รัฐ“จินหลิน”ตามบันทึกจีนราวพุทธศตวรรษที่ 8ระบุว่าอยู่ห่างจากฟูนันไปทางทิศตะวันตก2,000 ลี้ (ราว1,000 กม.) มีทะเลชางไฮ (ทะเลอ่าวไทย) คั่นอยู่ ทางทิศเหนือของรัฐจินหลินคือรัฐ“บูหลุน” อยู่ห่างจากฟูนันไปทางทิศตะวันตก 2,000 ลี้ เช่นเดียวกัน “รัฐจินหลินมีแร่เงิน พลเมืองมาก และชอบจับช้าง เมื่อจับได้เป็นๆก็ใช้เป็นพาหนะ ครั้นช้างตายก็ถอดเอางารัฐจินหลินนี้ตั้งอยู่บนอ่าวใหญ่ ”
จากหนังสือ “พนม ไศเลนทร”, ธรรมทาส พานิช ในหน้า129-130 หัวข้อ “กรุงพนมและกรุงพันพานในประวัติศาสตร์” มีความว่า
“หนังสือประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทุกเล่มเริ่มประวัติศาสตร์ด้วยเรื่องของเจ้าชายที่จีนจด พระนามว่าฮุนเตียน (Hun-tien)
รัชกาลที่ 1 (ราว พ.ศ.600-655) ฮุนเตียนมาได้พระนางหลิวเหย่เป็นมเหสีได้ครองกรุงพนม (ฟูนัน)
รัชกาลที่ 2 (ราวพ.ศ.700) ขุนพันวัง (Hun Pan Huang) โอรสขึ้นครองราชย์ได้ครองกรุงพนม
ทรงมีพระชนมายุยืนถึง 90 พรรษาจึงสวรรคต ได้ส่งโอรสคือขุนพันพาน(Pan Pan)ไปครองนครพันพานที่เวียงสระ เป็นเมืองอุปราช
รัชกาลที่ 3 (ราวพ.ศ.750-763) ขุนพันพานเป็นอุปราชครองเมืองพันพาน เมื่อพระราชบิดาเสด็จสวรรคต ได้ถือเอากรุงพันพานเป็นนครหลวง กรุงพนมกลายเป็นนครลูกหลวง ได้ตั้งให้ขุนพลฟันมันครองกรุงพนม ในปีที่สามพระเจ้ากรุงพันพานเสด็จไปกรุงพนม ขุนพลฟันมันปลงพระชนม์พระมหากษัตริย์ได้....”
ข้อความข้างบนนี้ อ. ธรรมทาส พานิชได้ระบุว่าขุนพันพานครองราชย์อยู่ที่นครพันพานคือที่เวียงสระ แต่ข้อความในพงศาวดารเหลียง (Liang Shu) นั้น มิได้ระบุว่าขุนพันพานครองราชย์อยู่ที่เมืองพันพาน แต่ระบุว่าพระองค์เป็นกษัตริย์ของฟูนัน ดังนั้นบันทึกในพงศาวดารเหลียงจึงมีข้อความแตกต่างออกไปโดยกล่าวว่า
ลูกหลานของพระเจ้าฮุนเตียนคือพระเจ้าฮุนพันฮวง (ขุนพันวัง) ได้ครองราชย์ต่อมา
ต่อจากนั้นก็ถึงสมัยโอรสของพระองค์คือ พันพัน ได้เสด็จขึ้นเป็นกษัตริย์ แต่ได้มอบอำนาจสิทธิขาด
ให้แก่ขุนพลนามว่า ฟันมัน (Fan-man) หรือ ฟันจีมัน (Fan-shi-man) เมื่อ พันพัน ครองราชย์ได้ 3
ปี ก็สิ้นพระชนม์ ชาวเมืองฟูนันจึงเลือกฟันมันขึ้นเป็นกษัตริย์ (ราวพ.ศ.763-771) ฟันมันเป็นผู้แกล้ว
กล้าสามารถ ได้ยกกองทัพไปปราบแว่นแคว้นใกล้เคียงอีกครั้งหนึ่ง และทุกแคว้นก็ยอมเป็นเมืองขึ้น
