เชียงใหม่ - นำชมสถานกงสุลอังกฤษ เชียงใหม่ และห้องลับผนังหนาร่วม 1 ศอก ห้องทรมาน ห้องเก็บไวน์

กระทู้สนทนา

..........สามแยกระหว่างถนนเจริญประเทศและถนนศรีดอนชัย เคยเป็นที่ตั้งของกงสุลอังกฤษ
ปัจจุบันเป็น ANANTARA แยกนี้เรียกกันจนติดปากว่า "แยกกงสุลอังกฤษเก่า"

ประวัติความเป็นมาของสถานกุงสุลอังกฤษที่เมืองเชียงใหม่

..........เริ่มก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ.2425 (บางเอกสารระบุว่าเริ่ม ปี พ.ศ.2427)
ก่อตั้งขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรักษาผลประโยชน์ของอังกฤษในล้านนา
โดยเริ่มต้นมาจากประเทศอังกฤษภายหลังจากที่ได้เข้าไปยึดครองแคว้นยะไข่และตะนาวศรีของพม่าตั้งแต่ปี พ.ศ.2367
แล้วได้สนใจภาคเหนือของประเทศไทยเพราะมีป่าไม้สักอันอุดมสมบูรณ์และมีชาวพม่าและไทยใหญ่เข้าไปดำเนินกิจการป่าไม้อยู่บ้างแล้ว
โดยขอสัมปทานจากเจ้าผู้ครองนคร บริษัทป่าไม้อังกฤษจึงเข้ามาดำเนินการกิจการป่าไม้เพิ่มมากขึ้น

..........การเข้ามาทำป่าไม้ของคนในบังคับอังกฤษก่อให้เกิดกรณีพิพาทระหว่างเจ้าเชียงใหม่กับคนในบังคับอังกฤษ
แต่เดิมซึ่งป่าไม้เป็นทรัพยากรที่ไม่มีค่ามากนักเมื่อคนอังกฤษเข้ามาทำป่าไม้มากขึ้น
ทำให้มูลค่าของป่าไม้มีมากขึ้นเป็นที่ต้องการของคนอังกฤษ
อีกทั้งบรรดาเจ้าเมืองเชียงใหม่ที่มีอำนาจอยู่ก็พยายามหาผลประโยชน์จากป่าไม้มากที่สุด
ทำให้เกิดความขัดแย้งในเรื่องการใช้อำนาจที่กว้างขวางของเจ้า
เช่น ในการยึดทรัพย์สิ่งของ การทำผิดสัญญา การให้สัญญาที่ซ้ำซ้อน เป็นต้น
จนทำให้รัฐบาลอังกฤษกดดันรัฐบาลสยามสมัยรัชกาลที่ 5 ให้แก้ไขปัญหา
และต่อมาทำให้รัฐบาลสยามต้องลงนามทำสนธิสัญญาเพื่อรักษาผลประโยชน์ของอังกฤษในล้านนาเรียกว่า
"สนธิสัญญาเชียงใหม่ในปี พ.ศ.2416 และ พ.ศ.2426

..........สนธิสัญญาเชียงใหม่ได้ให้ความคุ้มครองแก่คนในบังคับคนอังกฤษ
ที่เข้ามาเป็นแรงงานและทำการค้าขายในเมืองเชียงใหม่ ลำปางและลำพูน
ซึ่งส่วนใหญ่เป็นชาวจีน อินเดีย พม่า ไทยใหญ่ ขมุ ต่องซู่และมอญ
โดยจะได้รับความคุ้มครองในด้านความปลอดภัยจากภัยโจรผู้ร้ายตามแนวชายแดนและสามารถเดินทางค้าขายได้อย่างสะดวก

..........สนธิสัญญาเชียงใหม่นี้เองส่งผลให้คนในบังคับอังกฤษเดินทางเข้ามาตั้งถิ่นฐานในเมืองเชียงใหม่มากขึ้น
ในกรณีของชาวพม่า ชาวไทยใหญ่ได้เข้ามาประกอบอาชีพค้าขาย ทำไม้ และเป็นพ่อค้าวัวต่าง

..........ต่อมา ปี พ.ศ.2426 รัฐบาลสยามและอังกฤษตกลงทำสัญญาเชียงใหม่ ฉบับที่ 2
โดยรัฐบาลสยามยินยอมให้รัฐบาลอังกฤษจัดตั้งสถานกงสุลอังกฤษขึ้นที่เชียงใหม่ได้
ซึ่งปีต่อมา คือ พ.ศ.2427 อังกฤษก็ได้มาตั้งสถานกงสุลอังกฤษที่เชียงใหม่

..........สถานกงสุลอังกฤษตั้งอยู่ที่ถนนเจริญประเทศ ด้านหลังติดแม่น้ำปิง ผู้รับตำแหน่งกงสุลคือมิสเตอร์เบคเกต

