สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ ได้จัดประกวดหนังสือดีเด่นมาอย่างต่อเนื่องทุกปี  มีวัตถุประสงค์เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการผลิตและการกระจายหนังสือดี มีคุณภาพ และสารประโยชน์สู่สาธารณชนให้แพร่หลายกว้างขวางมากยิ่งขึ้น และเพื่อกระตุ้นให้คนไทยมีนิสัยรักการอ่าน รวมทั้งยังเป็นการส่งเสริมให้ผู้จัดพิมพ์  ผู้ประพันธ์  ผู้วาดภาพประกอบ  และบุคคลทั่วไปร่วมส่งหนังสือเข้าประกวด ส่งผลให้ผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องในวงการผลิตหนังสือเกิดความกระตือรือร้น ตระหนักและให้ความสำคัญที่จะผลิตหนังสือดี มีคุณค่า มีสารประโยชน์ และเป็นมาตรฐานสากล พัฒนารูปแบบและเนื้อหาสาระให้น่าสนใจ ทำให้ประชาชนมีหนังสือที่มีคุณภาพเพิ่มมากขึ้น

การประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2564 เป็นการประกวดหนังสือที่ตีพิมพ์โฆษณาเป็นเล่มบริบูรณ์ครั้งแรกในปี พ.ศ. 2563 ในปีนี้มีผู้ประพันธ์  ผู้จัดพิมพ์ และหน่วยงานต่างๆ ร่วมส่งหนังสือประกวดรวมจำนวนทั้งสิ้น 336 เรื่อง จากสำนักพิมพ์กว่า 100 แห่ง แยกเป็นกลุ่มหนังสือต่างๆ  ได้แก่  หนังสือสารคดี  หนังสือนวนิยาย หนังสือกวีนิพนธ์  หนังสือรวมเรื่องสั้น หนังสือสำหรับเด็กเล็ก อายุ 3 - 5 ปี หนังสือสำหรับเด็ก อายุ 6 - 11 ปี หนังสือสำหรับเด็กวัยรุ่น อายุ 12 - 18 ปี  หนังสือการ์ตูน และ หรือนิยายภาพ  และหนังสือสวยงาม   

การพิจารณาตัดสินการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2564  สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้แต่งตั้งคณะกรรมการพิจารณาตัดสินประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. 2564 โดยมี  ดร. พนม  พงษ์ไพบูลย์ เป็นประธานกรรมการ  ผู้ทรงคุณวุฒิจากสถาบันทั้งภาครัฐและเอกชน เป็นกรรมการ และผู้อำนวยการสำนักวิชาการและมาตรฐานการศึกษา (นางสาวรัตนา  แสงบัวเผื่อน) เป็นกรรมการและเลขานุการ

ผลการพิจารณาตัดสินหนังสือให้ได้รับรางวัลหนังสือดีเด่นประจำปี พ.ศ. 2564 ปรากฏว่ามีหนังสือได้รับรางวัล 53 เรื่อง แยกเป็น รางวัลดีเด่น 14 เรื่อง  รางวัลชมเชย 39 เรื่อง ดังรายชื่อต่อไปนี้

หนังสือสารคดี  ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล

หนังสือสารคดี  ด้านศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศาสนา และชีวประวัติ เรื่อง สูญแผ่นดินสิ้นอำนาจ : วาระสุดท้ายของแมนจู จากภาพถ่ายที่พบในสยาม WHEN THE MIGHTY DRAGON FALLS. A Pictorial Journey of China Unearthed in Siam
ประพันธ์โดย กรกิจ  ดิษฐาน ; จัดพิมพ์โดย บริษัท สำนักพิมพ์สยาม เรเนซองส์ จำกัด

หนังสือสารคดี ด้านการท่องเที่ยว อาหาร ฯลฯ เรื่อง ศิลปกรรมวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม    
ประพันธ์โดย ศาสตราจารย์ ดร. ศักดิ์ชัย  สายสิงห์ และคณะ ; จัดพิมพ์โดย วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
หนังสือนวนิยาย  เรื่อง  สุสานสยาม
ประพันธ์โดย ปราปต์ ; จัดพิมพ์โดย แพรวสำนักพิมพ์ (ในเครือบริษัทอมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน) 
หนังสือกวีนิพนธ์  เรื่อง  ฝูงนกเหนือวิหาร
ประพันธ์โดย โชคชัย  บัณฑิต’ ; จัดพิมพ์โดย โชคชัย  บัณฑิตศิละศักดิ์
หนังสือรวมเรื่องสั้น  เรื่อง  คืนปีเสือ และเรื่องเล่าของสัตว์อื่นๆ  
ประพันธ์โดย จเด็จ  กำจรเดช  ; จัดพิมพ์โดย ผจญภัยสำนักพิมพ์
หนังสือสำหรับเด็กเล็ก อายุ 3 - 5 ปี  เรื่อง  แตงโมลูกโตโต
ประพันธ์โดย ระพีพรรณ พัฒนาเวช  ; จัดพิมพ์โดย องค์การช่วยเหลือเด็ก (Save the Children) ร่วมกับ มูลนิธิสร้างเสริมวัฒนธรรมการอ่าน
หนังสือสำหรับเด็ก อายุ 6 - 11 ปี 
         
