รีวิว ประสบการณ์การทำเลสิก ว่าด้วยเรื่อง Lasik Femto RelEx PRK การเตรียมตัว และ การดูแลตัวเอง
สวัสดีค่ะ กระทู้แรกของเราวันนี้ จะมาเล่าถึง ประสบการณ์ การเตรียมตัว และการดูแลตนเอง ก่อน-หลังทำเลสิก ค่ะ
ขอเกริ่นก่อนว่า การทำเลสิก เป็นการรักษา ทางเลือก นะคะ
จะขออธิบายสั้นๆก่อนว่า lasik แต่ละอย่างคืออะไร
lasik และ PRK ต่างกันอย่างไร
ขอเริ่มจาก PRK นะคะ PRKไม่ใช่เลสิก แต่ผลสุดท้ายแล้วให้ผลทางด้านแก้ความผิดปกติทางสายตาเหมือนกัน
โดยวิธีคือลอกผิวกระจกตาที่อยู่ด้านนอกสุด ของกระจกตาออกก่อน และแพทย์จะใส่คอนแทคแบบพิเศษให้ เพื่อให้กระจกตาเติมเต็มและจะมีการนัดเพื่อมาเอาคอนแทคเลนส์แบบพิเศษออกค่ะ
เหมาะสำหรับผู้ที่มีกระจกตาบาง ข้อเสีย แผลหายช้าาาาาาา ข้อดีคือ เหมาะสำหรับผู้มีกระจกตาบาง ไม่สามารถทำเลสิกได้
Lasik - โดยวิธีคือ 1.แยกชั้นกระจกตาด้วยใบมีด 2.เปิดกระจกตาค้างไว้(นึกภาพเปิดอาหารกระป๋องออกไหมคะ) 3.เลเซอร์ปรับเปลี่ยนความโค้งกระจกตา 4.ปิดกระจกตากลับเข้าที่เดิม
ข้อดี ราคาย่อมเยา ข้อเสียคือ แผลใหญ่
Femto - ขั้นตอนจะคล้ายกับเลสิกค่ะ ต่างตรงที่ 1.แยกชั้นกระจกตาโดยใช้แสงเลเซอร์ 2.เปิดกระจกตาค้างไว้(เช่นเดียวกับlasik) 3.เลเซอร์ปรับเปลี่ยนความโค้งกระจกตา 4.ปิดกระจกตากลับเข้าที่เดิม
ข้อดี แผลเล็กกว่าเลสิก ข้อเสีย ราคาสูงกว่าเลสิก
ReLEx - เป็นการรักษาภาวะสายตาสั้น และเอียง โดยการปรับเปลี่ยนความโค้งของกระจกตาด้วยเลเซอร์ แผลมีขนาดเล็ก 2 – 5 mm.
ซึ่งจริงๆก็วิธีคล้ายๆกันเลย เพียงแต่เจ้าตัวนี้เกิดแผลเล็กมากๆ ทำให้แผลหายไวมากๆ คลาดเคลื่อนน้อยมากๆ เช่นกันค่ะ
เป็นการทำเลสิก นวัตกรรม ใหม่สุด แผลเล็กสุด ข้อเสีย ราคาสูงที่สุดด้วย
ทั้งนี้ทั้งนั้นเราต้องไปตรวจสภาพตาของเราก่อนค่ะ แล้วทางแพทย์จะเป็นคนประเมินว่า เราสามารถทำเลสิกแบบไหนได้บ้าง
มาพูดถึง
การเตรียมตัว ก่อนไปตรวจสภาพตาดีกว่า
ง่ายๆสั้นๆคือ
งดแอลกอฮอล์ และ ยานอนหลับ ยากล่อมประสาทค่ะ
ที่สำคัญ
งดใส่คอนแทคเลนส์ 3วัน สำหรับ soft lens 14วัน สำหรับ hard lens
ยารักษาสิวก็ต้องงดนะคะ ยาทานประจำอื่นๆต้องแจ้งให้แพทย์ทราบนะคะ
ขั้นตอนการตรวจจะค่อนข้างใช้เวลานานนนนค่ะ
ขอข้ามรายละเอียดตรงนี้นะคะ เพราะเมื่อไปถึงจะมีเจ้าหน้าที่อธิบายอย่างละเอียดอยู่แล้ว ไม่ต้องกังวลเลยจ้า
ที่สำคัญ
ห้ามขับรถมาเอง นะคะ เนื่องจากจะมีการหยอดยาขยายรูม่านตา แล้วเราจะไม่สามารถเจอแสงจ้าๆได้
แนะนำว่า ควรพกแว่นกันแดด มาด้วยค่ะ
ไม่มีข้อห้ามอะไรหลังตรวจสภาพตานะคะ ยกเว้นห้ามขับรถ อาการแสงจ้าจะหายภายใน4-6ชม.