จึงเฉลิมพระเกียรติยศของพระองค์ขึ้นเป็นพระมหาราชเจ้ากรุงฟูนัน (The Great King of Fu-nan)
แล้วโปรดให้ต่อเรือขนาดใหญ่ยกข้ามทะเลชางไฮ (ทะเลอ่าวไทย) ไปปราบปรามบ้านเมืองได้กว่า 10แว่นแคว้น ปรากฏชื่อว่า ชูตูคุน (Chu-tu-kun, หรือตูคุน คือเมืองตักโกลา) ชิวชี หรือชูหลี (Chiu-chih or Chu-li คือเมืองเคดาห์) และเตี๋ยนซุน(Tien-sun, คือเมืองยะรังในปัตตานี) เป็นต้น
พระองค์แผ่อาณาเขตออกไปได้ห้าหรือหกพันลี้ (1 ลี้=576 เมตร) แล้วใคร่จะปราบปรามแว่นแคว้น
“จินหลิน” แต่ฟันมันประชวรลงเสียก่อน จึงโปรดให้ราชโอรสผู้เป็นรัชทายาททรงพระนามว่า‘กิมแซ’ เสด็จไปแทน…”
ตามประวัติระบุว่า ฟันมันทรงสิ้นพระชนม์ในขณะที่ยกกองทัพไปโจมตีรัฐจินหลิน(ศรีวิชัยที่ไชยา, มจ.จันทร์จิรายุ รัชนี :17) นับว่ามีชื่อรัฐจินหลินปรากฎขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งในสมัยต่อมา เราไม่ทราบว่ารัฐจินหลินก็ตกเป็นเมืองขึ้นของฟูนันหรือไม่และคำว่าจินหลินก็หมดชื่อไปในรัชกาลพระเจ้าฟันจัน (ราวพ.ศ.773-786) หลานของพระเจ้าฟันจีมัน รัฐฟูนันก็รุ่งเรืองเป็นอาณาจักรมหาอำนาจอีกครั้งหนึ่ง
ในหนังสือ “ประวัติศาสตร์ไทยสมัยศรีวิชัย”,ธรรมทาส พานิช ในหน้า 30 มีข้อมูลเกี่ยวกับเมืองโบราณที่ อ.เวียงสระ ใน จ. สุราษฎร์ธานี ดังนี้
“ ที่อ.เวียงสระ บนฝั่งแม่น้ำตาปี และที่บ้านพุนพิน อ. พุนพินใกล้ปากแม่น้ำตาปีใน จ.สุราษฎร์ธานี นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นที่ตั้งของรัฐพันพาน เพราะทางปลายของแม่น้ำตาปีมีการคมนาคมทางน้ำติดต่อกับอ.อ่าวลึกในจ.กระบี่ทางฝั่งมหาสมุทรอินเดียได้สะดวกเป็นทางที่ชาวอินเดียโบราณเคยใช้มานาน และในที่ทั้งสองแห่งนี้มีโบราณวัตถุทั้งของศาสนาพราหมณ์ และของพุทธศาสนาสมัยพ.ศ.1000-1200 ปากแม่น้ำตาปีตอนออกทะเลช่องหนึ่งยังมีชื่อ“ปากพานคูหา” อยู่จนทุกวันนี้ ทั้งหมดนี้เป็นสิ่งยืนยันว่า ประเทศพันพานเดิมอยู่ต้นแม่น้ำตาปี
แล้วย้ายออกมาตั้งใกล้ปากน้ำคือที่บ้านพุนพินใกล้เขาศรีวิชัย”
