อ. สุจินต์ สนทนาธรรมเรื่อง "สติปัฏฐานสี่" ที่พุทธคยา เมื่อปี 2533

ที่ผ่านมาดูกายใจเห็นนามรูป เกิดเข้าใจ เกิดดับ ไม่เที่ยงเป็นหลัก เป็นไปตามเหตุ ช่วงหลังมานี้ เห็นลักษณะไม่ใช่ตัวตน บังคับไม่ได้ (แต่ยังมีความเข้าใจ ในการเป็นไปตามเหตุอยู่)

สำหรับคนรุ่นใหม่หรือรุ่นเก่า ที่สนใจและฝึกฝนสติปัฏฐานมาพอสมควร คลิปนี้มีอะไรที่น่าจะเป็นประโยชน์ไม่น้อยค่ะ https://www.youtube.com/watch?v=I_OKFSOdDNk

ขณะที่จิตพ้นจากรูป จิตจะเคลื่อนขึ้นข้างบน ขึ้นไปทางศรีษะ และออกไปทางหน้าผาก ไปในที่ว่างๆข้างหน้า ขณะนั้นจิตกับรูป จะเป็นคนละส่วนกัน แต่ผู้ดู จะเห็นทั้งจิตและรูป เห็นจิตและรูปอยู่ร่วมกัน แต่แยกชั้น

การจะสติปัฐฐาน เพื่อการเข้าใจธรรมชาติของรูปนามได้นั้น “ต้องเห็นการดับของรูปนาม” ให้เห็นได้ยังกะตาเห็น รูปนามดับอย่างไร ดับละลาย ดับแว๊บ พุ่งขึ้นมาแล้วดับไปอย่างพลุ ผู้ปฏิบัติที่ไม่เห็นกา

เมื่อเกิดความยินดี พอใจ เสียใจ โลภ โกรธ หลง สุข ทุกช์ ทุกสิ่งเหล่านี้เป็นสังขาร เวทนา เมื่อสิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นมา ให้รู้ทัน เมื่อรู้ทันจะเห็นว่า เริ่มจากมีหน่อเล็กๆ ของสังขาร เวทนา นั้น เริ่มผุดขึ้น

ภาวนาไปแล้ว ก็ยังมีอาการแฉลบใน อเนญชา และการคำนึงในกุศลต่างๆ แม้การเเล่นไปวิจัยในธ ธ​รรม ​ใด ก็จะมีอาการเพิกทิ้ง และ วิ่งเข้าไปคว้าตัวคว้าตน ในอาการเสพสุขในกุศลต่างๆ การยึดติดสภาพไร้ตัวตน ทำให้แม้นควา

จิตที่หนักแน่นตั้งมั่น จะเป็นดั่งป้อมปราการ ป้องกันอริราชศัครู ที่เข้ามาทาง ตา หู จมูก ลิ้น กายใจ จึงตั้งมั่นในท่ามกลางการเห็นไตรลักษณ์ การเกิดดับของรูปนามที่ล้อมรอบ ทั้งที่ใกล้ที่ไกล เมื่อทำตรงนี้ใ

อยากถามผู้รู้และผู้ที่มีประสบการณ์ในการปฏิบัติธรรมว่าการปฏิบัติธรรมที่ถูกสายอย่างเจริสติผปัฏฐาน4เป็นระยะเวลายาวนานอย่างต่อเนื่องจนเป็นความเคยชินจนเป็นนิสัยจะสามารถช่วยให้คนเราจัดกาปและควบคุมความเครียด