คำแนะนำก่อนอ่าน
ไม่ใช่บทความวิชาการ เล่าจากประสบการณ์ส่วนตัว
ผมคิดว่าคนที่มีปัญหาแบบผมมีเยอะ แต่ไม่รู้จะปรึกษาใคร
แต่พบตามโซเชียลอยู่เรื่อยๆ
ผมเองแม้เป็นหมอแต่กลับมีอาการอย่างหนึ่ง นั่นคืออาการท้องเสียบ่อย
เข้าห้องน้ำบ่อย โดยเฉพาะเวลาตื่นเต้นเช่นสอบสัมภาษณ์ มีเดตครั้งแรก
หรือนำเสนอผลงาน
บางครั้งไม่เกี่ยวกับความตื่นเต้นเช่นสมัยก่อนผมจำเป็นต้องนั่งรถทัวร์ยาวๆ
ตอนราวๆ ตีห้าครึ่ง ซึ่งเป็นเวลาที่อันตรายที่สุดของชาวท้องเสีย ก็จะมี
การเสิร์ฟกาแฟ ผมอิจฉาคนส่วนใหญ่ที่กินได้ราวกับไม่วิตกอะไร ส่วนผม
แค่ได้กลิ่นกาแฟก็ปวดท้องอยากเข้าห้องน้ำแล้ว

นอกจากนี้ผมมักจะจินตนาการถึงการเดินผ่านแถวผู้โดยสารไปยังห้องน้ำ
โดยผู้โดยสารทุกคนก็เพ่งมองผมเป็นตาเดียว
ทำให้ผมหวิว หน้ามืด นั่นคือผมมีอาการ panic อ่อนๆ ด้วย

อาการแบบนี้คือโรคอะไร
คนมักกล่าวว่าอาการแบบนี้คือ irritable bowel syndrome
แต่เท่าที่ผมอ่าน ผมคิดว่ามันไม่เหมือนทีเดียว โรค ibs น่าจะ
หมายถึงคนที่ท้องอืดเฟ้อ เหรอ เหม็นเปรี้ยว ทั้งวัน
มีท้องเสีย/ท้องผูกแต่มันไม่มีองค์ประกอบของความตื่นตระหนก (panic)
แบบที่พวกเรา ชาวท้องเสียมักเป็น

วิธีแก้
สิ่งที่ทุกคนต้องทำคือ
0. แยกโรคอื่นออกก่อน เช่นท้องร่วง บางคนบอกว่าเหมือนท้องเสีย แต่ผมคิดว่า
ท้องร่วงรุนแรงกว่า ถ่ายเป็นน้ำมากกว่า อาจทำให้สลบ แต่ท้องเสียแบบพวกเรา
จะไม่สลบแต่ทำให้เครียด ในบทความนี้ขอเรียกคนมีปัญหาถ่ายบ่อยเวลาเครียดว่าท้องเสีย
ท้องเสียแบบนี้ต้องไม่มีเลือด ไม่มีมูก หรือกลิ่นประหลาดๆ

โรคลำไส้หลายชนิด แม้แต่มะเร็งก็ทำให้มีอาการถ่ายบ่อยได้
ถ้าเป็นไปได้ควรได้ตรวจอุจจาระหรือส่องกล้องดูลำไส้ใหญ่
เคยพบผู้หญิงคนหนึ่งมีพยาธิไจอาร์เดีย แบบรุนแรงคือมีนับพันตัวต่ออุจจาระหยดเดียว
ก็มาด้วยเรื่องท้องเสียเรื้อรัง 

แต่ถ้ายังไม่สะดวกไปตรวจ
ก็ลองปฏิบัติตามคำแนะนำต่อไปนี้สักระยะแล้วค่อยไปพบแพทย์ คือ
1. งดอาหารเผ็ดเด็ดขาด ตลอดชีวิต
อาหารเผ็ดเป็นส่วนหนึ่งของปัญหาจริง คือถ้างดอาหารเผ็ดได้
โอกาสท้องเสียลดลง ตั้งแต่ 50- 75 เปอร์เซนต์ ทีเดียว
ผมแนะนำให้งดเผ็ดอย่างสิ้นเชิง ทุกมื้อ ทุกเวลา รวมทั้งอาหารรสจัดอื่นๆ
ถามว่าคุ้มไหม คำตอบผมคือยิ่งกว่าคุ้ม ไม่ต้องวิ่งเข้าห้องน้ำก่อนสอบสัมภาษณ์

2. กินให้น้อยลง อย่ากินอาหารย่อยยาก เช่นเนื้อสัตว์ใหญ่ เพราะมันจะดูดน้ำเข้ามาในทางเดินอาหาร
ในระหว่างการเดินทางห้ามกินเผ็ด-ห้ามกินเยอะ-ห้ามกินเสต๊ก/ลาบ/ส้มตำเด็ดขาด

3. พยายามค้นให้พบ อาหารที่ทำให้คุณท้องเสียได้ เช่นสับปะรด ลูกอมรสเมนธอล
กาแฟ เมื่อพบแล้วให้งดในวันธรรมดา แต่คุณต้องเก็บไว้กินในวันอยู่บ้าน ขอเรียกว่า
วันท้องเสีย ควรจะจัดให้มีวันท้องเสียสักอาทิตย์ละครั้ง มันจะทำให้ลำไส้คุณเฉื่อยชาขึ้น

4. ปรับพฤติกรรม โดยการเข้าห้องน้ำสองครั้งก่อนออกจากบ้าน
เพราะผู้ป่วยทุกคนรู้ว่าการปวดครั้งที่สองมักเอาไม่ค่อยอยู่ โดยคุณต้องตื่นเร็วๆ เช่น
ราวๆ 04.30 แล้วกินกาแฟ หรืออาหารที่ทำให้ท้องเสีย พยายามเข้าห้องน้ำให้ได้สองครั้ง
ครั้งที่สองอาจต้องมีอะไรกระตุ้น เช่นญาติผมคนหนึ่งต้องผูกเนคไทจึงจะปวดท้อง อีกคน
ต้องสตาร์ตรถก่อน!