นักประวัติศาสตร์ของไทยเราส่วนใหญ่เข้าใจว่า รัฐจินหลินตามจดหมายเหตุจีนก็คือรัฐ“สุวรรณภูมิ” หรือดินแดนทองตามบันทึกจากคัมภีร์ชาดกของอินเดีย และตรงกับไครเส (Chryse)หรือดินแดนทองตามบันทึกของชาวกรีกและโรมันตั้งแต่ครั้งโบราณ นับว่าเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน ตัวอย่างเช่น คำว่ากิมหลิน (จินหลิน)ในหนังสือ “เมืองทองหรือสุวรรณภูมิ” โดยขุนศิริวัฒนอาณาทร อธิบายว่า “ กิมหลินคือสุวรรณภูมิและสรุปว่านครกิมหลินอยู่ในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาเพราะในสมัยต่อมามีการตั้งนครทวารวดีขึ้นที่นี่”
คำว่าจินหลิน (Chin-lin) ตามบันทึกจีน แปลว่า พรมแดนทอง หรือเขตแดนทอง (Frontier of Gold) มิได้แปลว่า ดินแดนทอง แต่อย่างใด ชาวจีนใช้คำนี้ถูกต้องแล้ว คำว่า“สุวรรณภูมิ”หรือ
“ดินแดนทอง” เป็นการเรียกของชาวอินเดียตั้งแต่ก่อนพุทธกาล เนื่องมาจากมีการค้นพบทองคำซึ่งศูนย์กลางอยู่บริเวณจังหวัดนราธิวาส และจังหวัดปัตตานี - อำเภอสายบุรี (ตะลุบัน) ซึ่งเป็นบริเวณที่มีการทำเหมืองแร่ทองคำ ไปจนจดรัฐปาหังในมาเลเซีย ชาวอินเดียสมัยก่อนพุทธกาลจึงเรียกดินแดนบริเวณคาบสมุทรมลายูโดยรวมว่าสุวรรณภูมิ ดังนั้นคำว่าจินหลินซึ่งแปลว่าเขตแดนทอง หรืออีกนัยหนึ่งแปลว่าขอบเขตของดินแดนทองนั้นเอง จีนจึงใช้คำนี้ได้ถูกต้องแล้ว
ศาสตราจารย์พอล วีทลีย์ (Paul Wheatley) ลงความเห็นว่า “รัฐที่จีนในจดหมายเหตุราชวงศ์เหลียงเรียกว่า “จินหลิน” ซึ่งเป็นรัฐสุดท้ายที่พระเจ้าฟันมันกษัตริย์แห่งฟูนันปราบได้ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 3 (ราวพุทธศตวรรษที่ 8) นั้น คงตั้งอยู่ที่เมืองอู่ทอง เนื่องจากคำว่า “จินหลิน” หมายถึงดินแดนแห่งทองหรือสุวรรณภูมิ และตั้งอยู่ห่างจากฟูนันมาทางทิศตะวันตกประมาณ 2,000 ลี้ (1,000 กม.) ซึ่งตรงกับบริเวณเมืองอู่ทอง” จีนระบุว่ารัฐนี้นิยมคล้องช้างป่าและเป็นแหล่งแร่เงินแต่ ศ.พอล วีทลีย์กล่าวว่าน่าจะนำแร่เงินมาจากรัฐฉานในประเทศพม่า
มากกว่า เพราะบริเวณโดยรอบปากแม่น้ำเจ้าพระยานี้ไม่มีแร่เงินซึ่งคงเป็นสินค้าที่นำล่องมาขายจากรัฐฉาน และผ่านดินแดนล้านนาลงมาสู่เมืองท่าในอ่าวสยาม อันเป็นสินค้าที่มีมาแต่โบราณและเคยเป็นเส้นทางการค้ามาแต่เดิมด้วย??? เมื่อ ศ.พอล วีทลีย์ลงความเห็นดังนี้แล้ว นักศึกษาของเราก็เรียนรู้ประวัติศาสตร์กันว่าบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาคือรัฐสุวรรณภูมิ มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองอู่ทองใน จ.สุพรรณบุรี ซึ่งเป็นข้อมูลที่คลาดเคลื่อนกับข้อเท็จจริงอย่างมาก โดยเฉพาะเรื่องของ “แร่เงิน” ซึ่งบันทึกของจีนระบุว่า “เป็นสินแร่ที่มีอยู่ในรัฐจินหลิน”