- ประเภทบันเทิงคดี  เรื่อง  แมววัด
  ประพันธ์โดย ยูโตะ  ฟุคุยะ ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ผีเสื้อเด็ก ๆ
- ประเภทสารคดี  เรื่อง  ตำนานหิมพานต์
  ประพันธ์โดย  ณัฐชนัน  โฆษิตาภรณ์ และณิชาวีร์ เพิ่มพูนปฏิพัทธ์ ; จัดพิมพ์โดย บริษัท สำนักพิมพ์ห้องเรียน จำกัด
หนังสือสำหรับเด็กวัยรุ่น อายุ 12 - 18 ปี
         
- ประเภทบันเทิงคดี  เรื่อง BECOMING A BUTTERFLY การเดินทางของผีเสื้อหลากสี       
  ประพันธ์โดย  เมริษา  ยอดมณฑป ; จัดพิมพ์โดย แมงมุมบุ๊ก ในเครือบริษัท  แมงมุม คัลเจอร์ จำกัด
- ประเภทสารคดี เรื่อง เพื่อนเก่าที่หายสาบสูญ : สุขภาพดีด้วยการดูแลระบบนิเวศในร่างกาย  
  ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย นายแพทย์ชัชพล  เกียรติขจรธาดา
- ประเภทบทร้อยกรอง  เรื่อง  เรากำลังติดอยู่ในบ่วงแร้วปัจจุบัน  
  ประพันธ์โดย กิตติ  อัมพรมหา ; จัดพิมพ์โดย บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)
หนังสือการ์ตูน และ หรือนิยายภาพ
                        
- การ์ตูน และ หรือนิยายภาพทั่วไป  เรื่อง  My Little Kitchen 3 : ครัวบ้านบ้าน ภาคฤดูฝน  
  ประพันธ์โดย  Pittmomo ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์บัน ในเครือบริษัท บันลือ พับลิเคชั่นส์ จำกัด
- การ์ตูน และ หรือนิยายภาพสำหรับเด็ก  ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล  
                        
- การ์ตูนปกิณกะเชิงสร้างสรรค์   ไม่มีหนังสือเรื่องใดสมควรได้รับรางวัล  

หนังสือสวยงาม

- ประเภททั่วไป  เรื่อง  ศิลปกรรมวัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม  
  ประพันธ์โดย ศาสตราจารย์ ดร. ศักดิ์ชัย  สายสิงห์ และคณะ ; จัดพิมพ์โดย วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม
- ประเภทสำหรับเด็ก  เรื่อง  อู้ฮู ! พ่อหนูเก่งจัง
  ประพันธ์โดย ทิพย์วรรณ  แสวงศรี ; จัดพิมพ์โดย บริษัท สำนักพิมพ์โลกหนังสือ จำกัด
หนังสือสารคดี ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อม มี 2 เรื่อง

1)   มนุษย์ซึมเศร้ากับเรื่องเล่าสีขาวดำ
      ประพันธ์โดย  นายพินต้า  ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์ 13357
2)      Alternative Parenting เลี้ยงลูกทางเลือก
         ประพันธ์โดย  สิริยากร  พุกกะเวส  มาร์ควอร์ท ; จัดพิมพ์โดย บริษัท นานมีบุ๊คส์ จำกัด
หนังสือสารคดี ด้านศิลปวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ ศาสนา และชีวประวัติ มี 3 เรื่อง  
                   
1) พ่อครับผมรักพ่อ
    ประพันธ์และจัดพิมพ์โดย  ประทีป  ปัจฉิมทึก
2) มนุษย์อยุธยา ประวัติศาสตร์สังคม จากข้าวปลา หยูกยา ตำรา Sex
    ประพันธ์โดย กำพล  จำปาพันธ์  ; จัดพิมพ์โดย บริษัทมติชน จำกัด (มหาชน)
3)      ลมพัดมิรู้ล่วงหน้า : จารึกโรงสี ลูกจีนโพ้นทะเล
          ประพันธ์โดย  สุกัญญา  หาญตระกูล ; จัดพิมพ์โดย บริษัทวิริยะธุรกิจ จำกัด (สำนักพิมพ์สารคดี) 
หนังสือสารคดี ด้านการท่องเที่ยว อาหาร ฯลฯ มี 3 เรื่อง  
               
1) คุ้มบ้านเจ้า เฮือนเก่าล้านนา : ลักษณะสถาปัตยกรรมและลวดลายประดับอาคาร 
LANNA HOUSE ARCHITECTURAL STYLE AND DECORATIVE ORNAMENTS
 ประพันธ์โดย  ชาญณรงค์  ศรีสุวรรณ ; จัดพิมพ์โดย สำนักงานบริหารงานวิจัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
2)      คู่มือนำชม ศิลปกรรมโบราณในล้านนา
         ประพันธ์โดย ศักดิ์ชัย  สายสิงห์ ; จัดพิมพ์โดย สำนักพิมพ์เมืองโบราณ (ในนามบริษัทวิริยะธุรกิจ จำกัด)
3)      สวัสดีไนจีเรีย 1 (NIGERIA here I come 1)
         ประพันธ์และจัดพิมพ์ โดย ธราพงษ์  รุ่งโรจน์
หนังสือนวนิยาย  มี 2 เรื่อง 
                   
1) การุณยฆาต
    ประพันธ์โดย  นายแพทย์ภิญโญ  ศรีวีระชัย ; จัดพิมพ์โดย ศูนย์บริรักษ์ศิริราช  คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล  
2)      คนลายคราม
         ประพันธ์โดย ยุวดี  มณีกุล ; จัดพิมพ์โดย บริษัท ณ บ้านวรรณกรรม กรุ๊ป จำกัด