ทรอตสกี้ มีพื้นเพต่างจากสตาลินโดยสิ้นเชิง เขาได้รับการศึกษาดี เป็นชาวยูเครน-ยิว ที่พูดได้หลายภาษา ทั้งเยอรมัน ฝรั่งเศส และอังกฤษ  มีทักษะด้านการโน้มน้าวใจคน และการพูดในที่สาธารณะ  ต่างกับสตาลินที่ถีบตัวเอง ขึ้นมาอย่างยากลำบาก  จากครอบครัวที่ยากจนในจอร์เจีย  ซึ่งหากทรอตสกี้ก้าวขึ้นมาเป็นผู้นำ

- ความต่างแรก คือ ทรอตสกี้จะไม่กวาดล้างฝ่ายตรงข้ามในเหตุการณ์กวาดล้างครั้งใหญ่  ปี ค.ศ. 1936   เหตุเพราะ มันมาจากความต้องการของสตาลินที่หวาดระแวงฝ่ายตรงข้าม โดยใช้ความรุนแรงเข้าปราบปราม  และทรอตสกี้ก็เป็นหนึ่งในสาเหตุของเหตุการณ์ครั้งนั้น   ทั้งที่ทรอตสกี้เคยอยู่ในฐานะที่จะทำเช่นนั้นได้ เพราะเขาเคยเป็นทั้งผู้นำทางทหาร และโปลิตบูโร

- ทรอตสกี้ ส่งเสริมการเคลื่อนไหวของพรรคคอมมิวนิสต์ในต่างแดน ทั้งในเยอรมันและฝรั่งเศส  หากเขาขึ้นเป็นผู้นำ ต้องสร้างความวุ่นวายทางการเมือง ให้กับเยอรมันมากกว่าที่เป็นอยู่อย่างแน่นอน

- อุตสาหกรรมของโซเวียตอาจไม่บูมเท่ายุคสตาลิน เพราะตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจ 5 ปีของสตาลินประสบผล  แม้ว่าจะเกิดภาวะเศรษฐกิจตกต่ำขึ้นทั่วโลก แต่ของโซเวียตได้รับผลกระทบเพียงเล็กน้อย

- ทรอตสกี้ ปฏิเสธสนธิสัญญาการไม่รุกรานกันระหว่างนาซีกับโซเวียต แสดงว่าเขาดำเนินนโยบายการต่างประเทศแข็งกร้าวพอสมควร ซึ่งอาจทำให้สงครามเกิดเร็วขึ้นกว่าเดิมก็เป็นได้

- ผลของสงครามไม่อาจคาดเดาได้  แต่โซเวียตคงสู้สุดฤทธิ์ไม่ต่างจากยุคสตาลิน