รัฐจินหลินนี้ไม่ควรเป็นดินแดนในลุ่มแม่น้ำ เจ้าพระยา เนื่องจากไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามบันทึกในจดหมายเหตุจีน เพราะลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาไม่มีเทือกเขาและป่าไม้ จึงไม่ใช่แหล่งแร่เงินและเป็นถิ่นของช้างป่า พลเมืองก็เบาบาง ชาวจินหลินจับช้างมาเลี้ยงไว้เป็นพาหนะ แสดงว่าต้องเป็นบริเวณที่มีป่าไม้อันอุดมสมบูรณ์ และมีเทือกเขาเป็นแหล่งแร่เงินตามธรรมชาติ จะเป็นบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยาไม่ได้ เพราะลุ่มน้ำเจ้าพระยาไม่มีเทือกเขาใหญ่หรือป่าไม้ แต่เป็นบริเวณลุ่มน้ำหนองบึง ไม่ตรงกับข้อเท็จจริงเกี่ยวกับภูมิประเทศของรัฐจินหลิน อีกทั้งบริเวณปากอ่าวไทยก็มีแต่ป่าชายเลน จึงไม่ใช่อ่าวใหญ่ของรัฐจินหลิน(The great bay of Chin-lin) ที่จะนำเรือเข้าไปจอดได้ อ่าวใหญ่ที่บันทึกจีนกล่าวถึงควรเป็นบริเวณ“อ่าวบ้านดอน” ปากแม่น้ำตาปี จ.สุราษฎร์ธานี นอกจากนั้นบันทึกจีนระบุถึงรัฐ “บูหลุน” ซึ่งอยู่ทางทิศเหนือถัดจากรัฐจินหลินขึ้นไป ดังนั้นลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาจึงควรเป็นรัฐบูหลุน
ทีนี้เราลองมาดูบันทึกของ “โซซู” (Tso-ssu) ซึ่งกล่าวในรายละเอียดของแหล่งแร่เงินและ
ช้างในรัฐจินหลิน บันทึกของโซซูชื่อ ซัน - ตู- ฟูในราวคริสต์ศตวรรษที่ 3 นั้นเป็นจดหมายเหตุรุ่นแรก
ของจีน ซึ่งคัดลอกมาจากบันทึกของคังไถ ซึ่งจากบันทึกของคังไถนี้มีผู้คัดลอกไปไว้ในพงศาวดาร
เหลียง บันทึกของโซซูมีรายละเอียดตรงตามบันทึกของคังไถ โดยมีข้อความสำคัญดังนี้
“อาณาจักรจินหลินอยู่ห่างจากอาณาจักรฟูนันคนละฝั่ง ประมาณ 2,000 ลี้ ภูมิประเทศเป็นแหล่งแร่เงินที่เป็นทรัพยากรสำคัญ เป็นประเทศที่มีประชาชนพลเมืองดีเป็นมิตร ชาวเมืองมีอาชีพคล้องจับช้างที่มีเป็นจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นอาชีพหลักเพื่อนำมาใช้งานเองและขาย เมื่อเวลาช้างตายลงเขาก็จะถอดเอางาไปใช้ประโยชน์”
จะเห็นว่า ศ.พอล วีทลีย์ไม่ได้อ่านบันทึกของโซซูเกี่ยวกับแหล่งแร่เงิน และไม่ได้อ่านจดหมายเหตุจีนเกี่ยวกับรัฐบูหลุน ดังนั้นจึงตีความคำว่าจินหลินตามทัศนะของตนเองโดยอ้างเรื่องแร่เงินจากรัฐฉาน ซึ่งไม่มีเค้าของความเป็นจริงไปได้เลย
