ใครที่ว่าหอสมุดแห่งชาติเชย ล้าสมัย โบราณคร่ำครึ (ว.เก่าเกินไป,ไม่ทันสมัย) เก่าเกินไปบ้างไหม?  ถ้าคุณยังมีความคิดเช่นนี้อยู่คุณต้องรีบเปลี่ยนมุมมองใหม่ในทันที เพราะผมจะพาท่านไปที่หอสมุดแห่งชาติ (ท่าวาสุกรี) หอสมุดแห่งแรกของประเทศไทยที่ในวันนี้ไม่ใช่ห้องสมุดโบราณทั้งหมดแบบที่ท่านเคยรู้จักแล้ว แต่หอสมุดแห่งชาติในปี พ.ศ.2562 นี้ ได้พัฒนาและขับเคลื่อนไปจนก้าวทันยุคทันสมัยกับเขาแล้ว

ถ้าท่านเดินเข้าไปในห้องสมุดที่ผมจะพาท่านไปชมนี้  แล้วท่านไม่เห็นผู้ใดนั่งอ่านหนังสืออยู่เลย  มีแต่คนที่นั่งก้มหน้าสไลด์เลื่อนหน้าจอสมาร์ทโฟน  หรือก้มหน้าจดจ้องอยู่ที่แท็บเล็ตหรือโน๊ตบุ๊คอย่างตั้งใจ ท่านไม่ต้องแปลกใจเลย  เพราะว่าคนเหล่านี้เขาอยู่ในห้องสมุดไร้หนังสือ NLT SMART LIBRARY   พื้นที่ให้บริการใหม่ล่าสุดของหอสมุดแห่งชาติ  ที่เพิ่งเปิดให้บริการมาจะครบ 5 เดือนแล้ว  ไปทำความรู้จักกับห้องสมุดที่ไม่มีหนังสือแห่งนี้กันดีกว่าครับ










ผมมีโอกาสได้พูดคุยสอบถามข้อมูลจากนางสาวอัมพิกา  นันทิกาญจนะ (คุณฝน)  บรรณารักษ์ปฏิบัติการ  ผู้จัดการ NLT SMART LIBRARY แห่งนี้  โดยคุณฝนได้ให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์และน่าสนใจเป็นอย่างมาก  ผมจึงขออนุญาตนำข้อมูลดังกล่าวมาเรียบเรียงเพื่อนำเสนอให้ในรูปแบบของการรีวิวในสไตล์ของผม

ตามผมไปชมกันดีกว่า ... ว่าในห้องสมุดแห่งนี้มีบริการรูปแบบใหม่อะไรบ้าง? ตามผมมาเลยครับ







-เนื่องในโอกาสที่หอสมุดแห่งชาติครบรอบ 113 ปี  เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2561 ที่ผ่านมา  นางสาวกนกอร ศักดาเดช ผู้อำนวยการสำนักหอสมุดแห่งชาติ ได้คิดริเริ่มที่จะให้ห้องสมุดเปิดให้บริการในช่วงนอกเวลา  คือช่วงเช้าตั้งแต่ 7 โมงเช้าถึงก่อนหอสมุดแห่งชาติเปิดทำการ  และช่วงเวลาเย็นถึงค่ำตั้งแต่หลังหอสมุดแห่งชาติปิดให้บริการจนถึง 2 ทุ่มครึ่ง  เพื่อรองรับผู้ที่ใช้บริการที่สะดวกมาใช้บริการนอกเวลาทำการปกติ จึงจัดสร้างเป็น NLT SMART LIBRARY แห่งนี้ขึ้นมา

-หอสมุดแห่งชาติ (อาคารหลัก-อาคารโบราณ) เปิดให้บริการในวันจันทร์ถึงศุกร์ตั้งแต่เวลา 9.00 -18.30 น.  วันเสาร์และอาทิตย์ตั้งแต่เวลา 9.00 – 17.00 น. (ปิดบริการในวันหยุดนักขัตฤกษ์)

-ส่วน NLT SMART LIBRARY (อาคารข้างนอกด้านหน้า) เปิดให้บริการในวันจันทร์ถึงศุกร์ตั้งแต่เวลา 7.00 – 20.30 น.  วันเสาร์และอาทิตย์ตั้งแต่เวลา 12.30 – 20.30 น.  (ปิดบริการในวันหยุดนักขัตฤกษ์)