การเตรียมตัว ในวัน ผ่าตัดทำเลสิก
เราเลือกทำแบบRelExค่ะ
การเตรียมตัวคือ
1.สระผมให้เรียบร้อย
2.ใส่เสื้อผ่าหน้า
3.งดแอลกอฮอลล์
4.งดยารักษาสิว ยากล่อมประสาท ยานอนหลับ ยาประจำตัวต้องแจ้งแพทย์นะคะ
5.เตรียมบัตรนัด เตรียมใจ และเตรียมตังค์ ค่ะะะะะะ
ห้ามขับรถมาเองนะคะ มันจะแข็งแกร่งเกินไปแล้วววววววว
ตอนเราขึ้นเขียงทำก็มีความงงๆ จนโดนดุเบาๆ
โชคดีที่คุณหมอท่านมือเบา และใจเย็นและใจดีมากๆ
ทริค ตอนผ่าตัด นะคะ ง่ายมาก easy peasy
คือ
ทำ ต า ม คำ สั่ ง คุ ณ ห ม อ ให้มากที่สุดค่ะ
ยิ่งทำตาม ยิ่งแม่นยำ ยิ่งเสร็จไว
หลังผ่าตัด 1-3วันแรก
หลังผ่าตัดทันที
ห้าม แกะฝาครอบตาออกโดยเด็ดขาด*****
นอนพักผ่อนเยอะๆๆๆๆๆๆๆๆๆ ไม่ต้องทำอะไรเลยค่ะ หลับ หลับ หลับ เท่านั้น ยิ่งหลับยิ่งหายไว
อาจจะ มีอาการเหมือนฝุ่นเข้าตา
ห้ามขยี้ตาเด็ดขาด สำคัญมากๆนะคะ
สำหรับเรา วันแรกลืมตาไม่ขึ้นเลย พอจะลืมตาน้ำตาไหล่พรากๆๆๆๆๆๆๆ แต่นั่นแหละค่ะ ดีแล้วเพราะมันไม่เจ็บ
ตอนแรกก็กลัวว่าจะกลับมานอนไม่หลับ เพราะเราเป็นคนหลับยากมากๆ แต่เอาเข้าจริง หลับค่ะ เพราะได้ยาคลายเครียดมาเบาๆ
ถึงบ้านทานยานอนหลับสบายยยยยยยยยยยย เลยค่ะ
ตื่นมาอีกที2ทุ่ม คุณพระะะะะะ หิวข้าว!!!!!!
