ทะเบียนบ้าน คือ สิ่งที่ทุกบ้านต้องมี เพื่อใช้แสดงรหัสประจำบ้านและรายชื่อสมาชิกผู้ที่อาศัยในบ้านนั้น โดยจะบอกชื่อ พ่อ แม่ เลขประจำตัวประชาชน เกิดเมื่อไร เป็นเจ้าบ้านหรือผู้อยู่อาศัย แจ้งย้ายเมื่อไร แต่รู้หรือไม่ว่านอกจากทะเบียนที่ทุกคนรู้จักกันดีอยู่แล้ว ยังมี “ทะเบียนบ้านกลาง” อีกด้วย แตกต่างจากทะเบียนบ้านที่เรารู้จักอย่างไร มีรายละเอียดดังนี้

ทะเบียนบ้านกลางสำคัญอย่างไร?ทะเบียนบ้านกลาง คือ ทะเบียนที่สำนักทะเบียนจัดทำขึ้นเพื่อลงรายการผู้ที่ไม่มีชื่อในทะเบียนบ้านด้วยสาเหตุต่าง ๆ เช่น

-เจ้าบ้านแจ้งย้ายบุคคลที่มีชื่อในทะเบียนบ้านของตนเองแต่ไม่มีตัวตนออกจากทะเบียนบ้าน
-เจ้าบ้านซื้อบ้านต่อจากผู้อื่นแล้วย้ายชื่อที่ค้างออกจากทะเบียนบ้าน
-คนไทยที่พักอาศัยอยู่ในต่างประเทศเป็นเวลานาน และไม่มีบ้านในประเทศไทยแล้ว

ดังนั้น คนกลุ่มนี้จึงกลายเป็นบุคคลตกหล่นที่อาจไม่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านปกติได้ สำนักทะเบียนจึงต้องนำชื่อบุคคลนั้นไปไว้ในทะเบียนบ้านกลางนั่นเอง

อย่างไรก็ตาม ผู้ที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางจะมีข้อจำกัดในการใช้สิทธิ์ต่าง ๆ ที่ควรมีได้ตามกฎหมาย ไม่ว่าจะเป็น สิทธิยื่นคำร้องขอคัดสำเนาและให้นายทะเบียนรับรองสำเนารายการเพื่อไปอ้างอิงหรือใช้สิทธิต่าง ๆ ไปจนถึงสิทธิในการเลือกตั้ง ซึ่งเป็นสิทธิพื้นฐานสำคัญของคนไทยทุกคน

ข้อแนะนำเพิ่มเติม : ทะเบียนบ้านกับ 5 สิทธิที่เจ้าบ้านสามารถทำได้


การแจ้งย้ายออกจากทะเบียนบ้านกลาง
หากใครที่เคยมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านแต่วันดีคืนดีชื่อในทะเบียนบ้านหายไป ก็มีความเป็นไปได้ว่าอาจจะถูกย้ายไปเข้าทะเบียนบ้านกลาง โดยเบื้องต้นสามารถตรวจสอบดูว่าชื่อของคุณไปอยู่ที่ไหนได้ที่สำนักทะเบียนอำเภอ หรือสำนักทะเบียนท้องถิ่น ทุกจังหวัด ถ้าหากพบว่าตนเองมีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลาง สามารถดำเนินการย้ายออกจากทะเบียนบ้านกลางเพื่อรักษาสิทธิของตนเองได้

ผู้มีชื่อในทะเบียนบ้านกลางต้องยื่นคำร้องขอแจ้งย้ายออกด้วยตนเอง กรณีที่ผู้มีชื่อในทะเบียนบ้านกลางเป็นผู้เยาว์ ให้บิดา มารดา หรือผู้ปกครองที่ชอบด้วยกฎหมายเป็นผู้แจ้งย้ายออกแทน

หลักฐานที่ใช้
1. บัตรประจำตัวประชาชนหรือหลักฐานแสดงตัวของผู้แจ้ง สูติบัตร
2. คำสั่งศาล หรือหลักฐานที่แสดงว่าเป็นผู้ปกครองที่ชอบด้วยกฎหมาย (กรณีแจ้งย้ายให้ผู้เยาว์)
3. พยานหรือบุคคลที่เชื่อถือได้