-บริเวณที่เป็น NLT SMART LIBRARY นี้เดิมเป็นอาคารร้านค้าที่จะมีอยู่ 2 ฝั่ง โดยฝั่งปีกซ้ายของอาคารตอนนี้เป็นร้านขายหนังสือของกรมศิลปากร  ส่วนฝั่งขวานี้เดิมร้านขายกาแฟ  พอร้านกาแฟยกเลิกสัญญาไปทางหอสมุดฯ จึงคิดที่จะใช้พื้นที่นี้ให้เป็นประโยชน์  โดยพื้นที่ส่วนนี้อยู่ด้านหน้าตัวอาคารหอสมุดฯ ฝั่งปีกขวาของอาคาร (ฝั่งตะวันตก-ถ้ามองจากถนนสามเสนคือส่วนที่เห็นอยู่ด้านหน้าอาคารหลักทางซ้ายมือ)  เป็นอาคารกระจกติดแอร์ชั้นเดียวที่สร้างเพิ่มเติมขึ้นมานอกอาคารหลัก

-สำหรับแนวคิดของ NLT SMART LIBRARY  คือห้องสมุดไร้หนังสือ  เพื่อให้เข้ากับยุคสมัยที่พฤติกรรมของผู้ใช้บริการที่เปลี่ยนแปลงไป  โดยเน้นให้บริการออนไลน์ทุกอย่างของหอสมุดแห่งชาติ ซึ่งปัจจุบันมีบริการออนไลน์หลักอยู่ 8 ประเภทคือ



1.Single Search  เป็นบริการสืบค้นรายการทรัพยากรสารสนเทศที่มีอยู่ทั้งหมดของหอสมุดแห่งชาติ  ซึ่งปัจจุบันมีมากกว่า 2 ล้านรายการ  สืบค้นผ่านช่องทางนี้ช่องทางเดียวก็จะรู้เลยว่า หนังสือที่ท่านสืบค้นนั้นอยู่ที่ไหน  อยู่ชั้นไหนของหอสมุดฯ หรืออยู่ที่หอสมุดย่อยแห่งไหนของเรา โดยดูได้หมดว่ามีกี่เล่มและเล่มไหนอยู่ที่ไหนบ้าง (บริการสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศ เข้าถึงได้จากเว็บไซต์หอสมุด www.nlt.go.th )

2.NLT Library  เป็นแอพพลิเคชั่นหลักของทางหอสมุดแห่งชาติ  สามารถใฃ้บริการสืบค้นรายการทรัพยากรสารสนเทศจากฐานข้อมูลต่างๆ ของหอสมุดแห่งชาติ  รวมทั้งหนังสือหายากอิเล็กทรอนิกส์ด้วย  ผู้ใช้บริการสามารถดาวน์โหลดแอพใช้ทางสมาร์ทโฟนของตัวท่านได้เลย ( Mobile application ชื่อว่า NLT Library )

3.D-Library  คือห้องสมุดดิจิทัลของหอสมุดแห่งชาติ  สามารถสืบค้นทรัพยากรสารสนเทศฉบับเต็ม  จำนวน 14 คอลเล็กชั่น  มากกว่า 10,000 รายการ  จริงๆ แล้วตัวนี้คือการที่หอสมุดฯ ทำหนังสือเล่มแปลงให้เป็นข้อมูลดิจิทัล  โดยทั้งหมดเป็นลิขสิทธิ์ของหอสมุดแห่งชาติทั้งหมด  หนังสือดิจิทัลนี้จะเป็นอีบุ๊ค E-Book ที่สามารถรันได้บนเครื่องคอมพิวเตอร์และสมาร์ทโฟน  เป็นการอ่านอีบุ๊คผ่านเว็บลิ้งค์ D-Library  ได้เลย (เป็นเว็บอีบุ๊ค) ซึ่งจะมีทั้งหนังสือหายาก , หนังสือเก่า , แบบเรียนเก่า ฯลฯ  (ห้องสมุดดิจิทัล D-Library  เข้าถึงได้จาก http://164.115.27.97/digital/  )






4.คลังดิจิทัลของกรมศิลปากร  เป็นคลังดิจิทัลที่จัดเก็บข้อมูลหนังสือ วารสาร นิตยสาร ที่จัดพิมพ์ภายใต้กรมศิลปากร  รวมทั้งหนังสือหายากของกรมศิลปากรด้วย  โดยจะเว็บให้บริการอีบุ๊คเหมือนของหอสมุดแห่งชาติเลย (บริการคลังดิจิทัล กรมศิลปากร เข้าถึงได้จาก  http://www.digitalcenter.finearts.go.th/  )