อาการคือ ห า ย แ ล้ ว ค่ะ ไม่เจ็บอะไรใดๆแล้วเลย
หายไวจนตกใจ ลืมตาได้ ไม่เคืองตา ไม่มีอาการเจ็บตาแต่อย่างใด
คืนแรกผ่านไป
เช้าวันที่ 2จะได้แกะฝาครอบตาแล้วววว ดีใจมากกกกกก
เพราะหน้ามัน ขี้ตาติดเต็มเลยค่ะ 555555
ไปแกะฝาครอบตาเช็ดขี้ตาที่รพ. เจ้าหน้าที่จะสอนวิธีการเช็ดหน้าเช็ดตาให้ค่ะ
เนื่องจากแผล
ห้ามโดนน้ำ3วัน นี่แหละเหตุผลที่ควรสระผมก่อนไปผ่าตัด
คำแนะนำ 1-3วันแรก นะคะ
1.ห้ามโดดน้ำ โดยเด็ดขาด
2.ใส่ฝาครอบตาเวลานอน ทั้งนอนเช้า นอนกลางวัน นอนเย็น นอนสาย นอนบ่าย นอนเมื่อไหร่ใส่ค่ะ!! ป้องกันการเผลอขยี้ตา
3.หยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ
4.ใส่แว่นกันแดด
5.หยอด-ทาน ยาตามแพทย์สั่ง
ส่วนเรื่องการขับรถเนื่ย เมื่อรุ้สึกว่าพร้อมขับ ก็ขับได้เลยค่ะ
แต่
การขับกลางคืนจะค่อนข้างอันตราย อยู่นะคะ
ส่วนสาวๆ ทาปาก ปัดแก้มได้นะคะ แต่ห้ามทาตา
แต่เธอ
จ๋าจงจำไว้ 3วันแรกยังห้ามโดนน้ำนะคะ เลี่ยงได้เลี่ยงก่อน จะได้ไม่เป็นสิว ผิวไม่สะอาด
7วันขึ้นไป แต่งหน้าแต่งตาได้ค่ะ แต่เพื่อความปลอดภัยให้คุณหมออนุญาตก่อนนะ
จริงๆแอลกอฮอล์ไม่ได้ห้ามแต่ยังไม่ควรดื่มนะคะ
เพราะแอลกอฮอลล์ทำให้ร่างกายขาดน้ำ แล้วตาเราจะแห้งค่ะ
บาร์บีคิว หมูกระทะ ปิ้งย่าง และบุหรี่
หยุดก่อนนะคะ ฝุ่นควัน เข้าตา ตาบอดได้นะ อันตราย
สายสปอร์ตตี้ ยินดีด้วย ออกกำลังกายเบาๆได้นะคะ แต่จำไว้ว่า ระวังเหงื่อไหลเข้าตา
เพราะงั้น ไม่แนะนำให้ออกกำลังกายเป็นเวลา3วัน
งด ว่ายน้ำ ดำน้ำ อย่างน้อย7วัน
ควรใช้สายตาช่วงสั้นๆ20นาที พัก20วิ เป็นต้น
เดินทางบนเครื่องบินได้นะคะ แต่ควรหยอดตาบ่อยๆ
อย่าตกใจนะ
ถ้าสายตายังสวิง ขึ้นๆลงๆ มั่วๆชัดๆ มันจะยังไม่คงทีใน3เดือนแรก
แล้วการกระจายแสงในที่ความสว่างน้อยเนี่ย อาจจะเป็นยาวถึง6เดือนได้เลย
จากปสก.เรานะ ภาวะการกระจายแสง ไม่ได้น่ากลัวขนาดนั้น
เพียงแต่บางทีมันจะปวดหัว และมึนๆงงๆ ทำให้ความสามรถในการขับรถลดลง
เพราะงั้นใครไม่มั่นใจอย่าหักโหมนะคะ ปลอดภัยไว้ก่อน
ตอนนี้ทางเราก็ทำมาครบ3เดือนแล้วค่ะ
ยังปกติดีทุกอย่าง จนถึงตอนนี้ก็รู้สึกดีมากๆที่ได้ทำเลสิกค่ะ
ก่อนทำ เราสั้นเอียงรวมกันข้างละประมาณ600+ ค่ะ
ออ แล้วใครที่ทำเลสิกแล้วขอบอกว่า ต้องถนอมสายตาตัวเองด้วยนะคะ
เพราะมันมีโอกาสกลับมาผิดปกติได้อีกนะ
คำแนะนำ คือปฏิบัติตามแพทย์สั่ง อย่างเคร่งครัด อย่าขยี้ตา พกแว่นกันแดด พกน้ำตาเทียม รับรองหายไว ;)
หวังว่าจะได้ประโยชน์กับคนอื่นๆไม่มากก็น้อยนะคะ
ปล.ส่วนเรื่อง รพ.ไหนดี หมอไหนดี ทำแบบไหนดี อันนี้แล้วแต่ความชอบส่วนตัวเลยค่ะ
เพราะผลสุดท้ายปลายทางก็เหมือนกัน เอาที่ความสบายใจและกำลังทรัพย์เราดีกว่า
เราทำคลิปเอาไว้ด้วย ถ้าใครขี้เกียจอ่าน
กดฟังคลิปตามนี้ได้เลยจ้า