ด้วยเหตุผลทั้งหมดที่แสดงให้เห็นนี้รัฐจินหลินตามจดหมายเหตุจีน และตามหลักฐานทางโบราณคดีควรตั้งอยู่ที่บริเวณเมืองเวียงสระโบราณหรือเวียงสระเก่าใน จ. สุราษฎร์ธานี
จินหลินหรือกิมหลินคือเวียงสระโบราณ(พันพาน)
จากหนังสือ “พนม ไศเลนทร”, ธรรมทาส พานิช ในหน้า129-130 หัวข้อ “กรุงพนมและกรุงพันพานในประวัติศาสตร์” มีความว่า
“หนังสือประวัติศาสตร์เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ทุกเล่มเริ่มประวัติศาสตร์ด้วยเรื่องของเจ้าชายที่จีนจด พระนามว่าฮุนเตียน (Hun-tien)
รัชกาลที่ 1 (ราว พ.ศ.600-655) ฮุนเตียนมาได้พระนางหลิวเหย่เป็นมเหสีได้ครองกรุงพนม (ฟูนัน)
รัชกาลที่ 2 (ราวพ.ศ.700) ขุนพันวัง (Hun Pan Huang) โอรสขึ้นครองราชย์ได้ครองกรุงพนม
ทรงมีพระชนมายุยืนถึง 90 พรรษาจึงสวรรคต ได้ส่งโอรสคือขุนพันพาน(Pan Pan)ไปครองนครพันพานที่เวียงสระ เป็นเมืองอุปราช
รัชกาลที่ 3 (ราวพ.ศ.750-763) ขุนพันพานเป็นอุปราชครองเมืองพันพาน เมื่อพระราชบิดาเสด็จสวรรคต ได้ถือเอากรุงพันพานเป็นนครหลวง กรุงพนมกลายเป็นนครลูกหลวง ได้ตั้งให้ขุนพลฟันมันครองกรุงพนม ในปีที่สามพระเจ้ากรุงพันพานเสด็จไปกรุงพนม ขุนพลฟันมันปลงพระชนม์พระมหากษัตริย์ได้....”
ข้อความข้างบนนี้ อ. ธรรมทาส พานิชได้ระบุว่าขุนพันพานครองราชย์อยู่ที่นครพันพานคือที่เวียงสระ แต่ข้อความในพงศาวดารเหลียง (Liang Shu) นั้น มิได้ระบุว่าขุนพันพานครองราชย์อยู่ที่เมืองพันพาน แต่ระบุว่าพระองค์เป็นกษัตริย์ของฟูนัน ดังนั้นบันทึกในพงศาวดารเหลียงจึงมีข้อความแตกต่างออกไปโดยกล่าวว่า
ลูกหลานของพระเจ้าฮุนเตียนคือพระเจ้าฮุนพันฮวง (ขุนพันวัง) ได้ครองราชย์ต่อมา
ต่อจากนั้นก็ถึงสมัยโอรสของพระองค์คือ พันพัน ได้เสด็จขึ้นเป็นกษัตริย์ แต่ได้มอบอำนาจสิทธิขาด
ให้แก่ขุนพลนามว่า ฟันมัน (Fan-man) หรือ ฟันจีมัน (Fan-shi-man) เมื่อ พันพัน ครองราชย์ได้ 3
ปี ก็สิ้นพระชนม์ ชาวเมืองฟูนันจึงเลือกฟันมันขึ้นเป็นกษัตริย์ (ราวพ.ศ.763-771) ฟันมันเป็นผู้แกล้ว
กล้าสามารถ ได้ยกกองทัพไปปราบแว่นแคว้นใกล้เคียงอีกครั้งหนึ่ง และทุกแคว้นก็ยอมเป็นเมืองขึ้น
จึงเฉลิมพระเกียรติยศของพระองค์ขึ้นเป็นพระมหาราชเจ้ากรุงฟูนัน (The Great King of Fu-nan)
