เคยได้ยินมาว่า ความกลัว เป็นสัญชาติญาณดั้งเดิ้มของมนุษย์
ที่ไหน จุดไหน มีคนตาย หรือมีคำร่ำลือว่าเฮี้ยน คนมักพากันกลัว
แต่เวลากระทำชั่ว เอารัดเอาเปรียบ ทำร้ายหรือคิดร้าย เรากลับไม่กลัว หรือถ้าพอมีคอมมอนเซนส์ก็อาจจะมีความยับยั้งชั่งใจ คิดถึงใจคนอื่น คิดถึงผลลัพธ์ไม่ดีที่จะตามมา
ผมใช้คำว่า คนไทย ไว้ก่อน เพราะไม่รู้สังคมประเทศอื่นเป็นแบบนี้ไหม และไทยเรามีการวิเคราะห์ว่า นับถือผีผสมพุทธในวิถีเกษตรกรรมมาแต่ดั้งเดิม
เวลาเห็นอำนาจ อันเกิดจากความกลัวผีของคนไทย มันแสดงออกกับมวลชนแบบฝังลึกมาก เป็นปฏิกริยาที่คาดการณ์ได้ว่าเกิด 1 แล้วต้องมี 2 3 4 มาตามลำดับของพฤติกรรม เช่น มีคนตายโหง ทำศาล ลือกันว่าเฮี้ยน เซ่นไหว้ เกรงกลัวจนเกิดความศักดิ์สิทธิ ไปขอหวย ไปบน ฯลฯ
แต่กลับกันเวลาคนทำชั่ว ทำความเดือดร้อน เราไม่กลัวผลลัพธ์ ทั้งในทางสังคม เช่น บทลงโทษ กฎหมาย การเสื่อมเสียเกียรติ หรือในแง่มนุษยธรรม ใจของผู้ถูกละเมิด ความรู้สึกของผู้ที่ถูกทำให้เดือดร้อน ทั้งที่สิ่งเหล่านี้เป็นรูปธรรมกว่าผีสางตั้งเยอะ ทำร้ายใคร เราก็รู้ว่าคนที่เราทำเขาย่อมต้องเจ็บ ว่าด่านินทาใคร เขารู้เข้าก็เสียใจ โกรธ หรือทุกข์
แต่กับผี มันไม่มีตัวมีตน เป็นสิ่งจับต้อง แต่เราเอาไปผูกจินตนาการ เชื่อเป็นตุเป็นตะ บ้างเชื่อยิ่งกว่าเรื่องเวรเรื่องกรรม ทั้งที่เรื่องเวรกรรม มันเบสออนชะตาชีวิตที่เราเป็นมา เจอมา และต้องเจอในอนาคตหรือบั้นปลาย
คนบางคนชอบพูดว่าเรื่องเวรกรรมไม่มีจริง เป็นเครื่องมือไร้สาระของศาสนาไว้ครอบพฤติกรรมคน แต่อาจเป็นคนประเภทเดียวกันนี้ที่กลัวผี เชื่อผี เป็นจริงจังยิ่งกว่า กลัวจนขี้หดตดหาย ทั้งที่ในที่สุด ไม่มีอะไรจะน่ากลัวไปกว่า ความเกิด แก่ เจ็บ และตาย ตายยิ่งน่ากลัวกว่าผีทุกตัว เพราะมันคือการเสียทุกสิ่งทั้งมวลที่รับรู้ว่าเราเป็นเรา
แต่กับผี พอคิดๆ ดูให้ดี มันจะมีอะไรให้กลัวกับมันมากมายนักล่ะครับ ร่างกายมันจะเป็นศพ มันจะโผล่มาให้ตกใจ มันจะขยับของหรือทำของมีของหาย หรือต่อให้มันเฮี้ยนจนฆ่าเราได้ แต่ถึงยังไงก็ยังไม่แน่ชัด แต่สิ่งที่ฆ่าเราได้แน่ๆ คือความผุพังของร่างกาย อุบัติเหตุ และคนที่หวังปองร้าย แต่พุทธเจ้าก็สอนเรื่องหลักใหญ่ให้เราจัดการกับชีวิตอันเปราะบางนี้ ด้วยความไม่ประมาทกันอยู่แล้ว มิใช่หรือ !?