https://www.youtube.com/watch?v=eu5NQGi2QDo&t=103s
https://www.youtube.com/watch?v=fI1tfVEp-zk&t=12s
รีวิว ประสบการณ์การทำเลสิก ว่าด้วยเรื่อง Lasik Femto RelEx PRK การเตรียมตัว และ การดูแลตัวเอง *ละเอียดมากกกก*
* กระทู้นี้สามารถใช้งานได้เฉพาะผู้ที่มี Link นี้เท่านั้นค่ะสวัสดีค่ะ กระทู้แรกของเราวันนี้ จะมาเล่าถึง ประสบการณ์ การเตรียมตัว และการดูแลตนเอง ก่อน-หลังทำเลสิก ค่ะ
ขอเกริ่นก่อนว่า การทำเลสิก เป็นการรักษา ทางเลือก นะคะ
จะขออธิบายสั้นๆก่อนว่า lasik แต่ละอย่างคืออะไร
lasik และ PRK ต่างกันอย่างไร
ขอเริ่มจาก PRK นะคะ PRKไม่ใช่เลสิก แต่ผลสุดท้ายแล้วให้ผลทางด้านแก้ความผิดปกติทางสายตาเหมือนกัน
โดยวิธีคือลอกผิวกระจกตาที่อยู่ด้านนอกสุด ของกระจกตาออกก่อน และแพทย์จะใส่คอนแทคแบบพิเศษให้ เพื่อให้กระจกตาเติมเต็มและจะมีการนัดเพื่อมาเอาคอนแทคเลนส์แบบพิเศษออกค่ะ
เหมาะสำหรับผู้ที่มีกระจกตาบาง ข้อเสีย แผลหายช้าาาาาาา ข้อดีคือ เหมาะสำหรับผู้มีกระจกตาบาง ไม่สามารถทำเลสิกได้
Lasik - โดยวิธีคือ 1.แยกชั้นกระจกตาด้วยใบมีด 2.เปิดกระจกตาค้างไว้(นึกภาพเปิดอาหารกระป๋องออกไหมคะ) 3.เลเซอร์ปรับเปลี่ยนความโค้งกระจกตา 4.ปิดกระจกตากลับเข้าที่เดิม
ข้อดี ราคาย่อมเยา ข้อเสียคือ แผลใหญ่
Femto - ขั้นตอนจะคล้ายกับเลสิกค่ะ ต่างตรงที่ 1.แยกชั้นกระจกตาโดยใช้แสงเลเซอร์ 2.เปิดกระจกตาค้างไว้(เช่นเดียวกับlasik) 3.เลเซอร์ปรับเปลี่ยนความโค้งกระจกตา 4.ปิดกระจกตากลับเข้าที่เดิม
ข้อดี แผลเล็กกว่าเลสิก ข้อเสีย ราคาสูงกว่าเลสิก
ReLEx - เป็นการรักษาภาวะสายตาสั้น และเอียง โดยการปรับเปลี่ยนความโค้งของกระจกตาด้วยเลเซอร์ แผลมีขนาดเล็ก 2 – 5 mm.
ซึ่งจริงๆก็วิธีคล้ายๆกันเลย เพียงแต่เจ้าตัวนี้เกิดแผลเล็กมากๆ ทำให้แผลหายไวมากๆ คลาดเคลื่อนน้อยมากๆ เช่นกันค่ะ
เป็นการทำเลสิก นวัตกรรม ใหม่สุด แผลเล็กสุด ข้อเสีย ราคาสูงที่สุดด้วย
ทั้งนี้ทั้งนั้นเราต้องไปตรวจสภาพตาของเราก่อนค่ะ แล้วทางแพทย์จะเป็นคนประเมินว่า เราสามารถทำเลสิกแบบไหนได้บ้าง
มาพูดถึงการเตรียมตัว ก่อนไปตรวจสภาพตาดีกว่า
ง่ายๆสั้นๆคือ งดแอลกอฮอล์ และ ยานอนหลับ ยากล่อมประสาทค่ะ
ที่สำคัญ งดใส่คอนแทคเลนส์ 3วัน สำหรับ soft lens 14วัน สำหรับ hard lens
ยารักษาสิวก็ต้องงดนะคะ ยาทานประจำอื่นๆต้องแจ้งให้แพทย์ทราบนะคะ
ขั้นตอนการตรวจจะค่อนข้างใช้เวลานานนนนค่ะ
ขอข้ามรายละเอียดตรงนี้นะคะ เพราะเมื่อไปถึงจะมีเจ้าหน้าที่อธิบายอย่างละเอียดอยู่แล้ว ไม่ต้องกังวลเลยจ้า
ที่สำคัญ ห้ามขับรถมาเอง นะคะ เนื่องจากจะมีการหยอดยาขยายรูม่านตา แล้วเราจะไม่สามารถเจอแสงจ้าๆได้
แนะนำว่า ควรพกแว่นกันแดด มาด้วยค่ะ
ไม่มีข้อห้ามอะไรหลังตรวจสภาพตานะคะ ยกเว้นห้ามขับรถ อาการแสงจ้าจะหายภายใน4-6ชม.