แล้วโปรดให้ต่อเรือขนาดใหญ่ยกข้ามทะเลชางไฮ (ทะเลอ่าวไทย) ไปปราบปรามบ้านเมืองได้กว่า 10แว่นแคว้น ปรากฏชื่อว่า ชูตูคุน (Chu-tu-kun, หรือตูคุน คือเมืองตักโกลา) ชิวชี หรือชูหลี (Chiu-chih or Chu-li คือเมืองเคดาห์) และเตี๋ยนซุน(Tien-sun, คือเมืองยะรังในปัตตานี) เป็นต้น
พระองค์แผ่อาณาเขตออกไปได้ห้าหรือหกพันลี้ (1 ลี้=576 เมตร) แล้วใคร่จะปราบปรามแว่นแคว้น
“จินหลิน” แต่ฟันมันประชวรลงเสียก่อน จึงโปรดให้ราชโอรสผู้เป็นรัชทายาททรงพระนามว่า‘กิมแซ’ เสด็จไปแทน…”
ตามประวัติระบุว่า ฟันมันทรงสิ้นพระชนม์ในขณะที่ยกกองทัพไปโจมตีรัฐจินหลิน(ศรีวิชัยที่ไชยา, มจ.จันทร์จิรายุ รัชนี :17) นับว่ามีชื่อรัฐจินหลินปรากฎขึ้นเป็นครั้งแรก ซึ่งในสมัยต่อมา เราไม่ทราบว่ารัฐจินหลินก็ตกเป็นเมืองขึ้นของฟูนันหรือไม่และคำว่าจินหลินก็หมดชื่อไปในรัชกาลพระเจ้าฟันจัน (ราวพ.ศ.773-786) หลานของพระเจ้าฟันจีมัน รัฐฟูนันก็รุ่งเรืองเป็นอาณาจักรมหาอำนาจอีกครั้งหนึ่ง
ในหนังสือ “ประวัติศาสตร์ไทยสมัยศรีวิชัย”,ธรรมทาส พานิช ในหน้า 30 มีข้อมูลเกี่ยวกับเมืองโบราณที่ อ.เวียงสระ ใน จ. สุราษฎร์ธานี ดังนี้
“ ที่อ.เวียงสระ บนฝั่งแม่น้ำตาปี และที่บ้านพุนพิน อ. พุนพินใกล้ปากแม่น้ำตาปีใน จ.สุราษฎร์ธานี นักโบราณคดีสันนิษฐานว่าน่าจะเป็นที่ตั้งของรัฐพันพาน เพราะทางปลายของแม่น้ำตาปีมีการคมนาคมทางน้ำติดต่อกับอ.อ่าวลึกในจ.กระบี่ทางฝั่งมหาสมุทรอินเดียได้สะดวกเป็นทางที่ชาวอินเดียโบราณเคยใช้มานาน และในที่ทั้งสองแห่งนี้มีโบราณวัตถุทั้งของศาสนาพราหมณ์ และของพุทธศาสนาสมัยพ.ศ.1000-1200 ปากแม่น้ำตาปีตอนออกทะเลช่องหนึ่งยังมีชื่อ“ปากพานคูหา” อยู่จนทุกวันนี้ ทั้งหมดนี้เป็นสิ่งยืนยันว่า ประเทศพันพานเดิมอยู่ต้นแม่น้ำตาปี
แล้วย้ายออกมาตั้งใกล้ปากน้ำคือที่บ้านพุนพินใกล้เขาศรีวิชัย”
นักประวัติศาสตร์ของไทยเราส่วนใหญ่เข้าใจว่า รัฐจินหลินตามจดหมายเหตุจีนก็คือรัฐ“สุวรรณภูมิ” หรือดินแดนทองตามบันทึกจากคัมภีร์ชาดกของอินเดีย และตรงกับไครเส (Chryse)หรือดินแดนทองตามบันทึกของชาวกรีกและโรมันตั้งแต่ครั้งโบราณ นับว่าเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน ตัวอย่างเช่น คำว่ากิมหลิน (จินหลิน)ในหนังสือ “เมืองทองหรือสุวรรณภูมิ” โดยขุนศิริวัฒนอาณาทร อธิบายว่า “ กิมหลินคือสุวรรณภูมิและสรุปว่านครกิมหลินอยู่ในลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาเพราะในสมัยต่อมามีการตั้งนครทวารวดีขึ้นที่นี่”