5.e-Service  เป็นระบบสารสนเทศทางด้านมรดกศิลปวัฒนธรรมเพื่อประชาชนทางอิเล็กทรอนิกส์  ให้บริการขอเลข ISBN , ISSN , CIP และจดแจ้งการพิมพ์  ซึ่งผู้ใช้บริการสามารถขอเลข ISBN ออนไลน์จากทาง e-Service ได้เลย  โดยถ้าผู้ใช้บริการกรอกข้อมูลผ่านเว็บครบและแนบไฟล์หลักฐานต่างๆ ครบถ้วน  ทางหอสมุดแห่งชาติสามารถออกเลข ISBN ให้ท่านได้ภายในเวลาไม่เกิน 20 นาที  (ตัวหนังสือเล่มเอามาให้ภายหลังได้)  ซึ่งการให้บริการนี้มีมาตั้งแต่ พ.ศ.2555 แล้ว  โดยผู้ใช้บริการส่วนใหญ่จะเป็นสำนักพิมพ์ใช้บริการออนไลน์นี้มากกว่าบุคคลธรรมดา (บริการ e-Service (ขอเลข ISBN, ISSN, CIP และจดแจ้งการพิมพ์หัวหนังสือพิมพ์) เข้าถึงได้จาก http://e-service.nlt.go.th/  )

6.E-Newspaper บริการวารสาร นิตยสาร หนังสือพิมพ์ออนไลน์ฉบับเต็ม  จาก 120 ประเทศ  มากกว่า 60 ภาษาทั่วโลก  ปัจจุบันมีวารสาร นิยสาร และหนังสือพิมพ์ออนไลน์ให้บริการมากกว่า 7,000 ชื่อ(หัว)   โดยมีทั้งฉบับปัจจุบันและย้อนหลังไปประมาณ 1-2 เดือน  ทั้งนิตยสารใหม่และหนังสือพิมพ์รายวันมีให้บริการหมดเลย จะเห็นว่าในตอนเช้าๆ ก่อนเวลาทำงานจะมีผู้มาใช้บริการอ่านหนังสือพิมพ์ออนไลน์เยอะพอสมควร (บริการหนังสือพิมพ์ วารสาร นิตยสารออนไลน์เข้าถึงได้จากเว็บไซต์หอสมุด www.nlt.go.th )







7.E-Book  ให้บริการหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่เป็นหนังสือใหม่ ที่ทางหอสมุดแห่งชาติจัดหาไว้ให้บริการ  โดยปัจจุบันมีหนังสือมากกว่า 700 ชื่อเรื่องแล้ว  สำหรับบริการนี้เป็น E-Book  ที่ทางหอสมุดแห่งชาติจัดซื้อมาสำเร็จรูปจากทางผู้ผลิต(สำนักพิมพ์)โดยตรง  โดยจัดซื้อผ่านบริษัทที่เป็นตัวกลางในการจัดจำหน่าย E-Book  เป็นซื้อผ่านการคัดเลือก โดยจะต้องเป็น E-Book ที่ดีและน่าสนใจ (บริการ E-Book เข้าถึงได้จากเว็บไซต์หอสมุด www.nlt.go.th  )





8.QR Code Station  เป็นการดาวน์โหลดหนังสือที่น่าสนใจรวมทั้งข้อมูล คู่มือ และวิธีการใช้งานฐานข้อมูลต่างๆ ที่สามารถเข้าถึงได้โดยตรงผ่านการสแกน QR Code   ตอนนี้ทาง NLT SMART LIBRARY พยายามทำข้อมูลหนังสืออิเล็กทรอนิกส์ที่น่าสนใจ  โดยจัดทำเป็นการเข้าผ่านการสแกน QR Code เพียงครั้งเดียว (ยิง QR Code ผ่านสมาร์ทโฟนของท่าน) แล้วสามารถเข้าอ่าน E-Book เล่มนั้นได้เลย  



-และที่ทำออกมาล่าสุดคือ  เป็นการรวบรวมเว็บ E-Book ภาครัฐที่ให้บริการฟรีแก่ประชาชน  อย่างในตัวโปสเตอร์นี้จะเห็นมาทางหอสมุดแห่งชาติคัดเลือกหน่วยงานที่ให้บริการอีบุ๊คที่น่าสนใจและมีการใช้บริการบ่อย  เอามาทำเป็น QR Code Station ที่ผู้ใช้บริการสามารถเข้าถึงได้ง่ายขึ้น  ยกตัวอย่างหน่วยงานภาครัฐที่รวบรวมไว้เช่น ของกระทรวงวัฒนธรรม , ของทางจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย , ของ TCDC , ของสำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจ ฯลฯ  โดยพยายามคัดเลือกมาให้มีความหลากหลายด้านด้วย