คำตอบที่ได้รับเลือกจากเจ้าของกระทู้
ความคิดเห็นที่ 1
เหตุที่เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์พยายามผลักดันให้กรมหมื่นบวรวิไชยชาญได้เป็นวังหน้านั้น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงพระนิพนธ์ไว้ว่า
“ข้อนี้ท่านที่เป็นผู้หลักผู้ใหญ่มีความเห็นพ้องกันโดยมาก ว่าคงเป็นเพราะสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์คิดเกรงว่า เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญวัยขึ้นจะทรงตัดอำนาจวาสนาของท่าน หรืออย่างต่ำก็คอยโต้แย้งขัดขวางมิให้ท่านทำการงานได้สะดวก และอาจทรงทำได้ด้วยเป็นพระเจ้าแผ่นดิน จึงคิดตั้งพระมหาอุปราชไว้เป็นที่กีดกั้น และเลือกกรมหมื่นบวรวิไชยชาญเป็นพระมหาอุปราชด้วยเห็นว่าจะเข้ากันกับวังหลวงไม่ได้ก็จำเป็นต้องอาศัยตัวท่านทั้งวังหลวงและวังหน้าดังนี้”
นัยว่าเป็นการคานอำนาจทางการเมืองไว้อย่างหนึ่ง เพื่อให้สถานภาพของท่านมีความมั่นคง และอาจไม่ให้ดุลอำนาจไปอยู่กับทางวังหลวงมากเกินไปซึ่งอาจเป็นภัยต่อท่านได้ แต่ก็เป็นด้วยเหตุนี้ทำให้เจ้านายข้างวังหลวงไม่พอพระทัยนัก และทำให้เกิดความไม่ชอบวังหน้าหรือกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญไปด้วยเพราะเห็นว่าเป็นใหญ่มาได้ด้วยสมเด็จเจ้าพระยาสนับสนุน
ส่วนอีกสาเหตุหนึ่งน่าจะเพราะเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์มีความลำบากใจ เนื่องจากในสมัยรัตนโกสินทร์ยังไม่เคยมีเสนาบดีที่ได้ขึ้นว่าราชการแผ่นดินพระเจ้าแผ่นดินที่ยังทรงพระเยาว์ ซึ่งสถานการณ์ของท่านดันไปคล้ายกับในสมัยที่พระเจ้าปราสาททองเมื่อครั้งเป็นเจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ (ซึ่งบังเอิญเป็นสมุหพระกลาโหมเหมือนท่าน และทินนามมีคำว่า ‘สุริยวงศ์’ เหมือนกันอีก) ได้แย่งชิงราชสมบัติจากพระเชษฐาธิราชที่ยังทรงพระเยาว์
ด้วยเหตุที่เกรงคนจะครหาว่าท่านจะรวบอำนาจหรือแย่งราชสมบัติ เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์จึงได้คิดตั้งให้มีวังหน้าอีกพระองค์มาเป็นเจ้าที่อยู่เหนือกว่าตน กันเอาไว้ว่าไม่ให้ผู้อื่นระแวงว่าท่านคิดกบฏ
“ยังความจริงอีกข้อหนึ่ง คือที่ราชการบ้านเมืองตั้งแต่มีฝรั่งเข้ามาเกี่ยวข้องการบังคับบัญชาลำบากยากยิ่งขึ้นกว่าแต่ก่อน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ถ้อยทีได้อาศัยกันในการรักษาบ้านเมืองให้เป็นปกติมา ถ้าสิ้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสียแล้ว ภาระอันลำบากยากยิ่งทั้งปวงก็จะตกหนักอยู่แก่ท่าน ถ้ามีแต่ตัวท่านเป็นคนสำคัญอยู่ในแผ่นดินแต่ผู้เดียว ทำอะไรคนทั้งหลายก็จะพากันคอยสงสัย ว่าท่านจะคิดกบฏอย่างเจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ครั้งกรุงศรีอยุธยา จึงเห็นควรจะให้มีพระมหาอุปราชขึ้นไว้เป็นคนสำคัญในแผ่นดินอีกพระองค์หนึ่งเหนือตัวท่าน ทำนองเดียวกับเมื่อมีพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวพอเป็นเครื่องป้องกันตัวท่านมิให้ถูกสงสัยว่าจะคิดกบฏ”