5. กินยาเฉพาะในกรณีที่จำเป็นจริงๆ
ยาที่ผมแนะนำคือ loperamide ขนาด 2 มิลลิกรัม กินครั้งละสองเม็ด สมมุติคุณต้องไปทำอะไร
ที่หวั่นไหวมากๆ เช่นอภิปรายในที่ประชุมระดับชาติตอนประมาณ 10.00 น. ให้คุณกินหลังจากเข้า
ห้องน้ำครั้งที่หนึ่ง คือประมาณ 05.00 น. แต่ถ้าเป็นคนที่อาการรุนแรงให้กินตั้งแต่ก่อนนอนสองเม็ด
และตอนเช้าหนึ่งเม็ด
*ถ้าจะนำไปต่างประเทศ ต้องเช็คดูให้แน่นอน ถ้าไม่เอาไปจะดีกว่า 
*อย่ากินมากกว่าวันละสองเม็ด
ถ้ากินเกินวันละแปดเม็ดจะอันตราย แต่ในที่นี้แนะนำไม่เกินวันละสองเม็ด
*เด็ก คนท้อง ห้ามกิน คนแก่มากต้องระวัง
*ไม่ควรใช้มากกว่าเดือนละสองครั้ง มันจะดื้อยา
*ควรซื้อยาจากเภสัชกรและพยายามซักถามข้อห้ามและอันตรายต่างๆให้เคลียร์ โดยเฉพาะผู้ที่
มีโรคหัวใจหรือเคยแพ้ยาอะไรก็ตาม

6.  ถ้าเป็นคนที่อาการแย่มากๆ ควรใช้กางเกงในแบบผ้าอ้อมไปเลย เหมือนนักบินอวกาศ

ตอนนี้มาดูกรณีศึกษา
ทุกกรณีต้องทำตามข้อ 1-4 +-6 ด้วยเสมอ
1. พรุ่งนี้ต้องนั่งรถทัวร์ไปอุบลฯ รถออกตอน 21.00 ถึง 05.00 น.
อาหารเย็นให้กินเฉพาะไข่ต้มหนึ่งใบ กับข้าวเล็กน้อย งดเครื่องปรุงทุกชนิด
กินโลเปอราไมด์ ตอน 18.00 น.สองเม็ด

2. นั่งๆอยู่ผู้ใหญ่สั่งให้ไปราชการกับท่าน โดยนั่งรถตู้ไปด้วยกันเลย
ให้เคี้ยวโลเปอราไมด์หนึ่งเม็ด อมไว้สักหนึ่งนาที แล้วกลืนกับน้ำเล็กน้อย มันจะออกฤทธิ์เร็วขึ้น
ระหว่างทางห้ามกินอาหารเผ็ดทุกชนิด โดยเฉพาะอาหารวิ่งไปซื้อเซเว่นแล้วมากินบนรถ
ต้องระวังมากๆถ้าผู้ใหญ่ชอบไปกินอาหารเย็นริมทะเลแล้วขับรถอีกชั่วโมงหนึ่งกลับโรงแรม

3. ไปทัวร์ต่างประเทศ โดยกำหนดการคือกินอาหารเช้า 05.30 น. 6.00 น.วิ่งขึ้นรถทัวร์
ไม่มีห้องน้ำ แวะอีกทีตอน 10.30 แบบนี้เป็นเวลาหลายๆวัน
กรณีนี้อันตรายมาก เพราะคุณอาจเอายาไปไม่ได้
การกินยาทุกวันก็เป็นไปไม่ได้
วิธีแก้
ก่อนเดินทางสองวันให้กินยาถ่าย เพื่อให้ระบายให้หมด หลังจากนั้นจะเกิดภาวะ
คล้ายๆท้องผูกไปสองสามวัน ทุกวันตั้งแต่ก่อนเดินทางสองวัน
ห้ามกินอาหารเผ็ดเด็ดขาด ห้ามกินเยอะอย่าเสียดายอาหารเช้าในโรงแรม หลีกเลี่ยงอาหารที่กินแล้วเสียแน่
ถ้าคุณมีของที่เป็น trigger ให้ท้องเสีย ให้พกไปด้วย เช่นกาแฟซอง ชงกับน้ำในโรงแรมตอนตีสามครึ่ง
เข้าห้องน้ำ แล้วรีบไปกินอาหารเช้าให้เสร็จก่อนคนอื่น ออกไปเดินหน้าโรงแรมจนปวดท้อง แล้วรีบเข้าห้องน้ำ
มักจะเวิร์ค

4. คนที่มีอาการแพนนิก (กระวนกระวาย ใจสั่น) ร่วมด้วยอย่างมาก ผมแนะนำให้กินยาแก้เมารถคือ dramamine
ซึ่งเป็นยาที่ร้านสะดวกซื้อก็มี มันได้ผลพอสมควรและไม่อันตรายมาก

มีอะไรสงสัยถามได้นะครับ
อย่าลืมว่าต้องมีวันท้องเสียสักอาทิตย์ละครั้ง