พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม พระพรหมคุณาภรณ์
(ป.อ. ปยุตฺโต) พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
บุพนิมิตแห่งมรรค 7
(ธรรมที่เป็นเครื่องหมายบ่งบอกล่วงหน้าว่า มรรคมีองค์ 8 ประการอันประเสริฐจะเกิดขึ้นแก่ผู้นั้น
ดุจแสงอรุณเป็นบุพนิมิตของการที่ดวงอาทิตย์จะอุทัย, แสงเงินแสงทองของชีวิตที่ดี, รุ่งอรุณของการศึกษา - a foregoing sign for the arising of the Noble Eightfold Path;
precursor of the Noble Path; harbinger of a good life or of the life of learning)
1. กัลยาณมิตตตา
(ความมีกัลยาณมิตร, มีมิตรดี, คบหาคนที่เป็นแหล่งแห่งปัญญาและแบบอย่างที่ดี - good company; having a good friend; association with a good and wise person)
2. สีลสัมปทา
(ความถึงพร้อมด้วยศีล, การทำศีลให้ถึงพร้อม, ตั้งตนอยู่ในวินัยและมีความประพฤติทั่วไปดีงาม - perfection of morality; accomplishment in discipline and moral conduct)
3. ฉันทสัมปทา
(ความถึงพร้อมด้วยฉันทะ, การทำฉันทะให้ถึงพร้อม,
ความใฝ่ใจอยากจะทำกิจหน้าที่และสิ่งทั้งหลายที่เกี่ยวข้องให้ดีงาม, ความใฝ่รู้ใฝ่
สร้างสรรค์ - perfection of aspiration; accomplishment in constructive desire)
4. อัตตสัมปทา
(ความถึงพร้อมด้วยตนที่ฝึกดีแล้ว, การทำตนให้ถึงพร้อมด้วยคุณสมบัติของผู้ที่พัฒนาแล้วให้สมบูรณ์
ทั้งด้านกาย ศีล จิต และปัญญา [ที่จะเป็น ภาวิตัตต์ คือผู้มีตนอันได้พัฒนาแล้ว] - perfection of oneself; accomplishment in self that has been well trained;
dedicating oneself to training for the realization one's full human potential; self-actualization)
5. ทิฏฐิสัมปทา
(ความถึงพร้อมด้วยทิฏฐิ, การทำทิฏฐิให้ถึงพร้อม,
การตั้งอยู่ในหลักความคิดความเชื่อถือที่ถูกต้องดีงามมีเหตุผล เช่น ถือหลักความเป็นไปตามเหตุปัจจัย
- perfection of view; accomplishment in view;
to be established in good and reasoned principles of thought and belief)
6. อัปปมาทสัมปทา (ความถึงพร้อมด้วยความไม่ประมาท, การทำความไม่ประมาทให้ถึงพร้อม - perfection of heedfulness; accomplishment in diligence)
7. โยนิโสมนสิการสัมปทา
(ความถึงพร้อมด้วยโยนิโสมนสิการ, การทำโยนิโสมนสิการให้ถึงพร้อม,
ความฉลาดคิดแยบคายให้เห็นความจริงและหาประโยชน์ได้
- perfection of wise reflection; accomplishment in systematic attention)
เมื่อใดธรรมที่เป็นบุพนิมิต 7 ประการนี้
แม้อย่างใดอย่างหนึ่งเกิดมีในบุคคลแล้ว
เมื่อนั้นย่อมเป็นอันหวังได้ว่าเขาจักเจริญ พัฒนา ทำให้มาก
ซึ่งมรรคมีองค์ 8 ประการอันประเสริฐ คือจักดำเนินก้าวไปในมัชฌิมาปฏิปทา
คนที่ไม่มีสัมมาสมาธิคือไม่มีมรรค8 ไม่ใช่มัชฌิมาปฏิปทา