คำว่าจินหลิน (Chin-lin) ตามบันทึกจีน แปลว่า พรมแดนทอง หรือเขตแดนทอง (Frontier of Gold) มิได้แปลว่า ดินแดนทอง แต่อย่างใด ชาวจีนใช้คำนี้ถูกต้องแล้ว คำว่า“สุวรรณภูมิ”หรือ
“ดินแดนทอง” เป็นการเรียกของชาวอินเดียตั้งแต่ก่อนพุทธกาล เนื่องมาจากมีการค้นพบทองคำซึ่งศูนย์กลางอยู่บริเวณจังหวัดนราธิวาส และจังหวัดปัตตานี - อำเภอสายบุรี (ตะลุบัน) ซึ่งเป็นบริเวณที่มีการทำเหมืองแร่ทองคำ ไปจนจดรัฐปาหังในมาเลเซีย ชาวอินเดียสมัยก่อนพุทธกาลจึงเรียกดินแดนบริเวณคาบสมุทรมลายูโดยรวมว่าสุวรรณภูมิ ดังนั้นคำว่าจินหลินซึ่งแปลว่าเขตแดนทอง หรืออีกนัยหนึ่งแปลว่าขอบเขตของดินแดนทองนั้นเอง จีนจึงใช้คำนี้ได้ถูกต้องแล้ว
ศาสตราจารย์พอล วีทลีย์ (Paul Wheatley) ลงความเห็นว่า “รัฐที่จีนในจดหมายเหตุราชวงศ์เหลียงเรียกว่า “จินหลิน” ซึ่งเป็นรัฐสุดท้ายที่พระเจ้าฟันมันกษัตริย์แห่งฟูนันปราบได้ในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 3 (ราวพุทธศตวรรษที่ 8) นั้น คงตั้งอยู่ที่เมืองอู่ทอง เนื่องจากคำว่า “จินหลิน” หมายถึงดินแดนแห่งทองหรือสุวรรณภูมิ และตั้งอยู่ห่างจากฟูนันมาทางทิศตะวันตกประมาณ 2,000 ลี้ (1,000 กม.) ซึ่งตรงกับบริเวณเมืองอู่ทอง” จีนระบุว่ารัฐนี้นิยมคล้องช้างป่าและเป็นแหล่งแร่เงินแต่ ศ.พอล วีทลีย์กล่าวว่าน่าจะนำแร่เงินมาจากรัฐฉานในประเทศพม่า
มากกว่า เพราะบริเวณโดยรอบปากแม่น้ำเจ้าพระยานี้ไม่มีแร่เงินซึ่งคงเป็นสินค้าที่นำล่องมาขายจากรัฐฉาน และผ่านดินแดนล้านนาลงมาสู่เมืองท่าในอ่าวสยาม อันเป็นสินค้าที่มีมาแต่โบราณและเคยเป็นเส้นทางการค้ามาแต่เดิมด้วย??? เมื่อ ศ.พอล วีทลีย์ลงความเห็นดังนี้แล้ว นักศึกษาของเราก็เรียนรู้ประวัติศาสตร์กันว่าบริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาคือรัฐสุวรรณภูมิ มีศูนย์กลางอยู่ที่เมืองอู่ทองใน จ.สุพรรณบุรี ซึ่งเป็นข้อมูลที่คลาดเคลื่อนกับข้อเท็จจริงอย่างมาก โดยเฉพาะเรื่องของ “แร่เงิน” ซึ่งบันทึกของจีนระบุว่า “เป็นสินแร่ที่มีอยู่ในรัฐจินหลิน”