“ข้อนี้ท่านที่เป็นผู้หลักผู้ใหญ่มีความเห็นพ้องกันโดยมาก ว่าคงเป็นเพราะสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์คิดเกรงว่า เมื่อสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญวัยขึ้นจะทรงตัดอำนาจวาสนาของท่าน หรืออย่างต่ำก็คอยโต้แย้งขัดขวางมิให้ท่านทำการงานได้สะดวก และอาจทรงทำได้ด้วยเป็นพระเจ้าแผ่นดิน จึงคิดตั้งพระมหาอุปราชไว้เป็นที่กีดกั้น และเลือกกรมหมื่นบวรวิไชยชาญเป็นพระมหาอุปราชด้วยเห็นว่าจะเข้ากันกับวังหลวงไม่ได้ก็จำเป็นต้องอาศัยตัวท่านทั้งวังหลวงและวังหน้าดังนี้”
นัยว่าเป็นการคานอำนาจทางการเมืองไว้อย่างหนึ่ง เพื่อให้สถานภาพของท่านมีความมั่นคง และอาจไม่ให้ดุลอำนาจไปอยู่กับทางวังหลวงมากเกินไปซึ่งอาจเป็นภัยต่อท่านได้ แต่ก็เป็นด้วยเหตุนี้ทำให้เจ้านายข้างวังหลวงไม่พอพระทัยนัก และทำให้เกิดความไม่ชอบวังหน้าหรือกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญไปด้วยเพราะเห็นว่าเป็นใหญ่มาได้ด้วยสมเด็จเจ้าพระยาสนับสนุน
ส่วนอีกสาเหตุหนึ่งน่าจะเพราะเจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์มีความลำบากใจ เนื่องจากในสมัยรัตนโกสินทร์ยังไม่เคยมีเสนาบดีที่ได้ขึ้นว่าราชการแผ่นดินพระเจ้าแผ่นดินที่ยังทรงพระเยาว์ ซึ่งสถานการณ์ของท่านดันไปคล้ายกับในสมัยที่พระเจ้าปราสาททองเมื่อครั้งเป็นเจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ (ซึ่งบังเอิญเป็นสมุหพระกลาโหมเหมือนท่าน และทินนามมีคำว่า ‘สุริยวงศ์’ เหมือนกันอีก) ได้แย่งชิงราชสมบัติจากพระเชษฐาธิราชที่ยังทรงพระเยาว์
ด้วยเหตุที่เกรงคนจะครหาว่าท่านจะรวบอำนาจหรือแย่งราชสมบัติ เจ้าพระยาศรีสุริยวงศ์จึงได้คิดตั้งให้มีวังหน้าอีกพระองค์มาเป็นเจ้าที่อยู่เหนือกว่าตน กันเอาไว้ว่าไม่ให้ผู้อื่นระแวงว่าท่านคิดกบฏ
“ยังความจริงอีกข้อหนึ่ง คือที่ราชการบ้านเมืองตั้งแต่มีฝรั่งเข้ามาเกี่ยวข้องการบังคับบัญชาลำบากยากยิ่งขึ้นกว่าแต่ก่อน พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ถ้อยทีได้อาศัยกันในการรักษาบ้านเมืองให้เป็นปกติมา ถ้าสิ้นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสียแล้ว ภาระอันลำบากยากยิ่งทั้งปวงก็จะตกหนักอยู่แก่ท่าน ถ้ามีแต่ตัวท่านเป็นคนสำคัญอยู่ในแผ่นดินแต่ผู้เดียว ทำอะไรคนทั้งหลายก็จะพากันคอยสงสัย ว่าท่านจะคิดกบฏอย่างเจ้าพระยากลาโหมสุริยวงศ์ครั้งกรุงศรีอยุธยา จึงเห็นควรจะให้มีพระมหาอุปราชขึ้นไว้เป็นคนสำคัญในแผ่นดินอีกพระองค์หนึ่งเหนือตัวท่าน ทำนองเดียวกับเมื่อมีพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวพอเป็นเครื่องป้องกันตัวท่านมิให้ถูกสงสัยว่าจะคิดกบฏ”
แสดงความคิดเห็น
ทำไมท่านช่วงถึงตั้งลูกของพระปิ่นเกล้าเป็นวังหน้าครับ