หลังจากที่ย้ายออกจากทะเบียนบ้านกลางแล้วขั้นตอนต่อไปคือต้องไปขอเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้าน โดยแจ้งที่ฝ่ายทะเบียนเขตท้องที่ตามกฎหมายกำหนด ซึ่งต้องใช้หลักฐานและพยานบุคคล ดังนี้
1. หลักฐานของผู้เพิ่มชื่อ (ถ้ามี) เช่น หลักฐานการศึกษา หลักฐานการผ่านการอุปสมบท หลักฐานการรักษาพยาบาล บัตรประจำตัวลูกเสือชาวบ้าน หลักฐานการทหาร
2. สำเนาทะเบียนบ้านฉบับเจ้าบ้าน
3. หลักฐานการเคยมีชื่อในทะเบียนบ้านฉบับก่อนปี พ.ศ. 2499 (ถ้ามี) เช่นสำมะโนครัวปี พ.ศ. 2460 และปี พ.ศ.  2489 สูติบัตร
4. หัวหน้าครอบครัวตามทะเบียนบ้านเดิม (ถ้ามี)
5. เจ้าบ้านและบุคคลที่น่าเชื่อถือ เช่น บิดา มารดา ญาติพี่น้อง ข้าราชการชั้นสัญญาบัตรพร้อมบัตรประจำตัวประชาชน ไม่ต้องเสียค่าธรรมเนียม

สรุปเอกสาร / หลักฐานที่ต้องใช้


อยู่ต่างประเทศนาน ชื่ออาจถูกย้ายไปอยู่ทะเบียนบ้านกลาง
สำหรับผู้ที่ใช้ชีวิตอยู่ต่างประเทศเป็นเวลานาน และไม่มีบ้านในประเทศไทยแล้ว มีความเป็นไปได้ว่าอาจถูกย้ายชื่อเข้าทะเบียนบ้านกลาง และเพื่อเป็นการรักษาสิทธิทางการเมืองและสิทธิในการขอหนังสือเดินทางของตนเอง เราสามารถทำการย้ายชื่อตนเองออกจากทะเบียนบ้านกลางได้ 2 วิธี ดังนี้

1. ดำเนินการด้วยตนเองที่ประเทศไทย
ในกรณีที่พาสปอร์ตหมดอายุ สถานทูตฯ จะออกหนังสือเดินทางชั่วคราวให้เดินทางกลับประเทศไทยเพื่อดำเนินการย้ายชื่อของเราจากทะเบียนบ้านกลางไปทะเบียนบ้านปกติ (ท.ร.14)

2. มอบอำนาจให้บุคคลอื่นยื่นคำร้องขอแจ้งย้ายแทน
สำหรับคนไทยในต่างแดนที่มีชื่ออยู่ในทะเบียนบ้านกลางสามารถแจ้งย้ายชื่อออกจากทะเบียนบ้านกลางไปเข้าทะเบียนบ้านชั่วคราวได้ด้วยการมอบอำนาจให้บุคคลอื่นยื่นคำร้องขอแจ้งย้ายแทนได้ ซึ่งการย้ายชื่อเข้าทะเบียนบ้านชั่วคราว จะช่วยให้คนไทยที่อยู่ในต่างประเทศและถูกย้ายชื่อไปอยู่ทะเบียนบ้านกลางสามารถใช้สิทธิต่าง ๆ ได้ โดยเฉพาะสิทธิทางการเมือง สิทธิในการขอหนังสือเดินทาง โดยไม่ต้องย้ายเข้าทะเบียนบ้านปกติ (ท.ร.14) ซึ่งต้องดำเนินการด้วยตนเองที่ประเทศไทย
 
การย้ายชื่อเข้าทะเบียนบ้านชั่วคราว มีขั้นตอนดังต่อไปนี้
1. ยื่นคำร้องต่อสถานเอกอัครราชทูตฯ เพื่อขอรับรองลายมือชื่อใน “หนังสือมอบอำนาจ (สำหรับย้ายชื่อออกจากทะเบียนกลาง)”
2. ส่งเอกสารที่ผ่านการรับรองแล้ว ไปให้ผู้รับมอบอำนาจที่ประเทศไทยดำเนินการ โดยแจ้งขอย้ายชื่อของเรามาเข้า  “ทะเบียนบ้านชั่วคราว (ต่างประเทศ)”  อย่างไรก็ตาม การย้ายเข้าทะเบียนบ้านชั่วคราวจะต้องไปดำเนินการที่ เขตหรืออำเภอที่เป็นบ้านเกิดของเราเท่านั้น

ข้อแนะนำ : รู้จัก “ทะเบียนบ้านชั่วคราว” มีไว้ทำอะไร ทำไมต้องมี!

ดังนั้น ไม่ว่าจะใช้ชีวิตอยู่ในประเทศไทยหรืออาศัยอยู่ต่างแดน หากรู้ว่าถูกย้ายชื่อเข้าทะเบียนบ้านกลางก็ควรรีบดำเนินการย้ายชื่อของเราออก เพื่อรักษาสิทธิต่าง ๆ ที่ควรได้รับอย่างเต็มที่ในฐานะประชาชนไทยนั่นเอง

ที่มา : https://www.ddproperty.com/คู่มือซื้อขาย/ทะเบียนบ้านกลาง-54579