รัฐจินหลินนี้ไม่ควรเป็นดินแดนในลุ่มแม่น้ำ เจ้าพระยา เนื่องจากไม่เข้าหลักเกณฑ์ตามบันทึกในจดหมายเหตุจีน เพราะลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาไม่มีเทือกเขาและป่าไม้ จึงไม่ใช่แหล่งแร่เงินและเป็นถิ่นของช้างป่า พลเมืองก็เบาบาง ชาวจินหลินจับช้างมาเลี้ยงไว้เป็นพาหนะ แสดงว่าต้องเป็นบริเวณที่มีป่าไม้อันอุดมสมบูรณ์ และมีเทือกเขาเป็นแหล่งแร่เงินตามธรรมชาติ จะเป็นบริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยาไม่ได้ เพราะลุ่มน้ำเจ้าพระยาไม่มีเทือกเขาใหญ่หรือป่าไม้ แต่เป็นบริเวณลุ่มน้ำหนองบึง ไม่ตรงกับข้อเท็จจริงเกี่ยวกับภูมิประเทศของรัฐจินหลิน อีกทั้งบริเวณปากอ่าวไทยก็มีแต่ป่าชายเลน จึงไม่ใช่อ่าวใหญ่ของรัฐจินหลิน(The great bay of Chin-lin) ที่จะนำเรือเข้าไปจอดได้ อ่าวใหญ่ที่บันทึกจีนกล่าวถึงควรเป็นบริเวณ“อ่าวบ้านดอน” ปากแม่น้ำตาปี จ.สุราษฎร์ธานี นอกจากนั้นบันทึกจีนระบุถึงรัฐ “บูหลุน” ซึ่งอยู่ทางทิศเหนือถัดจากรัฐจินหลินขึ้นไป ดังนั้นลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาจึงควรเป็นรัฐบูหลุน
ทีนี้เราลองมาดูบันทึกของ “โซซู” (Tso-ssu) ซึ่งกล่าวในรายละเอียดของแหล่งแร่เงินและ
ช้างในรัฐจินหลิน บันทึกของโซซูชื่อ ซัน - ตู- ฟูในราวคริสต์ศตวรรษที่ 3 นั้นเป็นจดหมายเหตุรุ่นแรก
ของจีน ซึ่งคัดลอกมาจากบันทึกของคังไถ ซึ่งจากบันทึกของคังไถนี้มีผู้คัดลอกไปไว้ในพงศาวดาร
เหลียง บันทึกของโซซูมีรายละเอียดตรงตามบันทึกของคังไถ โดยมีข้อความสำคัญดังนี้
“อาณาจักรจินหลินอยู่ห่างจากอาณาจักรฟูนันคนละฝั่ง ประมาณ 2,000 ลี้ ภูมิประเทศเป็นแหล่งแร่เงินที่เป็นทรัพยากรสำคัญ เป็นประเทศที่มีประชาชนพลเมืองดีเป็นมิตร ชาวเมืองมีอาชีพคล้องจับช้างที่มีเป็นจำนวนมาก ซึ่งถือเป็นอาชีพหลักเพื่อนำมาใช้งานเองและขาย เมื่อเวลาช้างตายลงเขาก็จะถอดเอางาไปใช้ประโยชน์”
จะเห็นว่า ศ.พอล วีทลีย์ไม่ได้อ่านบันทึกของโซซูเกี่ยวกับแหล่งแร่เงิน และไม่ได้อ่านจดหมายเหตุจีนเกี่ยวกับรัฐบูหลุน ดังนั้นจึงตีความคำว่าจินหลินตามทัศนะของตนเองโดยอ้างเรื่องแร่เงินจากรัฐฉาน ซึ่งไม่มีเค้าของความเป็นจริงไปได้เลย
ด้วยเหตุผลทั้งหมดที่แสดงให้เห็นนี้รัฐจินหลินตามจดหมายเหตุจีน และตามหลักฐานทางโบราณคดีควรตั้งอยู่ที่บริเวณเมืองเวียงสระโบราณหรือเวียงสระเก่าใน จ. สุราษฎร์ธานี