การเตรียมตัว ในวัน ผ่าตัดทำเลสิก
เราเลือกทำแบบRelExค่ะ
การเตรียมตัวคือ
1.สระผมให้เรียบร้อย
2.ใส่เสื้อผ่าหน้า
3.งดแอลกอฮอลล์
4.งดยารักษาสิว ยากล่อมประสาท ยานอนหลับ ยาประจำตัวต้องแจ้งแพทย์นะคะ
5.เตรียมบัตรนัด เตรียมใจ และเตรียมตังค์ ค่ะะะะะะ
ห้ามขับรถมาเองนะคะ มันจะแข็งแกร่งเกินไปแล้วววววววว
ตอนเราขึ้นเขียงทำก็มีความงงๆ จนโดนดุเบาๆ
โชคดีที่คุณหมอท่านมือเบา และใจเย็นและใจดีมากๆ
ทริค ตอนผ่าตัด นะคะ ง่ายมาก easy peasy
คือ ทำ ต า ม คำ สั่ ง คุ ณ ห ม อ ให้มากที่สุดค่ะ
ยิ่งทำตาม ยิ่งแม่นยำ ยิ่งเสร็จไว
หลังผ่าตัด 1-3วันแรก
หลังผ่าตัดทันที
ห้าม แกะฝาครอบตาออกโดยเด็ดขาด*****
นอนพักผ่อนเยอะๆๆๆๆๆๆๆๆๆ ไม่ต้องทำอะไรเลยค่ะ หลับ หลับ หลับ เท่านั้น ยิ่งหลับยิ่งหายไว
อาจจะ มีอาการเหมือนฝุ่นเข้าตา ห้ามขยี้ตาเด็ดขาด สำคัญมากๆนะคะ
สำหรับเรา วันแรกลืมตาไม่ขึ้นเลย พอจะลืมตาน้ำตาไหล่พรากๆๆๆๆๆๆๆ แต่นั่นแหละค่ะ ดีแล้วเพราะมันไม่เจ็บ
ตอนแรกก็กลัวว่าจะกลับมานอนไม่หลับ เพราะเราเป็นคนหลับยากมากๆ แต่เอาเข้าจริง หลับค่ะ เพราะได้ยาคลายเครียดมาเบาๆ
ถึงบ้านทานยานอนหลับสบายยยยยยยยยยยย เลยค่ะ
ตื่นมาอีกที2ทุ่ม คุณพระะะะะะ หิวข้าว!!!!!!