..........กงสุลอังกฤษแห่งนี้ต่อมาเลิกดำเนินการเมื่อต้นปี พ.ศ.2513
หัวหน้ากงสุลอังกฤษประจำจังหวัดเชียงใหม่คนสุดท้ายคือ มิสเตอร์ดี.ซี.ริเวตต์ อาร์แนค
มีรายละเอียดในหนังสือพิมพ์คนเมือง ฉบับวันที่ 30 พฤษภาคม 2513 หน้า 3

"ไว้อาลัยแด่กงสุลอังกฤษเชียงใหม่"

"ประวัติศาสตร์ของจังหวัดเชียงใหม่ต้องบันทึกอีกครั้งหนึ่ง
เมื่อรัฐบาลอังกฤษได้ประกาศปิดสถานกงสุลอังกฤษประจำจังหวัดเชียงใหม่ตั้งแต่วันที่ 23 พฤษภาคม 2513 เป็นต้นไป
จากคำปราศรัยของ มร.ดี.ซี.ริเวตต์ อาร์แนค กงสุลอังกฤษคนสุดท้ายในงานรับรองที่สถานกงสุลเมื่อค่ำวันที่ 27 พฤษภาคม 2513
ต่อบรรดาแขกที่ได้รับเชิญประมาณ 150 คน ทำให้ทราบว่าสถานกงสุลอังกฤษแห่งนี้ได้ก่อตั้งขึ้นตั้งแต่เมื่อปี พ.ศ.2425
ซึ่งนับว่าเป็นสถานกงสุลที่เก่าแก่แห่งหนึ่งของโลก
เมื่อรัฐบาลอังกฤษต้องปิดสถานกงสุลแห่งนี้จึงเป็นที่น่าเสียดายและอาลัยอย่างยิ่งของประชาชนชาวจังหวัดเชียงใหม่

"เหตุผลสำคัญที่สุดในการตัดสินใจปิดสถานกงสุลแห่งนี้ของรัฐบาลอังกฤษ
คงจะหนีไม่พ้นเกี่ยวกับเงินงบประมาณ
ในสมัยก่อนโน้นประเทศอังกฤษมีอิทธิพลมากในย่านนี้ของโลก มีหลายประเทศต้องตกไปเป็นเมืองขึ้นของอังกฤษ
เช่น พม่า มลายู และอินเดีย เป็นต้น
ถึงแม้ประเทศไทยจะไม่เคยตกเป็นเมืองขึ้นของใครก็ตาม แต่อังกฤษก็มีอิทธิพลเหนือประเทศไทยมิใช่น้อย
คนอังกฤษเป็นจำนวนมากได้เข้ามาประกอบอาชีพการค้าไม้สักทางภาคเหนือ
นอกจากนี้ยังมีคนในบังคับอังกฤษมาช่วยทำงานอีกด้วยทั้งพม่าและคนจีน เป็นต้น

"เมื่ออังกฤษได้ผลประโยชน์จากการทำไม้สักซึ่งเป็นเงินหลายร้อยล้านบาทในขณะนั้น
อังกฤษจึงต้องเปิดสถานกงสุลขึ้นเพื่อคอยพิทักษ์คุ้มครองทรัพย์สินและผลประโยชน์ให้แก่คนในบังคับอังกฤษทุกคน
แต่ในปัจจุบันนี้หรือนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่ 2 สิ้นสุดลง อิทธิพลของอังกฤษก็ค่อยๆ หมดไปจากซีกโลกทางด้านนี้
การค้าไม้ก็ถูกรัฐบาลไทยยึดคืนมาหมด ประเทศราชของอังกฤษก็ได้รับเอกราชทั่วหน้ากัน
จึงทำให้กิจการของสถานกงสุลอังกฤษมีงานน้อยลงไปมาก
อีกประการหนึ่งประเทศอังกฤษกำลังประสบกับปัญหาเรื่องเศรษฐกิจ..." (ข้อความบางส่วนขาดหายไป)

..........หลังจากมีการปิดสถานกงสุลอังกฤษแล้ว อาคารสถานกงสุลยังคงได้รับการอนุรักษ์ไว้
ลักษณะเป็นอาคารทรงโคโลเนียล ด้านหน้าติดถนนเจริญประเทศ ด้านหลังติดแม่น้ำปิง
ด้านทิศใต้ติดสถานกงสุลฝรั่งเศสซึ่งปัจจุบันกงสุลฝรั่งเศสปรับเป็นหอสมุด (ตามอ่านในกระทู้ก่อนหน้าอีกอันได้นะครับ)

ภาพถ่ายขณะปรับปรุงส่วนรอบนอกอาคารกงสุลเพื่อก่อสร้างเป็นโรงแรมเชดี ก่อนจะเปลี่ยนชื่อเป็น ANATARA