ทำไมคนไทยกลัวผี มากกว่ากลัวบาปกรรม กลัวเกรงการประพฤติชั่วครับ
ที่ไหน จุดไหน มีคนตาย หรือมีคำร่ำลือว่าเฮี้ยน คนมักพากันกลัว
แต่เวลากระทำชั่ว เอารัดเอาเปรียบ ทำร้ายหรือคิดร้าย เรากลับไม่กลัว หรือถ้าพอมีคอมมอนเซนส์ก็อาจจะมีความยับยั้งชั่งใจ คิดถึงใจคนอื่น คิดถึงผลลัพธ์ไม่ดีที่จะตามมา
ผมใช้คำว่า คนไทย ไว้ก่อน เพราะไม่รู้สังคมประเทศอื่นเป็นแบบนี้ไหม และไทยเรามีการวิเคราะห์ว่า นับถือผีผสมพุทธในวิถีเกษตรกรรมมาแต่ดั้งเดิม
เวลาเห็นอำนาจ อันเกิดจากความกลัวผีของคนไทย มันแสดงออกกับมวลชนแบบฝังลึกมาก เป็นปฏิกริยาที่คาดการณ์ได้ว่าเกิด 1 แล้วต้องมี 2 3 4 มาตามลำดับของพฤติกรรม เช่น มีคนตายโหง ทำศาล ลือกันว่าเฮี้ยน เซ่นไหว้ เกรงกลัวจนเกิดความศักดิ์สิทธิ ไปขอหวย ไปบน ฯลฯ
แต่กลับกันเวลาคนทำชั่ว ทำความเดือดร้อน เราไม่กลัวผลลัพธ์ ทั้งในทางสังคม เช่น บทลงโทษ กฎหมาย การเสื่อมเสียเกียรติ หรือในแง่มนุษยธรรม ใจของผู้ถูกละเมิด ความรู้สึกของผู้ที่ถูกทำให้เดือดร้อน ทั้งที่สิ่งเหล่านี้เป็นรูปธรรมกว่าผีสางตั้งเยอะ ทำร้ายใคร เราก็รู้ว่าคนที่เราทำเขาย่อมต้องเจ็บ ว่าด่านินทาใคร เขารู้เข้าก็เสียใจ โกรธ หรือทุกข์
แต่กับผี มันไม่มีตัวมีตน เป็นสิ่งจับต้อง แต่เราเอาไปผูกจินตนาการ เชื่อเป็นตุเป็นตะ บ้างเชื่อยิ่งกว่าเรื่องเวรเรื่องกรรม ทั้งที่เรื่องเวรกรรม มันเบสออนชะตาชีวิตที่เราเป็นมา เจอมา และต้องเจอในอนาคตหรือบั้นปลาย
คนบางคนชอบพูดว่าเรื่องเวรกรรมไม่มีจริง เป็นเครื่องมือไร้สาระของศาสนาไว้ครอบพฤติกรรมคน แต่อาจเป็นคนประเภทเดียวกันนี้ที่กลัวผี เชื่อผี เป็นจริงจังยิ่งกว่า กลัวจนขี้หดตดหาย ทั้งที่ในที่สุด ไม่มีอะไรจะน่ากลัวไปกว่า ความเกิด แก่ เจ็บ และตาย ตายยิ่งน่ากลัวกว่าผีทุกตัว เพราะมันคือการเสียทุกสิ่งทั้งมวลที่รับรู้ว่าเราเป็นเรา
แต่กับผี พอคิดๆ ดูให้ดี มันจะมีอะไรให้กลัวกับมันมากมายนักล่ะครับ ร่างกายมันจะเป็นศพ มันจะโผล่มาให้ตกใจ มันจะขยับของหรือทำของมีของหาย หรือต่อให้มันเฮี้ยนจนฆ่าเราได้ แต่ถึงยังไงก็ยังไม่แน่ชัด แต่สิ่งที่ฆ่าเราได้แน่ๆ คือความผุพังของร่างกาย อุบัติเหตุ และคนที่หวังปองร้าย แต่พุทธเจ้าก็สอนเรื่องหลักใหญ่ให้เราจัดการกับชีวิตอันเปราะบางนี้ ด้วยความไม่ประมาทกันอยู่แล้ว มิใช่หรือ !?