อาการคือ ห า ย แ ล้ ว ค่ะ ไม่เจ็บอะไรใดๆแล้วเลย
หายไวจนตกใจ ลืมตาได้ ไม่เคืองตา ไม่มีอาการเจ็บตาแต่อย่างใด
คืนแรกผ่านไป
เช้าวันที่ 2จะได้แกะฝาครอบตาแล้วววว ดีใจมากกกกกก
เพราะหน้ามัน ขี้ตาติดเต็มเลยค่ะ 555555
ไปแกะฝาครอบตาเช็ดขี้ตาที่รพ. เจ้าหน้าที่จะสอนวิธีการเช็ดหน้าเช็ดตาให้ค่ะ
เนื่องจากแผล ห้ามโดนน้ำ3วัน นี่แหละเหตุผลที่ควรสระผมก่อนไปผ่าตัด
คำแนะนำ 1-3วันแรก นะคะ
1.ห้ามโดดน้ำ โดยเด็ดขาด
2.ใส่ฝาครอบตาเวลานอน ทั้งนอนเช้า นอนกลางวัน นอนเย็น นอนสาย นอนบ่าย นอนเมื่อไหร่ใส่ค่ะ!! ป้องกันการเผลอขยี้ตา
3.หยอดน้ำตาเทียมบ่อยๆ
4.ใส่แว่นกันแดด
5.หยอด-ทาน ยาตามแพทย์สั่ง
ส่วนเรื่องการขับรถเนื่ย เมื่อรุ้สึกว่าพร้อมขับ ก็ขับได้เลยค่ะ
แต่ การขับกลางคืนจะค่อนข้างอันตราย อยู่นะคะ
ส่วนสาวๆ ทาปาก ปัดแก้มได้นะคะ แต่ห้ามทาตา
แต่เธอจ๋าจงจำไว้ 3วันแรกยังห้ามโดนน้ำนะคะ เลี่ยงได้เลี่ยงก่อน จะได้ไม่เป็นสิว ผิวไม่สะอาด
7วันขึ้นไป แต่งหน้าแต่งตาได้ค่ะ แต่เพื่อความปลอดภัยให้คุณหมออนุญาตก่อนนะ
จริงๆแอลกอฮอล์ไม่ได้ห้ามแต่ยังไม่ควรดื่มนะคะ
เพราะแอลกอฮอลล์ทำให้ร่างกายขาดน้ำ แล้วตาเราจะแห้งค่ะ
บาร์บีคิว หมูกระทะ ปิ้งย่าง และบุหรี่
หยุดก่อนนะคะ ฝุ่นควัน เข้าตา ตาบอดได้นะ อันตราย
สายสปอร์ตตี้ ยินดีด้วย ออกกำลังกายเบาๆได้นะคะ แต่จำไว้ว่า ระวังเหงื่อไหลเข้าตา
เพราะงั้น ไม่แนะนำให้ออกกำลังกายเป็นเวลา3วัน
งด ว่ายน้ำ ดำน้ำ อย่างน้อย7วัน
ควรใช้สายตาช่วงสั้นๆ20นาที พัก20วิ เป็นต้น
เดินทางบนเครื่องบินได้นะคะ แต่ควรหยอดตาบ่อยๆ
อย่าตกใจนะ
ถ้าสายตายังสวิง ขึ้นๆลงๆ มั่วๆชัดๆ มันจะยังไม่คงทีใน3เดือนแรก
แล้วการกระจายแสงในที่ความสว่างน้อยเนี่ย อาจจะเป็นยาวถึง6เดือนได้เลย
จากปสก.เรานะ ภาวะการกระจายแสง ไม่ได้น่ากลัวขนาดนั้น
เพียงแต่บางทีมันจะปวดหัว และมึนๆงงๆ ทำให้ความสามรถในการขับรถลดลง
เพราะงั้นใครไม่มั่นใจอย่าหักโหมนะคะ ปลอดภัยไว้ก่อน
ตอนนี้ทางเราก็ทำมาครบ3เดือนแล้วค่ะ
ยังปกติดีทุกอย่าง จนถึงตอนนี้ก็รู้สึกดีมากๆที่ได้ทำเลสิกค่ะ
ก่อนทำ เราสั้นเอียงรวมกันข้างละประมาณ600+ ค่ะ
ออ แล้วใครที่ทำเลสิกแล้วขอบอกว่า ต้องถนอมสายตาตัวเองด้วยนะคะ
เพราะมันมีโอกาสกลับมาผิดปกติได้อีกนะ
คำแนะนำ คือปฏิบัติตามแพทย์สั่ง อย่างเคร่งครัด อย่าขยี้ตา พกแว่นกันแดด พกน้ำตาเทียม รับรองหายไว ;)
หวังว่าจะได้ประโยชน์กับคนอื่นๆไม่มากก็น้อยนะคะ
ปล.ส่วนเรื่อง รพ.ไหนดี หมอไหนดี ทำแบบไหนดี อันนี้แล้วแต่ความชอบส่วนตัวเลยค่ะ
เพราะผลสุดท้ายปลายทางก็เหมือนกัน เอาที่ความสบายใจและกำลังทรัพย์เราดีกว่า
เราทำคลิปเอาไว้ด้วย ถ้าใครขี้เกียจอ่าน
กดฟังคลิปตามนี้ได้เลยจ้า
https://www.youtube.com/watch?v=eu5NQGi2QDo&t=103s
https://www.youtube.com/watch?v=fI1tfVEp-zk&t=12s