• หลังจากครอบครัวนาย ป. เซ็นภาระจำยอม และมอบสำเนาสลักหลังโฉนดของตนเองให้นาง อล. แล้ว เราเห็นว่าระยะถนนที่เค้าเซ็นจำยอมมา ไม่เป็นธรรมกับนาง อล. มากๆ

** หากตรงไหนงง ถามซ้ำหรือถามเพิ่มได้นะคะ เรายินดีให้ข้อมูลเพื่อประกอบการให้คำแนะนำค่ะ**

จึงต้องการขอคำปรึกษาค่ะว่า ....

1) การขายที่ดินโดยไม่เซ็นภาระจำยอมตั้งแต่ต้น ถือว่าจงใจทำผิดกฎหมายไหม? 

2) การเรียกร้องเอาเงินเพื่อเซ็นภาระจำยอม แต่จำยอมไม่เป็นธรรม เราทำอะไรได้ไหม?
บ้านนาง อล. มีประตู้รั้วเข้าบ้าน 2 ทาง ตามขีดสีม่วง แต่นาย ป. เซ็นภาระจำยอมแค่ระยะถึงประตูหน้าเท่านั้น (ดูสีเหลือง)
ในอนาคต เราแพลนจะสร้างบ้านหลังขนาดกลางเพิ่ม และใช้ประตูรั้วด้านหลังเป็นทางเข้าออก เกรงว่าหากไม่มีภาระจำยอมสำหรับถนนที่เหลือแล้ว ในอนาคตครอบครัวนาย ป. อาจจะก่อปัญญาอีกได้

3) หากส่วนหนึ่งของที่ดินที่นาย ป. แบ่งมาเป็นถนนสำหรับเข้าออกบ้านที่ตนเองปล่อยเช่าเกิน 20 ปีแล้ว ถนนเส้นนั้นถือเป็นส่วนบุคคล หรือ กลายเป็นสาธารณะ? มีกฎหมายรองรับไหม?

ภาพประกอบการขอข้อแนะนำด้านล่างค่ะ
- สีเหลืองคือ ระยะถนนที่ นาย ป. เซ็นภาระจำยอม
- ขีดสีน้ำเงิน คือ กำแพงบ้านร่วม
- สี่เหลี่ยมสีแดง คือ บ้านนาย ป.
- สี่เหลี่ยมสีเขียว คือ บ้านนาง อล. ซึ่งเข้าออกได้ทางเดียว ตามลูกศรสีแดง