[คติธรรม] บุคคลเป็นคนเลวหรือเป็นผู้ประเสริฐมิใช่เพราะชาติตระกูล แต่เพราะการกระทำของตน

14. น ชจฺจา วสโล โหติ    นชจฺจา โหติ พฺราหมฺโณ
      กมฺมุนา วสโล โหติ     กมฺมุนา โหติ พฺราหฺมโณ

บุคคลเป็นคนเลวเพราะชาติก็หาไม่ เป็นคนประเสริฐเพราะชาติก็หาไม่
(แต่) เป็นคนเลวเพราะการกระทำของตน เป็นผู้ประเสริฐเพราะการกระทำของตน

[Spoil] คลิกเพื่อดูข้อความที่ซ่อนไว้บุคคลเป็นคนเลวเพราะชาติก็หาไม่ เป็นคนประเสริฐเพราะชาติก็หาไม่
ประโยคนี้สอนให้เราเห็นว่าความดีความชั่วของคนเราไม่ได้ขึ้นอยู่กับชาติกำเนิด ตระกูล หรือสถานะทางสังคม ไม่ว่าเราจะเกิดในตระกูลที่ร่ำรวยหรือยากจน มีชื่อเสียงหรือไม่มี เราไม่ได้ถูกตัดสินว่าเป็นคนดีหรือคนเลวเพราะสิ่งเหล่านั้นเลย

เป็นคนเลวเพราะการกระทำของตน เป็นผู้ประเสริฐเพราะการกระทำของตน
ในทางกลับกัน ความดีความชั่วของคนเรานั้นวัดกันที่ การกระทำ (กรรม) ของแต่ละบุคคลครับ

- กรรมดี เช่น การมีเมตตาช่วยเหลือผู้อื่น การไม่เบียดเบียนใคร การซื่อสัตย์สุจริต การพูดแต่สิ่งดีงาม สิ่งเหล่านี้จะทำให้เราเป็นคนประเสริฐ
- กรรมชั่ว เช่น การคิดร้าย การทำร้ายผู้อื่น การโกหก การคดโกง สิ่งเหล่านี้จะทำให้เราเป็นคนเลว

ดังนั้น แก่นของประโยคนี้ก็คือ พุทธศาสนาไม่ได้สอนให้เราตัดสินคนจากชาติตระกูล แต่ให้ตัดสินกันที่การกระทำของเขาเอง ครับ ไม่ว่าใครจะเกิดมาอย่างไร ทุกคนล้วนมีโอกาสที่จะเป็นคนดีหรือคนเลวได้จากสิ่งที่ตนเองเลือกจะทำครับ

เลวดีที่ชาติเชื้อ...........อย่าถือ
กรรมชั่วดีนั่นคือ..........เหตุสร้าง
วรรณะตระกูลลือ.........ดีชั่ว ผิดนอ
หากก่อกรรมดีสล้าง....ทั่วหล้าซ้องบุญ

กรรมดีหนุนชาติเชื้อ....สกุลงาม
กรรมชั่วทำวงศ์ทราม...ต่ำช้า
คนดีเช่นคนงาม..........จริยวัตร
คนชั่วถนัดเลวท้า........ทั่วหล้าสาปนาม.


เลวดีคาด ชาติตระกูล หาใช่ไม่
แต่เป็นไป จากกรรม เขาทำหนอ
หากทำดี ศรีประเสริฐ เลิศคนพอ
หากทำชั่ว มิย่อท้อ ก็เลวจริง

คนเลวดี นี้เพราะทำ กรรมของตน
วิบากกรรม นำผล ดลทุกสิ่ง
ชาติวรรณะ ตระกูลล้ำ ค้ำไม่จริง
กรรมคือสิ่ง ระบุชี้ ดีเลวคน.